Wikipedia

Komenda Rejonu Uzupełnień Buczacz

Komenda Rejonu Uzupełnień Buczacz (KRU Buczacz) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Komenda Rejonu Uzupełnień Buczacz
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Buczacz
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1921

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Buczacz

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Buczacz

Podległość

DOK VI

Skład

PKU typ II

Komendy rejonów uzupełnień DOK VI

Historia komendy edytuj

Z dniem 15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, na obszarze Okręgu Korpusu Nr VI została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Buczacz, która obejmowała swoją właściwością powiaty: buczacki i tłumacki. Powiat buczacki został wyłączony z dotychczasowej PKU 51 pp w Czortkowie, natomiast powiat tłumacki z PKU 48 pp w Stanisławowie. W każdym z powiatów miał rezydować oficer ewidencyjny. W 1923 roku stanowiska te nie zostały obsadzone[2][3][4][5][6].

Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Buczacz[7].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[8], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[6]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[9][10]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[11].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[9]. W skład PKU Buczacz wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[9]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[12][13][14].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[15].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Buczacz normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[16]

W marcu 1930 roku PKU Buczacz była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie i administrowała powiatami: buczackim i tłumackim[17]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ II[16].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[18].

19 marca 1932 roku ogłoszono nadanie Krzyża Niepodległości st. sierż. Franciszkowi Kryska[a] z PKU Buczacz[20][21].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Buczacz została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Buczacz przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[22], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[23]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Buczacz normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[24].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: buczacki i tłumacki[1].

Obsada personalna edytuj

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Buczacz, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko Okres pełnienia funkcji Kolejne stanowisko (dalsze losy)
mjr piech. Eugeniusz Sypniewski 1923[4] – IV 1924[25][26] komendant PKU Gostyń
ppłk piech. Stanisław Wilusz IV 1924[25][5] – VII 1925[27] komendant PKU Nowy Sącz
ppłk adm. gosp. Stanisław Feliks Stojowski-Jordan[b] VIII 1925[27] – II 1927[29]
mjr piech. Wojciech Walzer[c] III 1927 – III 1929 dyspozycja dowódcy OK VI
mjr art. Franciszek Wróbel IX 1930[40] – 1938 stan spoczynku
mjr piech. Stanisław I Czerwonka[d] 1939[44] dowódca II/9 pp
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1923–1925[45][5]
I referent por. piech. Andrzej Jarski od V 1923[46]
II referent por. piech. Józef Jacuk 10 XI 1923[47] – VIII 1924[48]
urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Michał I Janowski od VIII 1924[49]
oficer instrukcyjny kpt. piech. Kazimierz III Wróblewski V 1924[50] – III 1926[51] 48 pp
oficer ewidencyjny na powiat buczacki urzędnik wojsk. XI rangi Józef Peniński do IV 1924[52] PKU Czortków
urzędnik wojsk. XI rangi Michał Janowski IV[52] – VIII 1924 II referent
urzędnik wojsk. X rangi Michał Bohr[e] od II 1925[55]
oficer ewidencyjny na powiat tłumacki urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Antoni Fran 1923 – 1924
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[56][57]
kierownik I referatu administracji rezerw
i zastępca komendanta 		mjr piech. Wojciech Walzer II 1926 – II 1927 komendant PKU
kpt. piech. Fryderyk Toth VIII 1927[58] – XI 1928[59] kierownik II referatu
mjr piech. Leon Klein XI 1928[60] – VIII 1929[61] dyspozycja dowódcy OK VI
mjr art. Franciszek Wróbel XII 1929[62] – IX 1930 komendant PKU
kpt. piech. Jan Franciszek Turek IX 1930[63] – VI 1938 kierownik I referatu KRU
kierownik II referatu poborowego por. piech. Andrzej Jarski II 1926 – IV 1928[64] PKU Bielsk Podlaski
kpt. piech. Fryderyk Toth XI 1928 – XII 1929[65] DOK VI
kpt. piech. Władysław Sanojca XII 1929[65] – VI 1938 kierownik II referatu KRU
referent por. kanc. Michał I Janowski II 1926 – VIII 1929[66] dyspozycja dowódcy OK VI
kpt. piech. Jan Franciszek Turek XII 1929[65] – IX 1930 kierownik I referatu
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[44][f]
kierownik I referatu ewidencji kpt. adm. (piech.) Jan Franciszek Turek[g] 1938 – 1939
kierownik II referatu uzupełnień kpt. adm. (piech.) Władysław Sanojca 1938 – 1939 niemiecka niewola

