Komisja Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – organ właściwy do sprawowania nadzoru nad instytucjami krajowymi w rozumieniu przepisów UE. Powołany na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym[3]. Przejęła zadania zniesionej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Wbrew powszechnej opinii KNF nie jest centralnym organem administracji rządowej bowiem ustawa nie wskazuje na taką pozycję tego organu[4].

Komisja Nadzoru Finansowego
Ilustracja
Siedziba KNF i UKNF przy ul. Pięknej 20 w Warszawie
Państwo  Polska
Data utworzenia 19 września 2006
Przewodniczący Jacek Jastrzębski
Zastępca Przewodniczącego Rafał Mikusiński
Dagmara Wieczorek-Bartczak
Budżet 216,70 mln zł (2017)[1]
Zatrudnienie 920 (2017)[2]
Adres
ul. Piękna 20
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Komisja Nadzoru Finansowego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Komisja Nadzoru Finansowego”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Komisja Nadzoru Finansowego”
Ziemia52°14′04,8″N 21°00′47,1″E/52,234667 21,013083
Strona internetowa
Budynek przy placu Powstańców Warszawy 1, w którym mieszczą się biura Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego

Komisja i Przewodniczący Komisji wykonują swoje zadania przy pomocy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Pracami UKNF kieruje Przewodniczący KNF i jego dwaj zastępcy[5].

Siedziba KNF i UKNF znajduje się przy ul. Pięknej 20, biura UKNF mieszczą się także przy placu Powstańców Warszawy 1.

Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Zadania KomisjiEdytuj

  • Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz nad sektorem kas spółdzielczych
  • Podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego
  • Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności
  • Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego
  • Udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
  • Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty

Zakres nadzoruEdytuj

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór w następującym zakresie:

  • nadzór bankowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy – Prawo bankowe[6],
    • ustawy o Narodowym Banku Polskim[7]
    • ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających[8];
  • nadzór emerytalny, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych[9],
    • ustawy o pracowniczych programach emerytalnych[10],
    • ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego[11]
    • ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym[12];
  • nadzór ubezpieczeniowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej[13],
    • ustawy o dystrybucji ubezpieczeń[14],
    • ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich[15],
    • ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych[16],
  • nadzór nad rynkiem kapitałowym, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2021 r. poz. 328),
    • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2080),
    • ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2020 r. poz. 95),
    • ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 312),
    • ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym[17],
  • nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych (a także instytucjami pieniądza elektronicznego), sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o usługach płatniczych[18],
  • nadzór uzupełniający, sprawowany zgodnie z przepisami:
    • ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego[19],
  • nadzór nad sektorem kas spółdzielczych, sprawowany zgodnie z przepisami:

Komisja Nadzoru Finansowego nie obejmuje swoim nadzorem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Podlegają one nadzorom właściwych ministrów. W przypadku podmiotów w żaden sposób niepodlegających pod jej kontrolę  (czyli działających nielegalnie, nie rejestrujących swojej działalności w żadnych instytucjach) – KNF ma prawo prowadzić czynności sprawdzające lub postępowanie wyjaśniające[20].

Przy KNF działa również Sąd Polubowny[21].

Skład KomisjiEdytuj

Przewodniczący i zastępcy przewodniczącegoEdytuj

W skład Komisji wchodzą: przewodniczący, trzech zastępców przewodniczącego i dziewięciu członków. Przewodniczącego Komisji powołuje prezes Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję. Zastępców przewodniczącego powołuje i odwołuje prezes Rady Ministrów na wniosek przewodniczącego.

Członkowie KomisjiEdytuj

Członkami Komisji są:

  • Minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel,
  • Minister właściwy do spraw gospodarki albo jego przedstawiciel,
  • Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel,
  • Prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego członek zarządu Narodowego Banku Polskiego,
  • Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
  • Przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów,
  • Przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (uczestniczy wyłącznie głosem doradczym),
  • Przedstawiciel Prezesa Urządu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (uczestniczy wyłącznie głosem doradczym),
  • Przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych, a jeżeli nie został wyznaczony – przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów (uczestniczy wyłącznie głosem doradczym).

