Kolë Tromara
Kolë Thanas Tromara (ur. 15 maja 1884 we wsi Qyteze k. Kolonje, zm. 13 kwietnia 1945)[1] – albański polityk i działacz narodowy, minister kultury w 1944 w rządzie Rexhepa Mitrovicy.
,_Albanian_politician.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 maja 1884 |
|---|---|
| Data śmierci |
13 kwietnia 1945 |
| Minister kultury | |
| Okres |
od 7 lutego 1944 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
.svg)
| |
Życiorys edytuj
Pochodził z rodziny prawosławnej, był synem Thanasa i Kostandiny. Uczył się w Korczy, a następnie w Grecji. Pracował jako farmaceuta w Korczy, ale problemy ekonomiczne zmusiły go w 1906 do migracji do Stanów Zjednoczonych. W Bostonie związał się z albańskim ruchem narodowym, wydawał albańskojęzyczną gazetę Kombi (Naród). Był sekretarzem stowarzyszenia Besē a Besē, którym kierował Fan Noli[2]. W latach 1916-1920 stał na czele stowarzyszenia Vatra, działającego w Bostonie – najbardziej wpływowej organizacji albańskiej diaspory[1]. W 1919 reprezentował Albańczyków mieszkających w USA na konferencji pokojowej w Paryżu[2].
W 1920 powrócił do kraju i objął stanowisko prefekta okręgu Gjirokastra. Na tym stanowisku aktywnie wspierał działania na rzecz autokefalii Albańskiego Kościoła Prawosławnego[3]. Rok później związał się ze stowarzyszeniem Adtheu (Ojczyzna), w którym współpracował z Avni Rustemim. W grudniu 1923 uzyskał mandat deputowanego do parlamentu. W czerwcu 1924 poparł przewrót organizowany przez Fana Noliego, a po przejęciu przez niego władzy objął stanowisko prefekta okręgu Elbasan[1]. Po upadku rządu Noliego w grudniu 1924 wyjechał z kraju i zamieszkał w Wiedniu. Na emigracji związał się z organizacją Bashkimi Kombētar (Związek Narodowy). W latach 1928 i 1931 dwukrotnie skazywany na karę śmierci za próby organizowania zamachu na króla Zoga I[1].
W 1940 powrócił do kraju i wszedł w skład pro-włoskiej Rady Państwa. W 1942 objął stanowisko prefekta okręgu Korczy. W tym samym roku współtworzył organizację Balli Kombētar. Po kapitulacji Włoch zrezygnował ze stanowiska, ale w 1944 przyjął propozycję niemiecką i stanął na czele ministerstwa kultury w rządzie Rexhepa Mitrovicy[1]. Schwytany przez partyzantów komunistycznych był przetrzymywany w starym więzieniu w Tiranie. W 1945 stanął przed Sądem Specjalnym w Tiranie, który skazał go na karę śmierci za współpracę z okupantem. 13 kwietnia 1945 został rozstrzelany we Kodra e Priftit na przedmieściach Tirany i pochowany w nieznanym miejscu.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 240-241.
- ↑ a b Kol Tromara denohet me pushkatim dhe egzekutohet me 14 prill 1945. = 2017-12-02 [online], voal.ch, 13 lutego 2016 (alb.).
- ↑ Ardit Bido: The Albanian Orthodox Church: A Political History, 1878-1945. London & New York: Routledge, 2021. ISBN 978-1-138-35472-2.
Bibliografia edytuj
- Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 240-241.