Uwagi edytuj

  1. ↑ Franciszek Kryska ps. „Ryszard Janowicz” ur. 20 grudnia 1893 w Oświęcimiu, w rodzinie Franciszka i Marii. Z zawodu był telegrafistą. Pełnił służbę w 4 pułku piechoty Legionów Polskich[19].
  2. ↑ Ppłk adm. gosp. Stanisław Feliks Stojowski-Jordan (ur. 20 stycznia 1873) w ewidencji c. k. Obrony Krajowej figurował jako „Stanisłaus Ritter Jordan-Stojowski von Trąba”. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1917 roku. Był odznaczony między innymi Signum Laudis (Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej). 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów administracji (dział gospodarczy). W 1923 roku pełnił służbę w Departamencie VII Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisku kierownika referatu, a w następnym roku w Okręgowym Zakładzie Gospodarczym Nr I w Warszawie. W kwietniu 1925 roku przedłużono mu odkomenderowanie do PKU Warszawa Miasto I o dalsze cztery miesiące[28]. W sierpniu tego roku został przydzielony do PKU Buczacz na stanowisko komendanta. Z dniem 1 marca 1927 roku został skierowany na dwumiesieczny urlop, a z dniem 30 kwietnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku.
  3. ↑ Wojciech Walzer ur. 25 września 1889. Do Wojska Polskiego został przyjęty z byłej armii austro-węgierskiej z zatwierdzeniem posiadanego stopnia kapitana. Służył w 54 Pułku Piechoty w Tarnopolu[30]. W lipcu 1922 został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki dowódcy batalionu[31]. W 1923 pełnił obowiązki komendanta kadry batalionu zapasowego 54 pp w Brzeżanach[32], a od następnego roku był komendantem składnicy wojennej[33][34]. W lutym 1926 został przydzielony z 54 pp do Powiatowej Komendy Uzupełnień Buczacz na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw[35]. W marcu 1927 został przesunięty na stanowisko komendanta PKU Buczacz[36][37]. W marcu 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI[38]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji PKU Buczacz. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[39]. W 1938 został wybrany prezesem Parafialnej Akcji Katolickiej w Buczaczu.
  4. ↑ Mjr piech. Stanisław I Czerwonka (ur. 9 listopada 1896 we wsi Grodzisko Dolne). 24 lipca 1915 złożył wojenny egzamin dojrzałości w c. k. Gimnazjum w Bochni. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[41]. Do Wojska Polskiego został przyjęty z byłej armii austro-węgierskiej. 27 czerwca 1935 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 roku i 44. lokatą w korpusie oficerów piechoty[42]. W sierpniu tego roku został przeniesiony z 53 pp w Stryju do 34 pp w Białej Podlaskiej na stanowisko dowódcy batalionu[43].
  5. ↑ Urzędnik wojskowy X rangi Michał Bohr (ur. 28 grudnia 1882) w 1923 roku pełnił służbę w PKU Kołomyja na stanowisku OE Kołomyja[53]. Z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowany chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 52 pp i przydziałem do PKU Buczacz na stanowisko OE Buczacz. W kwietniu 1925 roku jego awans na chorążego został anulowany[54].
  6. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[67].
  7. ↑ Kpt. adm. (piech.) Jan Franciszek Turek ur. 7 grudnia 1894 w Bolechowie, w ówczesnym powiecie dolińskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku w korpusie oficerów piechoty[68]. W grudniu 1929 roku został przeniesiony z 19 pp do PKU Buczacz na stanowisko referenta. We wrześniu 1930 roku został przesunięty na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta. W 1938 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[69].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 38.
  3. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
  4. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1461.
  5. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1329.
  6. ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  7. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
  8. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  9. ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  10. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  11. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  13. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  14. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  16. ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  17. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  18. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  19. ↑ Żołnierze Niepodległości ↓.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932 roku, s. 200.
  21. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
  22. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  23. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  24. ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
  25. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924 roku, s. 210.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1331.
  27. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 79 z 30 lipca 1925 roku, s. 435.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 18 kwietnia 1925 roku, s. 206.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 40, 44.
  30. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 171, 932.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 550.
  32. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 278, 405.
  33. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 254, 349.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 273.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 2, 15.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 lutego 1927 roku, s. 66.
  37. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 120, 172.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 86.
  39. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 326, 968.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 29.
  41. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 25.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 70.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
  44. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 844.
  45. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1461, 1556, 1564.
  46. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 19 maja 1923 roku, s. 280.
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923 roku, s. 688.
  48. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 80 z 20 sierpnia 1924 roku, s. 456.
  49. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 80 z 20 sierpnia 1924 roku, s. 458.
  50. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 15 maja 1924 roku, s. 276.
  51. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7.
  52. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924 roku, s. 244.
  53. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1554.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 10 kwietnia 1925 roku, s. 197.
  55. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 17 lutego 1925 roku, s. 77.
  56. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 15.
  57. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 511.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 234.
  59. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 373.
  60. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 355.
  61. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 254.
  62. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 386.
  63. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
  64. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 158.
  65. ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 382.
  66. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 261.
  67. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
  68. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 48.
  69. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 40.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Komenda_Rejonu_Uzupełnień_Buczacz&oldid=71894747”