Wikipedia

Kobieta z kwiatem we włosach

obraz El Greco

Kobieta z kwiatem we włosach (hiszp. La dama con una flor en el cabello) – obraz olejny autorstwa hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco. Obraz namalowany w latach 1582–1600[1] lub 1603–1607[2], jest sygnowany: domènikos theotokópolis epoíei.

Kobieta z kwiatem we włosach
La dama con una flor en el cabello
Ilustracja
Autor

El Greco

Data powstania

1582–1600

Medium

olej na płótnie

Wymiary

50 × 42 cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Nowy Jork

Lokalizacja

kolekcja prywatna

Jest to jedyny portret kobiecy sygnowany przez El Greca, z wyjątkiem miniatur znajdujących się w kolekcji Hispanic Society of America[3].

Tożsamość modelki i datowanie obrazu edytuj

Modelką jest prawdopodobnie Kastylijka. Szyja i głowa kobiety o pociągłej twarzy osłonięte są szalem wykonanym z koronki i gazy. El Greco z ogromną drobiazgowością ukazał jego koronkowe wzory, które kontrastują z ciemnymi włosami i czarnym ubiorem modelki oraz ciemnym tłem. We włosy kobieta ma wpięty seledynowy kwiat[4], który niemal z pewnością jest lilią – tradycyjnym symbolem szlachetności i mądrości oraz nieskończoności innych cnót[5]. Według Antoniny Vallentin kwiat lilii, zważywszy na jego ikonograficzne znaczenie, godziłby się z czystością rysów modelki[6].

Dama z kwiatem we włosach w XIX-wiecznym katalogu aukcyjnym została określona jako córka Domenica Gecca[7].

W XX w. tacy historycy sztuki, jak Francisco Javier Sánchez Cantón[8], José Camón Aznar[9] i José Gudiol, łączyli modelkę z synową malarza Alfonsą de los Morales, pierwszą żoną Jorgena Manuela, ze względu na podobieństwo do kobiety z obrazu Rodzina Jorge Manuela, przypisywanego synowi El Greca. Zgodnie z tą hipotezą obraz mógł zostać namalowany z okazji ślubu Manuela i Alfonsy, który odbył się w 1603[2]. Ludwig Goldscheider zasugerował, iż modelka mogła pozować również do Madonny Miłosiernej z Illescas[10]. Antonio Vázquez Campo utożsamiał ją z infantką Katarzyną Michaliną, młodszą córką Filipa II[11]. Jednak nie ma wystarczających dowodów na potwierdzenie którejś z tych hipotez.

Inni historycy sztucy datują obraz na wcześniejszy okres, przez co tożsamość kobiety pozostaje, w ich mniemaniu, nieznana. August L. Mayer wskazał lata 1582–1590 jako czas powstania portretu[12]. Profesor Ellis Waterhouse z The Barber Institute w Birmingham[13] zaproponował późne lata 80. XVI w.[14] Harold Wethey[15] umieszczał powstanie obrazu, tak jak Manuel B. Cossío[16], w drugiej połowie lat 90. XVI w. Według profesora Williama B. Jordana z Meadows School of the Arts[17] na datowanie obrazu na lata 90. XVI w. wskazuje fakt podobieństwa do obrazu Portret damy w futrzanej etoli (1579) z Pollok House w Glasgow[14].

