Konary (powiat sandomierski)
Konary – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Klimontów[4][5].Leży przy drodze wojewódzkiej nr 758.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
287[2] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-640[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TSA |
| SIMC |
0795956[4] |
Położenie na mapie gminy Klimontów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego  | |
 50°40′47″N 21°22′37″E/50,679722 21,376944[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.
Nazwa wsi
edytujWedług legendy nazwa wsi pochodzi od rycerza o nazwisku Konar, założyciela wsi.
Natomiast wg St. Chmielnickiego wieś pierwotnie nazywała się Koniary, od hodowli koni[6].
Historia
edytujWedług legendy rycerz Konar w XIII wieku wybudował tu swoją obronną siedzibę i w jego pobliżu założył osadę. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1355 roku, kiedy Konary stanowiły własność rodu Słupeckich herbu Rawicz. Z tej rodziny pochodzili kolejni jej właściciele Sięgniew ze Słupczy, a potem jego syn Grot ze Słupczy. W 1403 roku po raz pierwszy wzmiankowano istnienie w Konarach zamku, który był siedzibą wspomnianego Grota zajmującego się wtedy rozbójnictwem. Jan Długosz napisał, że Grot zabił w 1396 roku kasztelana wiślickiego Jana Ossolińskiego, w związku z czym król Władysław Jagiełło wysłał przeciwko Grotowi rycerzy, którzy zburzyli zamek, a Grot ze Słupczy został skazany na wygnanie. W 1508 roku jako właściciel wsi wymieniany jest Jan Słupecki[7]. W XVII wieku jako właściciel wsi wymieniany jest Aleksander Słupecki, do którego również należał Pniów, Wrzawy i Krzaki[8].
W XVIII wieku wieś należała do Michała Sołtyka herbu Sołtyk kasztelana wiślickiego, kuzyna biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka.
Kolejnymi właścicielami wsi byli Reklewscy herbu Gozdawa. W 1863 roku jako właściciel wsi wymieniany jest Zdzisław Reklewski, uczestnik powstania styczniowego[9]. Był on ostatnim właścicielem wsi. W 1864 w wyniku uwłaszczenia chłopów przeprowadzonego na mocy ukazu cara Aleksandra II Romanowa mieszkańcy Konar stali się właścicielami posiadanej ziemi i budynków. Przed śmiercią Reklewski rozparcelował dworskie grunty pomiędzy poddanych. Pozostał po nim drewniany dwór, spalony w trakcie walk w 1915 roku oraz stary park wycięty przez następnego właściciela[6].
Od 16 do 25 maja 1915 I Brygada Legionów toczyła bitwę pod Konarami. Bitwę upamiętnia pomnik przy drodze 758, w okolicy (Góry Pęchowskie) znajduje cmentarz żołnierzy Legionów poległych w bitwie.
W 1921 roku wieś liczyła 69 domów i 456 mieszkańców. Dodatkowo folwark Konary liczył 1 dom i 5 mieszkańców. W 1921 roku został rozparcelowany folwark. Nowy nabywca wyciął w tym samym roku piękny park.[10]
Przed 1929 rokiem we wsi założono Kółko Rolnicze, Ochotniczą Straż Pożarną oraz jednoklasową szkołę podstawową[6].
W okresie okupacji niemieckiej wielu mieszkańców Konar należało do Batalionów Chłopskich i prowadziło walkę z reżimem okupacyjnym. W 2006 wzniesiono pomnik poświęcony partyzantom Batalionów Chłopskich[11].
Turystyka
edytujPrzez wieś przechodzi 
czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic.
Przez obrzeża wsi przepływa rzeka Koprzywianka, w której żyją pstrągi.
Zabytki
edytuj- Ruiny rycerskiego zamku – zachowały się fragmenty murów i dolnych części budowli. Pozostałości zamku wpisane są do rejestru zabytków nieruchomych: nr rej.: A.682 z 31.05.1983[12].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 56889
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 16-17 [dostęp 2022-05-21]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 494 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c St. Chmielnicki, Olbierzowice i parafia Olbierzowice, Olbierzowice 1929, odbito w „Drukarni Nowoczesnej” w Sandomierzu.
- ↑ Wacław Skarbimir Laskowski „Słownik krajoznawczy miejscowości powiatu sandomierskiego”' Sandomierz 1929, s. 24.
- ↑ Ziemia Sandomierska: czasopismo samorządowo-społeczne. R. I, 1929, nr 12, Wydział Powiatowy Sejmiku Sandomierskiego, Drukarnia Nowoczesna, Sandomierz 1929.09.08, str. 7.
- ↑ Bitwa pod Jurkowicami, Eugeniusz Niebielski, Wojskowy Przegląd Historyczny, 1993r, nr 3.
- ↑ Wacław Skarbimir Laskowski „Słownik krajoznawczy powiatu sandomierskiego”' Sandomierz 1929, s. 23 – 24.
- ↑ Kolus 2011 ↓, s. 169.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 52 [dostęp 2015-10-06].
Bibliografia
edytuj- Józef Myjak, Konary, Staszów, 1988
- Marian Kolus: Miejsca upamiętniające działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 na terenie województwa świętokrzyskiego. Kielce: 2011. ISBN 978-83-88161-39-1.