Komisja Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – organ właściwy do sprawowania nadzoru nad instytucjami krajowymi w rozumieniu przepisów UE. Powołany na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym[3]. Przejęła zadania zniesionej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Nadzoru Bankowego. KNF nie jest centralnym organem administracji rządowej, bowiem ustawa nie wskazuje na taką pozycję tego organu[4].

Komisja Nadzoru Finansowego
Ilustracja
Siedziba KNF i UKNF przy ul. Pięknej 20
w Warszawie
Państwo

 Polska

Data utworzenia

19 września 2006

Przewodniczący

Jacek Jastrzębski

Zastępca Przewodniczącego

Marcin Mikołajczyk
Sebastian Skuza
Krystian Wiercioch

Budżet

216,70 mln zł (2017)[1]

Zatrudnienie

920 (2017)[2]

Adres
ul. Piękna 20, 00-549 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Komisja Nadzoru Finansowego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Komisja Nadzoru Finansowego”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Komisja Nadzoru Finansowego”
Ziemia52°13′25,100″N 21°01′10,837″E/52,223639 21,019677
Strona internetowa

Komisja i Przewodniczący Komisji wykonują swoje zadania przy pomocy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Pracami UKNF kieruje Przewodniczący KNF i jego trzej zastępcy[5].

Siedziba KNF i UKNF znajduje się przy ul. Pięknej 20. Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Zadania Komisji edytuj

  • Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz nad sektorem kas spółdzielczych
  • Podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego
  • Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności
  • Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego
  • Udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
  • Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty

Zakres nadzoru edytuj

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór w następującym zakresie:

  • nadzór bankowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy – Prawo bankowe[6],
    • ustawy o Narodowym Banku Polskim[7]
    • ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających[8];
  • nadzór emerytalny, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych[9],
    • ustawy o pracowniczych programach emerytalnych[10],
    • ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego[11]
    • ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym[12];
  • nadzór ubezpieczeniowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej[13],
    • ustawy o dystrybucji ubezpieczeń[14],
    • ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich[15],
    • ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych[16],
  • nadzór nad rynkiem kapitałowym, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 1500),
    • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1983),
    • ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 681),
    • ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 380),
    • ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym[17],
  • nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych (a także instytucjami pieniądza elektronicznego), sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o usługach płatniczych[18],
  • nadzór uzupełniający, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego[19],
  • nadzór nad sektorem kas spółdzielczych, sprawowany zgodnie z przepisami:

Komisja Nadzoru Finansowego nie obejmuje swoim nadzorem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Podlegają one nadzorom właściwych ministrów.

Przy KNF działa również Sąd Polubowny[20].

Skład Komisji edytuj

Przewodniczący i zastępcy przewodniczącego edytuj

W skład Komisji wchodzą: przewodniczący, trzech zastępców przewodniczącego i dziewięciu członków. Przewodniczącego Komisji powołuje prezes Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję. Zastępców przewodniczącego powołuje i odwołuje prezes Rady Ministrów na wniosek przewodniczącego.

Członkowie Komisji edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Członkowie Komisji Nadzoru Finansowego.

Członkami Komisji są:

Aktualny skład Komisji edytuj

  • Jacek Jastrzębski – przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego od 23 listopada 2018,
  • Marcin Mikołajczyk – zastępca przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego od 28 maja 2021,
  • Krystian Wiercioch – zastępca przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego od 6 maja 2022,
  • Sebastian Skuza – zastępca przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego od 8 grudnia 2023.

Pozostali członkowie (z prawem głosu):

  • Paweł Szałamacha – członek zarządu Narodowego Banku Polskiego delegowany przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego od 13 sierpnia 2020[21],
  • Wojciech Dyduch – przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej od 30 października 2020[21],
  • Jarosław Niezgoda – przedstawiciel ministra właściwego do spraw instytucji finansowych (Ministra Finansów) od stycznia 2023,
  • Wacław Turek – przedstawiciel ministra właściwego do spraw gospodarki (Ministra Rozwoju i Technologii) od 14 grudnia 2023[22],
  • Marcin Wroński – przedstawiciel ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) od 29 grudnia 2023[23],
  • Maciej Tomczak – przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów od 8 czerwca 2020[21].

Pozostali członkowie (uczestniczą wyłącznie z głosem doradczym):

  • Tomasz Chróstny – Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów od 27 stycznia 2020[21],
  • Piotr Tomaszewski – prezes zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego od 12 marca 2020[21],
  • Radosław Kujawa – przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych od 14 grudnia 2023[24].

