Komitat Bács-Kiskun
Komitat Bács-Kiskun (węg. Bács-Kiskun vármegye) – największy powierzchniowo (dwunasta część powierzchni państwa) komitat współczesnych Węgier. Należy do regionu unijnego "Południowa Nizina Węgierska" (Dél-Alföld). Od północy graniczy z komitatem Pest, od zachodu ogranicza go Dunaj, od południa granica państwa, od wschodu natomiast Cisa oraz komitat Csongrád.
| komitat | |||||
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Powierzchnia |
8445,15 km² | ||||
| Populacja • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
64,1 os./km² | ||||
Położenie na mapie Węgier
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Podział administracyjny edytuj
Komitat dzieli się na 11 powiatów[1]:
- Bácsalmás
- Baja
- Jánoshalma
- Kalocsa
- Kecskemét
- Kiskőrös
- Kiskunfélegyháza
- Kiskunhalas
- Kiskunmajsa
- Kunszentmiklós
- Tiszakécske
Miasta komitatu edytuj
Miasta komitatu (wg liczby mieszkańców; stan na 2001 – dane spisowe)
- Kecskemét: 107 749
- Baja: 37 916
- Kiskunfélegyháza: 32 632
- Kiskunhalas: 29 954
- Kalocsa: 18 789
- Kiskőrös: 15 352
- Kiskunmajsa: 12 042
- Tiszakécske: 11 771
- Lajosmizse: 11 034
- Jánoshalma: 9951
- Kecel: 9162
- Kunszentmiklós: 9103
- Soltvadkert: 7679
- Bácsalmás: 7650
- Solt: 7013
- Szabadszállás: 6827
- Izsák: 6097
- Kerekegyháza: 6051
- Tompa: 4899
- Dunavecse: 4249
Gminy wiejskie komitatu edytuj
Gminy wiejskie komitatu (alfabetycznie)
- Ágasegyháza
- Akasztó
- Apostag
- Bácsbokod
- Bácsborsód
- Bácsszentgyörgy
- Bácsszőlős
- Ballószög
- Balotaszállás
- Bátmonostor
- Bátya
- Bócsa
- Borota
- Bugac
- Bugacpusztaháza
- Császártöltés
- Csátalja
- Csávoly
- Csengőd
- Csikéria
- Csólyospálos
- Dávod
- Drágszél
- Dunaegyháza
- Dunafalva
- Dunapataj
- Dunaszentbenedek
- Dunatetétlen
- Dusnok
- Érsekcsanád
- Érsekhalma
- Fajsz
- Felsőlajos
- Felsőszentiván
- Foktő
- Fülöpháza
- Fülöpjakab
- Fülöpszállás
- Gara
- Gátér
- Géderlak
- Hajós
- Harkakötöny
- Harta
- Helvécia
- Hercegszántó
- Homokmégy
- Imrehegy
- Jakabszállás
- Jászszentlászló
- Kaskantyú
- Katymár
- Kelebia
- Kéleshalom
- Kisszállás
- Kömpöc
- Kunadacs
- Kunbaja
- Kunbaracs
- Kunfehértó
- Kunpeszér
- Kunszállás
- Ladánybene
- Lakitelek
- Madaras
- Mátételke
- Mélykút
- Miske
- Móricgát
- Nagybaracska
- Nemesnádudvar
- Nyárlőrinc
- Ordas
- Orgovány
- Öregcsertő
- Páhi
- Pálmonostora
- Petőfiszállás
- Pirtó
- Rém
- Soltszentimre
- Sükösd
- Szakmár
- Szalkszentmárton
- Szank
- Szentkirály
- Szeremle
- Tabdi
- Tass
- Tataháza
- Tázlár
- Tiszaalpár
- Tiszaug
- Uszód
- Újsolt
- Újtelek
- Városföld
- Vaskút
- Zsana
Osadnictwo edytuj
2/3 ludności komitatu zamieszkuje 20 miast. Największą liczbą mieszkańców dysponuje stolica komitatu, Kecskemét, gdzie zamieszkuje prawie 1/5 ludności komitatu. Najgęściej zaludniona jest Kalocsa (353 osób/km²), najrzadziej zaludniony jest natomiast Újsolt (6 osób/km²). Średnia gęstość zaludnienia w miastach 126, oraz w gminach 36 osób/km².
