Komitat Nógrád (historyczny)
Komitat Nógrád (węg. Nógrád vármegye, łac. comitatus Neogradiensis, pol. komitat Nowohrad) – dawny komitat w środkowej części Królestwa Węgier.
| komitat | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Siedziba | |||
| Data likwidacji |
1918 | ||
| Powierzchnia |
4 133 km² | ||
| Populacja (1910) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość |
63,3 os./km² | ||
| Plan | |||
| |||
Położenie na mapie Królestwa Węgier
| |||
_v2.svg)
Komitat był jednym z najstarszych na Węgrzech. W XI w. odłączono od niego nowo utworzony komitat Hont. Podczas najazdów tureckich komitat stopniowo dostawał się pod władzę Imperium Osmańskiego, które pomiędzy 1544 a 1686 r. panowało na różnych jego częściach, jednak komitat całkowicie nie zanikł. Część pod okupacją turecką wchodziła w skład ejaletów Budin i Eğri. Siedzibą władz komitatu był zamek w Nógrádzie, od którego komitat wziął swą nazwę, a pomiędzy połową XIV a połową XVI w. miasto Balassagyarmat. Między XVI a XVIII w. komitat nie posiadał stałej siedziby z uwagi na ciągłe zagrożenie tureckie. Od 1790 siedzibą znów było miasto Balassagyarmat[1].
W okresie przed I wojną światową komitat dzielił się na siedem powiatów i jedno miasto.
Po traktacie w Trianon komitat został podzielony pomiędzy Czechosłowację i Węgry. Pozostała przy Węgrzech część została w 1923 r. połączona z pozostałą częścią komitatu Hont w nowy komitat Nógrád és Hont[2].
W wyniku pierwszego arbitrażu wiedeńskiego w 1938 r. północna część komitatu powróciła do Węgier i komitat został odtworzony. Po drugiej wojnie światowej przywrócono granicę z 1938 r.
Obecnie teren komitatu jest podzielony pomiędzy kraj bańskobystrzycki na Słowacji, pozostała przy Węgrzech część po reformie administracyjnej z 1950 r. tworzy komitat Nógrád ze stolicą w Salgótarján.
| Powiaty (járás) | |
|---|---|
| Powiat | Siedziba władz |
| Balassagyarmat | Balassagyarmat |
| Gács | Gács |
| Losonc | Losonc |
| Nógrád | Rétság |
| Salgótarján | Salgótarján |
| Szécsény | Szécsény |
| Szirák | Szirák |
| Miasta komitackie (rendezett tanácsú város) | |
| Losonc | |
Przypisy edytuj
- ↑ Juraj Žudel: Stolice na Slovensku. Bratislava: Obzor, 1984, s. 91–98.
- ↑ § 11 pkt 3 1923. évi XXXV. törvénycikk a közszolgálatban álló tisztviselők és egyéb alkalmazottak létszámának csökkentéséről és egyes kapcsolatos intézkedésekről.