Kolczak (gryzoń)

rodzaj ssaków

Kolczak[10] (Echimys) – rodzaj ssaków z podrodziny kolczaków (Echimyinae) w obrębie rodziny kolczakowatych (Echimyidae).

Kolczak
Echimys
F. Cuvier, 1809[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kolczak białolicy (E. chrysurus) na ilustracji opublikowanej między 1700 a 1880 rokiem
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Rząd

gryzonie

Podrząd

jeżozwierzowce

Infrarząd

jeżozwierzokształtne

Nadrodzina

Octodontoidea

Rodzina

kolczakowate

Podrodzina

kolczaki

Plemię

Echimyini

Rodzaj

kolczak

Typ nomenklatoryczny

Myoxus chrysurus E.A.W. Zimmermann, 1780

Synonimy
Gatunki

3 gatunki – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ekwadorze, Peru i Brazylii[11][12][13].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 242–335 mm, długość ogona 250–395 mm; masa ciała do 760 g[12][14].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1809 roku francuski przyrodnik Frédéric Cuvier na łamach Nouveau Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris[1]. Cuvier nie wskazał gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1935 roku amerykański zoolog George Henry Hamilton Tate na typ nomenklatoryczny wyznaczył kolczaka białolicego (E. chrysurus)[15].

Etymologia edytuj

  • Echimys (Echymis, Echinomys, Enchomys, Echmiys): gr. έχίνος ekhinos ‘jeż’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16].
  • Loncheres (Lonchetes, Loncheris): gr. λογχηρης lonkhērēs ‘uzbrojony we włócznię’, od λογχη lonkhē ‘ostrze włóczni’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Myoxus chrysurus Zimmermann, 1780.
  • Nelomys: gr. νηλης nēlēs ‘nielitościwy, bezlitosny’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczeni): Echimys cristatus Desmarest, 1817 (= Myoxus chrysurus Zimmermann, 1780).

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki[19][14][11][10]:

Uwagi edytuj

  1. a b Niepoprawna późniejsza pisownia Loncheres Illiger, 1811.
  2. a b c d Niepoprawna późniejsza pisownia Echimys G. Cuvier, 1809.

Przypisy edytuj

  1. a b F. Cuvier. Extrait des premiers Mémoires de M. E. Cuvier, sur les Denis des mammifères considérées comine caractères génériques. „Nouveau Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris”. 1 (24), s. 394, 1809. (fr.). 
  2. J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 90. (łac.).
  3. I. von Olfers: Bemerkungen zu Illiger’s Überblick der Säugeth-iere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile, rücksichtlich der Südamericanischen Arten (Species). W: W.L. von Eschwege: Journal von Brasilien oder vermischte Nachrichten aus Brasilien, auf wissenschaftlichen Reisen gesammelt. Cz. 2. Weimar: Herzoglich Sächsisch Privilegirtes Landes-Industrie-Comptoir, 1818, s. 212. (niem.).
  4. A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 2. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 291, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
  5. G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
  6. C. Jourdan. Memoiré sur quelques mammifères nouveaux. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 5, s. 522, 1837. (fr.). 
  7. J.A. Wagner. Beschreibung einiger neuer Nager, welche auf der Reise des Herrn Hofraths von Schubert gesammelt wurden, mit Bezugnahme auf einige andere verwandte Formen. „Abhandlungen der Mathematisch-Physikalischen Klasse der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften”. 3, s. 203, 1843. (niem.). 
  8. C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 100. (niem.).
  9. A. de Miranda Ribeiro: Mammíferos. Cebidæ, Hapalidæ; Vespertilionidæ, Emballonuridæ, Phyllostomatidæ; Felidæ, Mustelidæ, Canidæ, Procyonidæ; Tapyridæ; Suidæ, Cervidæ; Sciuridæ, Muridæ, Octodontidæ, Coenduidæ, Dasyproctidæ, Caviidæ e Leporidæ; Platanistidæ; Bradypodidæ, Myrmecophagidæ, Dasypodidæ; Didelphyidæ. Rio de Janeiro: Commissão de Linhas Telegraphicas Estrategicas de Matto-Grosso ao Amazonas, 1914, s. 42. (hiszp.).
  10. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 293. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 580. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  12. a b P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 632–633. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  13. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Echimys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-25].
  14. a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 373. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  15. G.H.H. Tate. The taxonomy of the genera of neotropical hystricoid rodents. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 58 (5), s. 430, 1935. (ang.). 
  16. Palmer 1904 ↓, s. 248.
  17. Palmer 1904 ↓, s. 380.
  18. Palmer 1904 ↓, s. 451.
  19. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).

Bibliografia edytuj