Komenda Rejonu Uzupełnień Chełm

Komenda Rejonu Uzupełnień Chełm (KRU Chełm) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Komenda Rejonu Uzupełnień
Chełm
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Chełm
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1919

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Chełm XXIII
PKU 7 pp Leg.
PKU Chełm

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Chełm

Podległość

OKU Lublin
DOGen. „Lublin”
DOK II

Skład

PKU typ I

Komendy rejonów uzupełnień DOK II

Historia komendy

edytuj

10 stycznia 1919 roku kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych pułkownik Jan Wroczyński ustanowił XXIII Powiatową Komendę Uzupełnień w Chełmie dla powiatów: chełmskiego, hrubieszowskiego, krasnostawskiego, zamojskiego, biłgorajskiego i tomaszowskiego. Wymienione powiaty zostały wyłączone z PKU Lublin III[2]. XXIII PKU znajdowała się na terenie Okręgu Generalnego „Lublin” i podlegała Okręgowej Komendzie Uzupełnień w Lublinie[3].

8 lutego 1919 roku ze względu na zbytnią rozległość i utrudnione środki komunikacyjne minister spraw wojskowych ustanowił nową XXIII PKU w Chełmie dla powiatów: chełmskiego, hrubieszowskiego i krasnostawskiego oraz XXIV PKU w Zamościu dla powiatów: zamojskiego, biłgorajskiego i tomaszowskiego[4].

Komenda, jako władza zaciągowa pierwszej instancji realizowała zadania i wykonywała obowiązki wynikające z Tymczasowej ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej, która weszła w życie 29 października 1918 roku[5]. Ponadto komenda przejęła zadania dotychczasowych Głównych Urzędów Zaciągu do Wojska Polskiego w zakresie: przyjmowania zgłoszeń ochotników do wojska i agitacji werbunkowej, przyjmowanie podań o przyjęcie do wojska wnoszonych przez oficerów i żołnierzy byłych I, II i III Korpusów Polskich w Rosji oraz armii austriackiej, rosyjskiej i niemieckiej, przyjmowanie podań o przyjęcie do szkół podoficerskich i szkół podchorążych, a także przyjmowanie podań o przyjęcie na kursy żandarmerii[3].

Organami pomocniczymi i wykonawczymi PKU byli oficerowie ewidencyjni. Wspomniani oficerowie realizowali zadania PKU w powierzonym im powiecie. Każdy oficer ewidencyjny miał do pomocy jednego pisarza i jednego szeregowego (ordynansa kancelaryjnego)[3].

W czerwcu 1921 roku PKU 7 pp Leg. była podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin” i obejmowała swoją właściwością powiaty: chełmski, hrubieszowski i krasnostawski[6].

15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, dotychczasowa PKU 7 pp Leg. otrzymała nazwę „Powiatowa Komenda Uzupełnień Chełm” i została podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie. Okręg poborowy PKU Chełm tworzyły powiaty: chełmski i lubartowski. Powiat lubartowski został wyłączony z PKU 23 pp w Lubartowie, natomiast powiat hrubieszowski został włączony do nowej PKU Hrubieszów zaś powiat krasnostawski do PKU Zamość[7][8][9][10].

Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Chełm[11].

W marcu 1930 roku PKU Chełm była nadal podporządkowana DOK II w Lublinie i administrowała powiatami: chełmskim i lubartowskim[12]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ I[13].

Z dniem 1 grudnia 1934 roku minister spraw wojskowych wyłączył powiat lubartowski z PKU Chełm i przyłączył do PKU Lublin Powiat oraz wyłączył powiat krasnostawski z PKU Zamość i przyłączył do PKU Chełm[14].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Chełm została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Chełm przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[15], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[16]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Chełm normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[17].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: chełmski i krasnostawski[1].