Byli członkowie KNF (chronologicznie) edytuj

Byli przewodniczący KNF
Byli zastępcy przewodniczącego KNF
Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw instytucji finansowych
Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego
Byli przedstawiciele NBP

Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw gospodarki

Byli przedstawiciele Prezydenta RP

Byli przedstawiciele Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

Byli przedstawiciele Prezesa Rady Ministrów

  • Tadeusz Kościński (styczeń–listopad 2019)[32]

Byli przedstawiciele Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Byli przedstawiciele ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych

Struktura Urzędu KNF[38] edytuj

Zgodnie ze zmienionym zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2019, od 23 marca 2023 struktura organizacyjna Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego przedstawia się następująco:

  1. Centrum Analiz Danych Nadzorczych
  2. Departament Administracji
  3. Departament Analiz Ekonomicznych
  4. Departament Audytu Wewnętrznego
  5. Departament Bankowości Komercyjnej
  6. Departament Bankowości Równoległej
  7. Departament Bankowości Spółdzielczej
  8. Departament Bezpieczeństwa i Ochrony Informacji
  9. Departament Compliance
  10. Departament Cyberbezpieczeństwa
  11. Departament Finansów
  12. Departament Firm Inwestycyjnych
  13. Departament Funduszy Inwestycyjnych i Funduszy Emerytalnych
  14. Departament Informatyki
  15. Departament Infrastruktury i Obrotu Giełdowego
  16. Departament Innowacji Finansowych FinTech
  17. Departament Inspekcji Bankowych
  18. Departament Inspekcji Ubezpieczeniowych
  19. Departament Instytucji Pożyczkowych
  20. Departament Komunikacji Społecznej
  21. Departament Licencji Bankowych
  22. Departament Licencji Ubezpieczeniowych
  23. Departament Nadzoru nad Systemem Zarządzania i Dystrybucją Ubezpieczeń
  24. Departament Nadzoru Ubezpieczeniowego
  25. Departament Postępowań Sankcyjnych
  26. Departament Prawny
  27. Departament Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy
  28. Departament Rozwoju Regulacji
  29. Departament Spółek Publicznych
  30. Departament Spraw Karnych
  31. Departament Strategii i Efektywności Organizacyjnej
  32. Departament Współpracy Międzynarodowej
  33. Departament Zakupów
  34. Departament Zarządzania Zasobami Ludzkimi
  35. Gabinet Komisji
  36. Zespół Nadzoru nad Rynkiem Kryptoaktywów
  37. Zespół Nadzoru nad Rynkiem Wtórnym Nieobsługiwanych Kredytów

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia edytuj

Wydatki i dochody Komisji Nadzoru Finansowego są realizowane w części 70 budżetu państwa[39]. Zgodnie z art. 19 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym wszystkie wydatki stanowiące koszty działalności Komisji są pokrywane z wpłat wnoszonych przez podmioty nadzorowane.

W 2017 wydatki w części 70 wyniosły 216,70 mln zł, a dochody 198,66 mln zł[1]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 920 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 10 538 zł[2].

W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Komisji Nadzoru Finansowego zaplanowano w wysokości 245,11 mln zł, a dochody 255,15 mln zł[40].

Kontrowersje edytuj

W 2007 roku została ujawniona przez podmiot Sovereign Capital S.A. afera dotycząca pobierania przez pracowników UKNF korzyści majątkowych od podmiotów nadzorowanych[41][42]. W roku 2009 wyszło na jaw, iż ówczesny przewodniczący KNF – Stanisław Kluza posiadał akcje Domu Maklerskiego IDM. W owym czasie brał udział w ofertach publicznych przeprowadzanych przez ten podmiot oraz według doniesień prasowych zarobił 1200% na akcjach samego IDM[43]. Dom Maklerski IDM wpadł w problemy finansowe niespełna rok po zakończeniu sprawowania funkcji przez Stanisława Kluzę[44]. Fundusz Idea TFI (później zmienił nazwę na Inventum, spółka nie była powiązana z bankiem Idea), kontrolowany przez Dom Maklerski IDM, upadł w 2014 roku wywołując wieluset milionowe straty dla klientów[45].

Afera KNF w 2018 r. edytuj

W listopadzie 2018 „Gazeta Wyborcza” ujawniła rozmowę przewodniczącego Komisji Marka Chrzanowskiego z Leszkiem Czarneckim, podczas której miała paść propozycja korupcyjna[46][47]. Chrzanowski złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska[47]. Został zatrzymany przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a prokuratura postawiła mu zarzut przekroczenia uprawnień w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez inną osobę[48].