Geografia edytuj
Komitat Bács-Kiskun w całości leży w Międzyrzeczu Dunaju i Cisy (Duna Tisza köze). Obszar komitatu to równina, na której różnica pomiędzy najwyższym a najniższym punktem wynosi jedynie 80 m. Geograficznie możemy ją podzielić na trzy mniejsze krainy (Duna-menti síkság, Duna-Tisza közének homokhátsága, Bácskai Löszhát). Obszar ubogi w minerały. Liczba godzin słonecznych wysoka w porównaniu do średniej krajowej, ilość opadów natomiast niska. Średnia temperatura roczna 10–10,5 °C.
- Największe rzeki: Dunaj, Cisa
- Największe jeziora: Szelidi-tó, Vadkerti tó
- Najwyższy punkt: wzgórze Ólom-hegy koło miasta Baja (174 m n.p.m.)
- Najniższy punkt: Kalocsa (94 m n.p.m.)
Najważniejsza osobliwość: Park Narodowy Małej Kumanii (Kiskunsági Nemzeti Park).
Gospodarka edytuj
Największy udział w gospodarce komitatu ma rolnictwo i gałęzie z nim związane. Cztery większe miasta (Kecskemét, Kiskunfélegyháza, Kiskunhalas i Baja) dysponują wielobranżowym przemysłem. Znaczną rolę w rozwoju gospodarki odgrywają tu, przebiegające przez obszar komitatu, autostrada oraz dwie ważne linie kolejowe. Południowa część jest bogatsza w złoża mineralne. Można tam znaleźć ropę naftową i gaz ziemny niskiej i średniej jakości. Ważny jest przemysł przetwórczy. Kecskemét zajmuje szczególne miejsce wśród miast regionu. To tu znajduje się większość firm przemysłowych. Jest to jedno z najdynamiczniej rozwijających się miast w kraju. Bács-Kiskun jest zróżnicowany pod względem stopnia rozwoju. Północna część komitatu (okolice Kecskemét i Kiskunfélegyháza) jest dużo lepiej rozwinięta od części środkowej i południowej.
W północnej części można tu znaleźć najważniejszy w kraju obszar uprawy moreli, z której wyrabiana jest węgierska specjalność: wódka owocowa ("Kecskeméti Fütyülös Barack" pálinka). W większej części komitatu uprawia się także żyto, winogrona, oraz w okolicach naddunajskich kukurydzę i jęczmień.
Komunikacja edytuj
Przez komitat przebiega autostrada M5 oraz główna droga krajowa nr 5. Do stolicy komitatu biegnie wiele drugorzędnych lecz ważnych dróg krajowych. Poza tym przebiegają tu dwie ważne linie kolejowe: międzynarodowa Budapeszt-Subotica-Belgrad, oraz krajowa Budapeszt-Cegléd-Segedyn.
Historia edytuj
Współczesny komitat Bács-Kiskun powstał 1 stycznia 1950 w wyniku połączenia południowej części komitatu Pest-Pilis-Solt-Kiskun oraz pozostałej po traktacie trianońskim w granicach państwa części komitatu Bács-Bodrog.
Ludność edytuj
Praktycznie jednorodna etnicznie. Komitat zamieszkany prawie wyłącznie przez Węgrów. W okolicach Hajós i Baja można znaleźć małe skupiska ludności chorwackiej i niemieckiej. Przyrost naturalny jest ujemny, jednak w stolicy komitatu stopa urodzeń jest dodatnia, co jest ewenementem na skalę krajową.
Przypisy edytuj
- ↑ Járások térképe « Járás.info.hu. jaras.info.hu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (węg.)