Obsada personalna

edytuj
Komendanci
  • ppłk Bolesław Szymański (od 15 I 1919)
  • mjr jazdy Augustyn Skoryna[a] (1922[27])
  • mjr piech. Oktawian Turski (1923[8] – II 1929 → dyspozycja dowódcy OK II[28])
  • ppłk piech. Antoni Dubiński (III 1929[29] – 1939[30], †1940 Kijów)
Obsada personalna w styczniu 1919 roku[31]
  • komendant – ppłk Bolesław Szymański
  • zastępca komendanta – b. podkapitan Ferdynand Trojnicki
  • naczelnik kancelarii – b. por. Tadeusz Bielicki
  • oficer gospodarczy – b. urzędnik wojskowy Leon Drążkowski
  • oficer ewidencyjny w Chełmie – ppor. Marian Balicki
  • oficer ewidencyjny w Hrubieszowie – b. por. Aleksander Esman
  • oficer ewidencyjny w Zamościu – b. por. Eligiusz Winkler
  • oficer ewidencyjny w Tomaszowie – b. chor. Władysław Szmidt
  • oficer ewidencyjny w Biłgoraju – por. / rtm. tab. Eugeniusz Prus-Niewiadomski[b]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[34][9]
  • I referent
  • II referent – urzędnik wojsk. X rangi / por. kanc. Aleksander I Dzierzek (do II 1926 → kierownik II referatu)
  • oficer instrukcyjny
    • por. piech. Wawrzyniec Matys (I[39] – IV 1924[40] → 7 pp Leg.)
    • kpt. / mjr piech. Eugeniusz Józef Greszel (od IV 1924[40])
  • oficer ewidencyjny na powiat chełmski
    • urzędnik wojsk. XI rangi Marian Józef Boos (od 1 VI 1923[41])
    • por. kanc. Ludwik Piotrowski (XII 1924[42] – VII 1925[43] → Kancelaria Sztabu DOK II)
  • oficer ewidencyjny na powiat lubartowski
    • urzędnik wojsk. XI rangi Michał Jaśków (1923)
    • chor. Romuald Plewkiewicz[c] (od V 1925)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[47][48][49][50][51]
  • kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta
    • mjr piech. Ludwik Steinbach (IV[52] – XI 1928[53] → dyspozycja dowódcy OK II)
    • mjr piech. Feliks Kurnatowski (XI 1928[54] – III 1929[55] → dyspozycja dowódcy OK II)
    • mjr dypl. łącz. inż. Kazimierz II Jackowski (p.o. III[56] – 30 VI 1929 → stan spoczynku)
    • por. kanc. Antoni Korytyński[d] (do 1 VIII 1932 → praktyka u płatnika 7 pp Leg. w Chełmie[60])
    • kpt. piech. Piotr Łazowski (1932[61] – VI 1938 → kierownik I referatu)
  • kierownik II referatu poborowego
    • por. kanc. Antoni Korytyński (II 1926 – ? → kierownik I referatu)
    • por. kanc. Edmund Prost[e] (do 15 IX 1932 → praktyka u płatnika 7 pp Leg. w Chełmie[60])
    • kpt. piech. Michał Podlewski (1932[61] – VI 1938 → kierownik II referatu)
  • referent
    • por. kanc. Aleksander I Dzierzek (II 1926)
    • por. kanc. Edmund Prost (był w 1928)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[30][f]
  • kierownik I referatu ewidencji – kpt. adm. (piech.) Piotr Łazowski[64] †1940 Katyń[65]
  • kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Michał Podlewski †1940 Charków[66]
  1. mjr kaw. Augustyn Skoryna ur. 28 (16) sierpnia 1883 w Warszawie[18][19]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w PKU Chełm, a jego oddziałem macierzystym był 3 Pułk Strzelców Konnych[20]. W 1926 był przeniesiony do kadry oficerów kawalerii i przydzielony na stanowisko komendanta uzupełnień koni nr 7 w Wilnie. W czerwcu 1926 został przeniesiony do 6 pułku strzelców konnych na stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego[21]. W czerwcu 1927 został ponownie przeniesiony do kadry oficerów kawalerii z równoczesnym przydziałem na stanowisko komendanta punktu zbornego koni przy Komisji Remontowej nr 4[22]. W grudniu tego roku został przydzielony na stanowisko rejonowego inspektora koni w Rzeszowie[23][24]. W lutym 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr X, a z dniem 31 sierpnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku[25]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Grodzisk Mazowiecki. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[26].
  2. Eugeniusz Edward Wawrzyniec Prus-Niewiadomski 27 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu rotmistrza, w wojskach taborowych, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. W tym czasie nadal pełnił służbę w PKU Chełm[32]. 2 sierpnia 1931 roku został odznaczony Krzyżem Niepodległości[33].
  3. Romuald Plewkiewicz (ur. 7 lutego 1894 w Krakowie). W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. W stopniu starszego żołnierza służył w Dywizyjnym Zakładzie Sanitarnym. W Wojsku Polskim pełnił służbę jako urzędnik wojskowy w XI randze służbowej. Został mianowany chorążym zawodowym z dniem 1 stycznia 1925 z wcieleniem do 7 pp Leg. i przydziałem do PKU Chełm na stanowisko oficera ewidencyjnego na powiat lubartowski[44]. 10 grudnia 1931 został odznaczony Krzyżem Niepodległości[45]. Pełnił wówczas służbę w 21 pp w Warszawie[46].
  4. Antoni Korytyński po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki został przeniesiony do Składnicy Materiałów Intendenckich Lublin[57]. Z dniem 15 sierpnia 1933 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[58]. W marcu 1939 roku pełnił służbę w Składnicy Materiałów Intendenckich Nr 2 w Lublinie na stanowisku oficera mobilizacyjnego Kadry Zapasowej Służby Intendentury Nr 2[59].
  5. Edmund Prost po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki został przeniesiony do 2 pac na stanowisko płatnika[57]. Z dniem 15 sierpnia 1933 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[58]. 4 lipca 1940 roku został zamordowany w Kumowej Dolinie[62]. Jego synem był profesor Edmund Prost (1921–2008), a wnukiem jest profesor Marek Prost.
  6. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[63].