Zobacz więcej w artykule Marek Chrzanowski (ekonomista), w sekcji Afera KNF.

Przypisy edytuj

  1. a b Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I. sejm.gov.pl, 29 maja 2018. s. 1/12, 2/102. [dostęp 2018-09-18].
  2. a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. w części 70 Komisja Nadzoru Finansowego. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, maj 2018. s. 15. [dostęp 2018-08-18].
  3. Dz.U. z 2024 r. poz. 135.
  4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 października 2010 r. sygn. akt VI SA/Wa 1420/10.
  5. Komisja. [w:] Komisja Nadzoru Finansowego [on-line]. knf.gov.pl. [dostęp 2021-07-08].
  6. Dz.U. z 2021 r. poz. 2439.
  7. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 – o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1810).
  8. Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz.U. z 2024 r. poz. 352).
  9. Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 870, z późn. zm.).
  10. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 710).
  11. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1792).
  12. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 207).
  13. Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 656).
  14. Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz.U. z 2023 r. poz. 1111).
  15. Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2019 r. poz. 477).
  16. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2500).
  17. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 188).
  18. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. z 2024 r. poz. 30).
  19. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2005 r. o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 2146).
  20. Spierasz się z bankiem – nie idź do sądu w PRNwes.pl (Dostęp: 2011-11-17).
  21. a b c d e f g h i j k Sprawozdanie z działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego w 2020 roku, KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO (pol.).
  22. a b KNF: Wacław Turek nowym członkiem nadzoru, pb.pl, 12 lutego 2024 [dostęp 2024-02-12] (pol.).
  23. a b Wyborcza.pl, wyborcza.biz [dostęp 2024-02-12].
  24. a b r (red.), Kolejny nowy członek KNF, Bs.net.pl - Internetowy Serwis Bankowości Spółdzielczej!, 14 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-12] (pol.).
  25. a b c d e f g h i j Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2007 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  26. Huzarek będzie przedstawicielem resortu finansów w KNF, pb.pl, 12 lutego 2024 [dostęp 2024-02-12] (pol.).
  27. a b c d e f SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO W 2008 ROKU, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  28. a b c d e f Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2011 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  29. a b c d Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2012 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  30. a b c d e f g h i j Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2015 r., Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  31. a b c d e f g h i j Sprawozdanie z działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego w 2018 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  32. a b c d e f g h i j k l m Sprawozdanie z działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego w 2019 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  33. a b Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2009 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  34. a b c d e f g Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2016 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  35. a b c d Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2010 roku, Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  36. a b Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2014 r., Komisja Nadzoru Finansowego (pol.).
  37. a b c Sprawozdanie z działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego w 2022 roku, KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO (pol.).
  38. Zarządzenie nr 15 Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2019 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Komisji Nadzoru Finansowego (M.P. z 2023 r. poz. 263).
  39. Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026).
  40. Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r.. [w:] Dz.U. poz. 291 [on-line]. isap.sejm.gov.pl, 1 lutego 2018. s. 24, 67. [dostęp 2018-09-17].
  41. SOVEREIGN CAPITAL S.A.: Prywatny akt oskarżenia dyrektora Departamentu Emitentów KNF – Bankier.pl. www.bankier.pl. [dostęp 2019-03-03].
  42. KNF tuszuje korupcjogenną aferę szkoleniową – blog manitooo. www.salon24.pl. [dostęp 2019-03-03].
  43. Wyborcza.pl. wyborcza.biz. [dostęp 2019-03-03].
  44. IDMSA, czyli historia wzlotów i upadków – Analizy – parkiet.com. www.parkiet.com. [dostęp 2019-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-25)].
  45. Ciąg dalszy katastrofy Idea TFI! Fundusz do likwidacji, a .... Subiektywnie o finansach. [dostęp 2019-03-02].
  46. Wojciech Czuchnowski, Agnieszka Kublik. 40 mln zł i nie będzie kłopotów. „Gazeta Wyborcza”, s. 1, 13 listopada 2018. 
  47. a b Bartek Godusławski, Grzegorz Osiecki. Były szef nadzoru usłyszał zarzuty. „Dziennik Gazeta Prawna”, s. 1, 28 listopada 2018. 
  48. Izabela Kacprzak, Grażyna Zawadka. CBA zabrało Marka Ch. „Rzeczpospolita”, s. 1, 28 listopada 2018. 

Linki zewnętrzne edytuj