Aktualny skład KomisjiEdytuj

Pozostali członkowie (z prawem głosu):

  • Paweł Szałamacha – członek zarządu Narodowego Banku Polskiego delegowany przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
  • Wojciech Dyduch – przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
  • Krzysztof Budzich – przedstawiciel ministra właściwego do spraw instytucji finansowych (Ministra Finansów),
  • Jan Pawelec – przedstawiciel ministra właściwego do spraw gospodarki (Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii),
  • Jan Wojtyła – przedstawiciel ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej),
  • Maciej Tomczak – przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów.

Pozostali członkowie (uczestniczą wyłącznie z głosem doradczym):

  • Tomasz Chróstny – Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
  • Piotr Tomaszewski – prezes zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
  • Stanisław Żaryn – przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych

Byli członkowie KNF (chronologicznie)Edytuj

Byli przewodniczący KNF
Byli zastępcy przewodniczącego KNF
Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw instytucji finansowych
Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego
Byli przedstawiciele NBP

Byli przedstawiciele ministra właściwego do spraw gospodarki

Byli przedstawiciele Prezydenta RP

Byli przedstawiciele Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

Byli przedstawiciele Prezesa Rady Ministrów

Byli przedstawiciele Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Byli przedstawiciele ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych

Struktura Urzędu KNF[22]Edytuj

Zgodnie z zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2019, od 1 kwietnia 2019 struktura organizacyjna Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego przedstawia się następująco[23]:

  • Departament Administracji
  • Departament Analiz i Strategii
  • Departament Audytu Wewnętrznego
  • Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej
  • Departament Bankowości Spółdzielczej
  • Departament Compliance
  • Departament Cyberbezpieczeństwa
  • Departament Firm Inwestycyjnych
  • Departament Funduszy Inwestycyjnych i Funduszy Emerytalnych
  • Departament Informatyki
  • Departament Innowacji Finansowych FinTech
  • Departament Inspekcji Bankowych
  • Departament Inspekcji Ubezpieczeniowych
  • Departament Komunikacji Społecznej
  • Departament Licencji Bankowych
  • Departament Licencji Ubezpieczeniowych
  • Departament Nadzoru Obrotu
  • Departament Nadzoru Ubezpieczeniowego i Monitorowania Ryzyk
  • Departament Organizacji, Controllingu i Budżetowania
  • Departament Postępowań
  • Departament Praktyk Rynkowych
  • Departament Prawny
  • Departament Rozwoju Regulacji
  • Departament Rozwoju Rynku Finansowego
  • Departament Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych i Instytucji Płatniczych
  • Departament Spółek Publicznych
  • Departament Współpracy Międzynarodowej
  • Departament Zakupów
  • Departament Zarządzania Zasobami Ludzkimi
  • Gabinet Komisji
  • Zespół Ochrony Informacji Niejawnych

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzeniaEdytuj

Wydatki i dochody Komisji Nadzoru Finansowego są realizowane w części 70 budżetu państwa[24]. Zgodnie z art. 19 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym wszystkie wydatki stanowiące koszty działalności Komisji są pokrywane z wpłat wnoszonych przez podmioty nadzorowane.

W 2017 wydatki w części 70 wyniosły 216,70 mln zł, a dochody 198,66 mln zł[1]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 920 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 10 538 zł[2].

W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Komisji Nadzoru Finansowego zaplanowano w wysokości 245,11 mln zł, a dochody 255,15 mln zł[25].

KontrowersjeEdytuj

W 2007 roku została ujawniona przez podmiot Sovereign Capital S.A. afera dotycząca pobierania przez pracowników UKNF korzyści majątkowych od podmiotów nadzorowanych[26][27]. W roku 2009 wyszło na jaw, iż ówczesny przewodniczący KNF – Stanisław Kluza posiadał akcje Domu Maklerskiego IDM. W owym czasie brał udział w ofertach publicznych przeprowadzanych przez ten podmiot oraz według doniesień prasowych zarobił 1200% na akcjach samego IDM[28]. Dom Maklerski IDM wpadł w problemy finansowe niespełna rok po zakończeniu sprawowania funkcji przez Stanisława Kluzę[29]. Fundusz Idea TFI (później zmienił nazwę na Inventum, spółka nie była powiązana z bankiem Idea), kontrolowany przez Dom Maklerski IDM, upadł w 2014 roku wywołując wieluset milionowe straty dla klientów[30].

