Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski

Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski (KDW; łac. Codex diplomaticus Majoris Polonia, Codex diplomaticus Maioris Poloniae) – kodeks dyplomatyczny, jedenastotomowe wydawnictwo źródłowe wydawane od 1877 do 1999, grupujące dokumenty średniowieczne (do 1444) dotyczące terytorium Wielkopolski właściwej, tj. zasadniczo województw: poznańskiego i kaliskiego, z nielicznymi odstępstwami.

Historyczna mapa Wielkopolski sporządzona w 1888 roku według danych zaczerpniętych z Kodeksu dyplomatycznego.

Tomy I–IV

edytuj

Inicjatorem tego wydawnictwa źródłowego był historyk — podpułkownik Ignacy Zakrzewski. Mecenat nad Kodeksem objął natomiast – najpewniej wiosną 1875Jan Kanty Działyński. Pełna nazwa wydawnictwa brzmiała: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski obejmujący dokumenta tak już drukowane, jak dotąd nie ogłoszone, sięgające do roku 1400 (łac. Codex diplomaticus Majoris Polonia documenta, et jam typis descripta, et adhuc inedita complectens, annum 1400 attingentia). Pierwsze cztery tomy, w których znalazły się dokumenty wydane przez samego Zakrzewskiego, który jednak nawet nie sygnował tej publikacji swoim nazwiskiem, wydawane były pod egidą Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego w latach 18771881 w Poznaniu. W czterech tomach Kodeksu znalazły się w sumie 2073 dokumenty wielkopolskie powstałe przed 1400, wydane in extenso.

Tom
Rok wydania
Objętość tomu
Zakres chronologiczny tomu
Numery dokumentów
Liczba dokumentów
Uwagi
I 1877 LXII + 589 9841287 1–616 616 wraz z dedykacją dla Jana Kantego Działyńskiego
II 1878 LII + 629 12881349 617–1292 676
III 1879 LXI + 789 13501399 1293–2053 761 zawiera dodatki i sprostowania do tomów: I i II
IV (suplement) 1881 VIII + 389 + 11 tablic + 1 mapa 10651393 3, 26, 2054–2073 20 (22) suplement; zawiera dodatki i sprostowania do tomów: I–III oraz indeksy do tomów: I–IV; mapa Wielkopolski z opisem; 11 kart tablic z podobiznami odcisków pieczęci z opisem

Opublikowanie tomu piątego nastąpiło już po śmierci Ignacego Zakrzewskiego w 1889. Spuściznę po nim przejął od Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego w 1901 krakowski badacz Franciszek Piekosiński. Spuścizna zawierała głównie regesty dokumentów z 1. połowy XV wieku oraz przygotowywane materiały z myślą o kolejnym suplemencie do pierwszych czterech tomów Kodeksu. Wobec nie najlepszego już wtedy stanu zdrowia, Piekosiński przeprowadził jedynie ograniczoną kwerendę w wielkopolskich archiwach i stąd wynikał fakt, że ponad połowa wszystkich wydanych dokumentów została przytoczona w formie regestu. Franciszek Piekosiński nie dożył momentu opublikowania piątego tomu Kodeksu umierając w 1906. Tom ten przygotował do druku inny badacz z KrakowaStanisław Kutrzeba. Ostatecznie ukazał się on w 1908 pod lapidarnym tytułem: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski (łac. Codex diplomaticus Maioris Poloniae). W tomie tym znalazło się 738 dokumentów z lat 14001444, z czego 355 in extenso, a pozostałe 383 w formie regestu.

Tom
Rok wydania
Objętość tomu
Zakres chronologiczny tomu
Numery dokumentów
Liczba dokumentów
Uwagi
V 1908 LXXIV + 844 14001444 1–738 738 zawiera indeks osobowy i miejscowości do tomu V

Tomy VI–XI

edytuj

Kolejne tomy zawierające uzupełnienia do wcześniejszych tomów Kodeksu, w tym wykorzystujące nieopublikowaną spuściznę Ignacego Zakrzewskiego, trafiły na rynek wydawniczy dopiero w ostatniej ćwierci XX wieku. Wydawane były podobnie jak wcześniejsze pod egidą Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 19821999 przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. W owych sześciu tomach Kodeksu znalazły się w sumie 2023 dokumenty wielkopolskie powstałe przed 1444, niemal wszystkie wydane in extenso, jedynie w odosobnionych przypadkach w formie ekscerptu. Poszczególne tomy były wydawane w ramach serii wydawniczej Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej przez różnych wydawców — jedynym, który uczestniczył w pracach nad wszystkimi sześcioma tomami był Antoni Gąsiorowski.

Tom
Rok wydania
Objętość tomu
Zakres chronologiczny tomu
Numery dokumentów
Liczba dokumentów
Uwagi
VI 1982 LIV + 454 11741400 1–400 400 wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Henryk Kowalewicz
(=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 18 ISSN 0208-9033)

ISBN 83-01-03962-0

VII 1985 XXXVIII + 405 14011415 401–773 373 wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Ryszard Walczak
(=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 19 ISSN 0208-9033)

ISBN 83-01-05274-0

VIII 1989 XXXIV + 406 14161425 774–1074 301[1] wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński
(=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 20 ISSN 0208-9033)

ISBN 83-01-07279-2

IX 1990 XXXIII + 434 14261434 1075–1380 306[2] wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński
(=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 21 ISSN 0208-9033)

ISBN 83-01-10088-5

X 1993 XXXII + 401 14351444 1381–1699 319 wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński
(=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 23 ISSN 0208-9033)

ISBN 83-7063-052-9

XI 1999 XXX + 497 12251444 1700–2023 324 tom zawiera indeksy do tomów: VI–XI i erratę do tomów: VI–X oraz wykazy; wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński, Tomasz Jurek, Izabela Skierska
(=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 26 ISSN 0208-9033)

ISBN 83-7063-243-2;

Przypisy

edytuj
  1. We wstępie do tego tomu wydawcy podali liczbę 300 dokumentów.
  2. We wstępie do tego tomu wydawcy podali liczbę 305 dokumentów.

Bibliografia

edytuj
  • Gąsiorowski A., Przedmowa, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań 1982.
  • Gąsiorowski A., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań 1982.
  • Gąsiorowski A., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 11, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Poznań 1999.
  • Kutrzeba St., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 5, wyd. F. Piekosiński, Poznań 1908.
  • Zakrzewski I., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski,t. 1, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1877.

Linki zewnętrzne

edytuj

Zobacz też

edytuj