Kolegium jezuitów w Połocku
Kolegium jezuitów w Połocku – uczelnia jezuicka prowadzona w Połocku w latach 1582–1812.
| kolegium jezuitów | |
.jpg) Kościół św. Stefana i budynek dawnego kolegium przy Rynku w Połocku, lata 60. XIX w. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Data założenia |
1582 |
| Data zamknięcia |
1812 |
Położenie na mapie Polski w 1771 r.  | |
| 55°29′09,9600″N 28°45′51,1200″E/55,486100 28,764200 | |
Kolegium należało do prowincji litewskiej jezuitów, a od 1759 do prowincji mazowieckiej[1].
Historia edytuj
Kolegium powstało po zwycięstwie Rzeczypospolitej w wojnie z Rosją (1577–1582) i zdobyciu w niej Połocka.
Kolegium powstało z fundacji króla Stefana Batorego. W jego powstaniu czynny udział jako inicjator i organizator brał ks. Piotr Skarga, rektor kolegium wileńskiego. Skarga został też pierwszym rektorem kolegium (1582–1586). W skład majątku kolegium weszły dobra wielu monasterów i cerkwi prawosławnych[2].
Kolegium powstało na terenie, gdzie ludność w przeważającej mierze była prawosławna. Mieszkały tu też społeczności protestanckie (kalwiniści, socynianie). Katolików było niewielu. W tych warunkach zadaniem kolegium była praca kontrreformacyjna, misyjna wśród prawosławnych oraz szkolnictwo łacińskie. Po unii brzeskiej (1596) w kolegium kształcono również unitów[3].
Przez wiele dziesięcioleci kolegium mieściło się w budynkach drewnianych. Płonęło w pożarach w 1633 i 1643[4]. Po tym ostatnim pożarze odbudowano kolegium z murowanym parterem i dwoma drewnianymi piętrami[5]. Kolegium spłonęło ponownie w 1682. Biblioteka znajdująca się na murowanym, sklepionym parterze, ocalała[6]. W 1750 pożar spalił doszczętnie większość budynków kolegium, łącznie z biblioteką i założoną w 1717 apteką. Kolegium odbudowano szybko z drewna, jednocześnie stawiając nowy, całkowicie murowany gmach[7].
Po I rozbiorze Połock stał się częścią Imperium Rosyjskiego i dzięki temu kolegium nie zostało rozwiązane wraz z kasatą zakonu jezuitów w 1773[8].
W 1812 zostało przekształcone w Akademię Połocką.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 229.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 181-186, 234.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 193-198.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 201.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 203.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 206.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 226.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 230-234.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Załęski, Jezuici w Polsce. t. IV. Dzieje 153 kolegiów i domów jezuitów w Polsce, Kraków 1905.