Przypisy

edytuj
  1. a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 4 z 16 stycznia 1919 roku, poz. 198.
  3. a b c Dz. Rozp. MSWojsk. Nr 7 z 30 listopada 1918 roku, s. 144.
  4. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 17 z 15 lutego 1919 roku, poz. 587.
  5. Dz.U. z 1918 r. nr 13, poz. 28.
  6. Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
  7. Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 38.
  8. a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1462.
  9. a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1330.
  10. Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  11. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
  12. Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  13. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  14. Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 13 z 22 grudnia 1933 roku, poz. 219.
  15. Jarno 2001 ↓, s. 173.
  16. Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  17. Historia WKU Suwałki ↓.
  18. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-07-22].
  19. Скорына Августин Антонович. Офицеры русской императорской армии. [dostęp 2021-07-22].
  20. Spis oficerów 1921 ↓, s. 270.
  21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 5 czerwca 1926, s. 173.
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927, s. 163.
  23. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 367.
  24. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 328, 339.
  25. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929, s. 72, 83.
  26. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 336, 846.
  27. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 14 grudnia 1922 roku, s. 914.
  28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929 roku, s. 71, 83.
  29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 226, zatwierdzony na stanowisku komendanta.
  30. a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 845.
  31. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 6 z 21 stycznia 1919 roku, poz. 253.
  32. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 8 grudnia 1920 roku, s. 1323.
  33. M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
  34. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1462, 1554, 1556, 1559.
  35. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 94 z 14 września 1924 roku, s. 528.
  36. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 90 z 7 września 1925, s. 491.
  37. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 105 z 14 października 1925 roku, s. 565.
  38. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 5, 10.
  39. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 82 z 2 stycznia 1924 roku, s. 760.
  40. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924 roku, s. 244.
  41. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923 roku, s. 225.
  42. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 129 z 11 grudnia 1924 roku, s. 722.
  43. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 4 lipca 1925 roku, s. 360.
  44. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 13 maja 1925 roku, s. 249.
  45. M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381.
  46. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932 roku, s. 200.
  47. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 8–9.
  48. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 119, 432, 722, 830-831, w tym okresie praktykę poborową odbywali: mjr art. Bolesław Dioniziak i por. adm. (san.) Karol II Michalik.
  49. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 511.
  50. Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 10, 41, 51.
  51. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 10, 42, 53.
  52. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 158.
  53. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 330.
  54. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 355.
  55. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 86.
  56. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 92.
  57. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 88.
  58. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 184.
  59. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 343, 880.
  60. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 436.
  61. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
  62. Straty ↓.
  63. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  64. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 451, sprostowano datę urodzenia z „5 lipca 1895” na „15 sierpnia 1895”.
  65. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 359.
  66. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 423.

Bibliografia

edytuj