Afera KNF w 2018 r.Edytuj

W listopadzie 2018 „Gazeta Wyborcza” ujawniła rozmowę przewodniczącego Komisji Marka Chrzanowskiego z Leszkiem Czarneckim, podczas której miała paść propozycja korupcyjna[31][32]. Chrzanowski złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska[32]. Został zatrzymany przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a prokuratura postawiła mu zarzut przekroczenia uprawnień w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez inną osobę[33].

Zobacz więcej w artykule Marek Chrzanowski (ekonomista), w sekcji Afera KNF.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I. sejm.gov.pl, 29 maja 2018. s. 1/12, 2/102. [dostęp 2018-09-18].
  2. ↑ a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. w części 70 Komisja Nadzoru Finansowego. W: Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, maj 2018. s. 15. [dostęp 2018-08-18].
  3. ↑ Ustawa z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 2059).
  4. ↑ Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 października 2010 r. sygn. akt VI SA/Wa 1420/10.
  5. ↑ Różnica między KNF a UKNF. W: Komisja Nadzoru Finansowego [on-line]. knf.gov.pl. [dostęp 2018-11-18].
  6. ↑ Dz.U. z 2020 r. poz. 1896.
  7. ↑ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 – o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1810).
  8. ↑ Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz.U. z 2021 r. poz. 102).
  9. ↑ Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 870, z późn. zm.).
  10. ↑ Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 686).
  11. ↑ Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz.U. z 2019 r. poz. 1808).
  12. ↑ Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 207).
  13. ↑ Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2020 r. poz. 895).
  14. ↑ Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz.U. z 2019 r. poz. 1881).
  15. ↑ Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2019 r. poz. 477).
  16. ↑ Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 854).
  17. ↑ Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 1400).
  18. ↑ Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. z 2020 r. poz. 794).
  19. ↑ Ustawa z dnia 15 kwietnia 2005 r. o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 2146).
  20. ↑ Magda Kajzer: Zanim weźmiesz pożyczkę, sprawdź firmę. Czym jest lista ostrzeżeń publicznych KNF i kto na nią trafia?. Sowa Finansowa, 2018-03-23. [dostęp 2019-03-31].
  21. ↑ Spierasz się z bankiem – nie idź do sądu w PRNwes.pl (Dostęp: 2011-11-17).
  22. ↑ Zarządzenie nr 1 Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 stycznia 2018 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Urzędowi Komisji Nadzoru Finansowego (M.P. z 2018 r. poz. 103).
  23. ↑ Zarządzenie nr 15 Prezesa Rady Ministrów z – Monitor Polski. monitorpolski.gov.pl. [dostęp 2019-02-10].
  24. ↑ Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026).
  25. ↑ Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r.. W: Dz. U. poz. 291 [on-line]. isap.sejm.gov.pl, 1 lutego 2018. s. 24, 67. [dostęp 2018-09-17].
  26. ↑ SOVEREIGN CAPITAL S.A.: Prywatny akt oskarżenia dyrektora Departamentu Emitentów KNF – Bankier.pl. www.bankier.pl. [dostęp 2019-03-03].
  27. ↑ KNF tuszuje korupcjogenną aferę szkoleniową – blog manitooo. www.salon24.pl. [dostęp 2019-03-03].
  28. ↑ Wyborcza.pl. wyborcza.biz. [dostęp 2019-03-03].
  29. ↑ IDMSA, czyli historia wzlotów i upadków – Analizy – parkiet.com. www.parkiet.com. [dostęp 2019-03-03].
  30. ↑ Ciąg dalszy katastrofy Idea TFI! Fundusz do likwidacji, a .... Subiektywnie o finansach. [dostęp 2019-03-02].
  31. ↑ Wojciech Czuchnowski, Agnieszka Kublik. 40 mln zł i nie będzie kłopotów. „Gazeta Wyborcza”, s. 1, 13 listopada 2018. 
  32. ↑ a b Bartek Godusławski, Grzegorz Osiecki. Były szef nadzoru usłyszał zarzuty. „Dziennik Gazeta Prawna”, s. 1, 28 listopada 2018. 
  33. ↑ Izabela Kacprzak, Grażyna Zawadka. CBA zabrało Marka Ch. „Rzeczpospolita”, s. 1, 28 listopada 2018. 

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Komisja_Nadzoru_Finansowego&oldid=63222847”