Proweniencja edytuj

W XX w. portret znajdował się kolejno w szkockiej kolekcji Stirling-Maxwell w Keir[3][4] oraz w angielskiej kolekcji wicehrabiego Rothermere w Warwick House w Londynie[18][19], by ostatecznie w 1993 trafić do kolekcji prywatnej w Nowym Jorku[20][21].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Baccheschi 1980 ↓, s. 54.
  2. ↑ a b Gudiol 1983 ↓, s. 251.
  3. ↑ a b Vallentin 1958 ↓, s. 313.
  4. ↑ a b Elizabeth du Gué Trapier, El Greco, New York: Hispanic Society of America, 1925, s. 54.
  5. ↑ Glendinning 1989 ↓, s. 117–126. – Autor powołuje się na symbolikę lilii zawartą w pismach opata Filippa Picinellego (Filippo Picinelli, Mondo simbolico formato d’imprese scelte, spiegate, ed’illustrate. Con sentenze, ed eruditioni, Sacre, e Profane, Milano 1653).
  6. ↑ Vallentin 1958 ↓, s. 314.
  7. ↑ Glendinning 1989 ↓, s. 117–126. – Aukcja Christie’s nr 284, 8 marca 1851: Gecco – The daughter of Domenico Gecco, with an inscription. (Christie’s ↓, 105. aukcja Old Master Pictures (dom aukcyjny w Londynie, King Street), 10 grudnia 1993, obraz nr 5103).
  8. ↑ Francisco Javier Sánchez Cantón, La mujer en los cuadros del Greco, Escorial, „Revista de Cultura y Letras”, z. 1, 1942, s. 28.
  9. ↑ José Camón Aznar, Dominico Greco, Madrid 1950, s. 1080–1084, nr 717, tabl. 847.
  10. ↑ Ludwig Goldscheider, El Greco, London: George Allen & Unwin Ltd, 1938, tabl. 188. – W roku 1603 El Greco podpisał kontrakt na namalowanie kilku obrazów religijnych dla Hospital de la Caridad w Illescas, miejscowości położonej w połowie drogi między Madrytem a Toledo (Leo Calvin Rosten, The story behind the painting, New York: Cowles Magazines & book trade distribution by Doubleday, Garden City, 1962, s. 144), prawdopodobnie jednak zachowany kontrakt nie był jedyny i El Greco wykonywał więcej zleceń dla hospicjum w latach 1600–1604/1605 (Colin Tobias Eisler, Paintings from the Samuel H. Kress Collection. European Schools Excluding Italian, t. 4, Oxford: Phaidon Press, 1977, s. 202.).
  11. ↑ Antonio Vázquez Campo, El divino Greco, Madrid: Prensa Española, 1974, s. 243.
  12. ↑ August L. Mayer, El Greco, Berlin: Klinkhardt und Biermann, 1931, nr 352.
  13. ↑ Ellis Kirkham Waterhouse, Catalogue of Exhibition of Spanish Paintings from El Greco to Goya (katalog wystawy w National Gallery of Scotland), Edinburgh: National Gallery of Scotland, 1951.
  14. ↑ a b Christie’s ↓, 105. aukcja Old Master Pictures (dom aukcyjny w Londynie, King Street), 10 grudnia 1993, obraz nr 5103.
  15. ↑ Harold Wethey, El Greco, t. 2, Princeton University Press 1962, s. 92–92.
  16. ↑ M. B. Cossío, El Greco, Madrid 1908, t. I, s. 397–398, nr 339; t. II, tabl. 118.
  17. ↑ William B. Jordan, El Greco of Toledo (katalog wystawy w Toledo Museum of Art i Prado), New York: Greenwich House, Crown Publishers, 1983.
  18. ↑ Gudiol 1983 ↓, s. 250.
  19. ↑ Nigel Glendinning, Hilary Macartney, Spanish Art in Britain and Ireland, 1750–1920. Studies in Reception in Memory of Enriqueta Harris Frankfort, London: Tamesis Books, 2010, s. 251.
  20. ↑ Javier Portús Pérez, El retrato español del Greco a Picasso. Exposición del 20 de octubre de 2004 al 6 de febrero de 2005, Madrid: Museo Nacional del Prado, 2005, s. 132, 397.
  21. ↑ José Álvarez Lopera, Ethnikē Pinakothēkē, Mouseion Alexandrou Soutsou, El Greco. Identity and transformation. Crete, Italy, Spain, Milano: Skira, 1999, s. 154.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kobieta_z_kwiatem_we_włosach&oldid=70090703”