Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski
Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski (KDW; łac. Codex diplomaticus Majoris Polonia, Codex diplomaticus Maioris Poloniae) – kodeks dyplomatyczny, jedenastotomowe wydawnictwo źródłowe wydawane od 1877 do 1999, grupujące dokumenty średniowieczne (do 1444) dotyczące terytorium Wielkopolski właściwej, tj. zasadniczo województw: poznańskiego i kaliskiego, z nielicznymi odstępstwami.
Tomy I–IV
edytujInicjatorem tego wydawnictwa źródłowego był historyk — podpułkownik Ignacy Zakrzewski. Mecenat nad Kodeksem objął natomiast – najpewniej wiosną 1875 – Jan Kanty Działyński. Pełna nazwa wydawnictwa brzmiała: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski obejmujący dokumenta tak już drukowane, jak dotąd nie ogłoszone, sięgające do roku 1400 (łac. Codex diplomaticus Majoris Polonia documenta, et jam typis descripta, et adhuc inedita complectens, annum 1400 attingentia). Pierwsze cztery tomy, w których znalazły się dokumenty wydane przez samego Zakrzewskiego, który jednak nawet nie sygnował tej publikacji swoim nazwiskiem, wydawane były pod egidą Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego w latach 1877–1881 w Poznaniu. W czterech tomach Kodeksu znalazły się w sumie 2073 dokumenty wielkopolskie powstałe przed 1400, wydane in extenso.
Tom |
Rok wydania |
Objętość tomu |
Zakres chronologiczny tomu |
Numery dokumentów |
Liczba dokumentów |
Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
I | 1877 | LXII + 589 | 984–1287 | 1–616 | 616 | wraz z dedykacją dla Jana Kantego Działyńskiego |
II | 1878 | LII + 629 | 1288–1349 | 617–1292 | 676 | |
III | 1879 | LXI + 789 | 1350–1399 | 1293–2053 | 761 | zawiera dodatki i sprostowania do tomów: I i II |
IV (suplement) | 1881 | VIII + 389 + 11 tablic + 1 mapa | 1065–1393 | 3, 26, 2054–2073 | 20 (22) | suplement; zawiera dodatki i sprostowania do tomów: I–III oraz indeksy do tomów: I–IV; mapa Wielkopolski z opisem; 11 kart tablic z podobiznami odcisków pieczęci z opisem |
Tom V
edytujOpublikowanie tomu piątego nastąpiło już po śmierci Ignacego Zakrzewskiego w 1889. Spuściznę po nim przejął od Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego w 1901 krakowski badacz Franciszek Piekosiński. Spuścizna zawierała głównie regesty dokumentów z 1. połowy XV wieku oraz przygotowywane materiały z myślą o kolejnym suplemencie do pierwszych czterech tomów Kodeksu. Wobec nie najlepszego już wtedy stanu zdrowia, Piekosiński przeprowadził jedynie ograniczoną kwerendę w wielkopolskich archiwach i stąd wynikał fakt, że ponad połowa wszystkich wydanych dokumentów została przytoczona w formie regestu. Franciszek Piekosiński nie dożył momentu opublikowania piątego tomu Kodeksu umierając w 1906. Tom ten przygotował do druku inny badacz z Krakowa — Stanisław Kutrzeba. Ostatecznie ukazał się on w 1908 pod lapidarnym tytułem: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski (łac. Codex diplomaticus Maioris Poloniae). W tomie tym znalazło się 738 dokumentów z lat 1400–1444, z czego 355 in extenso, a pozostałe 383 w formie regestu.
Tom |
Rok wydania |
Objętość tomu |
Zakres chronologiczny tomu |
Numery dokumentów |
Liczba dokumentów |
Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
V | 1908 | LXXIV + 844 | 1400–1444 | 1–738 | 738 | zawiera indeks osobowy i miejscowości do tomu V |
Tomy VI–XI
edytujKolejne tomy zawierające uzupełnienia do wcześniejszych tomów Kodeksu, w tym wykorzystujące nieopublikowaną spuściznę Ignacego Zakrzewskiego, trafiły na rynek wydawniczy dopiero w ostatniej ćwierci XX wieku. Wydawane były podobnie jak wcześniejsze pod egidą Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1982–1999 przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. W owych sześciu tomach Kodeksu znalazły się w sumie 2023 dokumenty wielkopolskie powstałe przed 1444, niemal wszystkie wydane in extenso, jedynie w odosobnionych przypadkach w formie ekscerptu. Poszczególne tomy były wydawane w ramach serii wydawniczej Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej przez różnych wydawców — jedynym, który uczestniczył w pracach nad wszystkimi sześcioma tomami był Antoni Gąsiorowski.
Tom |
Rok wydania |
Objętość tomu |
Zakres chronologiczny tomu |
Numery dokumentów |
Liczba dokumentów |
Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
VI | 1982 | LIV + 454 | 1174–1400 | 1–400 | 400 | wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Henryk Kowalewicz (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 18 ISSN 0208-9033) |
VII | 1985 | XXXVIII + 405 | 1401–1415 | 401–773 | 373 | wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Ryszard Walczak (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 19 ISSN 0208-9033) |
VIII | 1989 | XXXIV + 406 | 1416–1425 | 774–1074 | 301[1] | wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 20 ISSN 0208-9033) |
IX | 1990 | XXXIII + 434 | 1426–1434 | 1075–1380 | 306[2] | wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 21 ISSN 0208-9033) |
X | 1993 | XXXII + 401 | 1435–1444 | 1381–1699 | 319 | wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 23 ISSN 0208-9033) |
XI | 1999 | XXX + 497 | 1225–1444 | 1700–2023 | 324 | tom zawiera indeksy do tomów: VI–XI i erratę do tomów: VI–X oraz wykazy; wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński, Tomasz Jurek, Izabela Skierska (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 26 ISSN 0208-9033) |
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Gąsiorowski A., Przedmowa, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań 1982.
- Gąsiorowski A., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań 1982.
- Gąsiorowski A., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 11, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Poznań 1999.
- Kutrzeba St., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 5, wyd. F. Piekosiński, Poznań 1908.
- Zakrzewski I., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski,t. 1, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1877.
Linki zewnętrzne
edytuj- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1877.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 2, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1878.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 3, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1879.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 4, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1881.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 5, wyd. F. Piekosiński, Poznań 1908.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań 1982.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 7, wyd. A. Gąsiorowski, R. Walczak, Warszawa–Poznań 1985.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 8, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, Warszawa–Poznań 1989.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 9, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, Warszawa–Poznań 1990.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 10, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, Poznań 1993.
- Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 11, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, T. Jurek, I. Skierska, Poznań 1999.