Koniowate

Koniowate
	Equidae
	J.E. Gray, 1821
	Okres istnienia: plejstocen–holocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	; Przedstawiciel rodziny – zebra stepowa (Equus quagga)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nieparzystokopytne
Podrząd	koniokształtne
Rodzina	koniowate
	Typ nomenklatoryczny
	Equus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Solipedia Rafinesque, 1815;
	Solipedia Rafinesque, 1815;
Rodzaje
	35 rodzajów (w tym 34 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	35 rodzajów (w tym 34 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Koniowate^[4] (Equidae) − rodzina ssaków z podrzędu koniokształtnych (Hippomorpha) w obrębie rzędu nieparzystokopytnych (Perissodactyla).

Wszystkie koniowate są dużymi zwierzętami o krótkiej sierści, mają grzywę i ogon pokryty całkowicie bądź częściowo długimi włosami; nogi zakończone przekształconym III palcem, osłoniętym kopytem. U samic występuje para sutków położonych na podbrzuszu. Są roślinożerne, żywią się głównie trawą.

Największe osobniki osiągają do 3 m długości ciała, przy wysokości w kłębie do 180 cm. Maksymalna masa ciała sięga 1200 kg (konie rasy shire). Dziko żyjące koniowate osiągają przeciętnie 200–450 kg.

Pojawiły się w plejstocenie, w Ameryce Północnej, skąd rozprzestrzeniły się na tereny Eurazji i Afryki. Zasiedlają obszary trawiaste. Obecnie większość koniowatych żyje w Afryce, a nieliczne gatunki − w Azji. W Europie wymarłe w stanie dzikim.

Koniowate żyją w małych grupach rodzinnych lub większych stadach. Odpoczywają, stojąc lub leżąc. Samica (klacz) rodzi zwykle jedno młode. Samiec to ogier (kastrowany zaś – wałach). U kilku gatunków stwierdzono terytorializm.

Koniowate są rezerwuarami i nosicielami bakterii chorobotwórczych np.:

Clostridium tetani − laseczka tężca
Clostridium perfringens − laseczka zgorzeli gazowej
Clostridium botulinium − laseczka jadu kiełbasianego

Systematyka Edytuj

Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj^[5]^[4]:

Equus Linnaeus, 1758 – koń

oraz szereg rodzajów wymarłych^[6]:

Anchitherium H. Meyer, 1844
Hypohippus Leidy, 1858
Megahippus McGrew, 1938
Sinohippus Zhai, 1962
Acritohippus Kelly, 1995
Archaeohippus Gidley, 1906
Desmatippus Scott, 1893 – jedynym przedstawicielem był Desmatippus crenidens Scott, 1893
Astrohippus Stirton, 1940
Boreohippidion Avilla, Bernardes & Mothé, 2015 – jedynym przedstawicielem był Boreohippidion galushai (MacFadden & Skinner, 1979)
Dinohippus Quinn, 1955
Haringtonhippus Heintzman, Zazula, MacPhee, Scott, Cahill, McHorse, Kapp, Stiller, Wooller, Orlando, Southon, Froese & Shapiro, 2017 – jedynym przedstawicielem był Haringtonhippus francisci (Hay, 1915)
Heteropliohippus Kelly, 1995 – jedynym przedstawicielem był Heteropliohippus hulberti Kelly, 1995
Hippidion R. Owen, 1869
Parapliohippus Kelly, 1995 – jedynym przedstawicielem był Parapliohippus carrizoensis (Dougherty, 1940)
Pliohippus Marsh, 1874
Cormohipparion Skinner & MacFadden, 1977
Cremohipparion Qiu, Huang & Guo, 1987
Eurygnathohippus Van Hoepen, 1930
Hipparion Christol, 1832
Hippotherium Kaup, 1833
Nannippus Matthew, 1926
Neohipparion Gidley, 1903
Plesiohipparion Qiu, Huang & Guo, 1987
Proboscidipparion Sefve, 1927
Pseudhipparion Ameghino, 1904
Shanxihippus Bernor, Wang, Liu, Chen & Sun, 2018 – jedynym przedstawicielem był Shanxihippus dermatorhinus (Sefve, 1927)
Sivalhippus Lydekker, 1877
Kalobatippus Osborn, 1915
Merychippus Leidy, 1857
Parahippus Leidy, 1858
Calippus Matthew & Stirton, 1930
Protohippus Leidy, 1858
Scaphohippus Pagnac, 2006

Przypisy Edytuj

↑ Equidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 307, 1821. (ang.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 55. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 165–166. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 384–386. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ J. Zijlstra: Equidae. Hesperomys project. [dostęp 2022-02-28]. (ang.).

Bibliografia Edytuj

H. Komosińska & E. Podsiadło: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.

[itis-1] Equidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Gray-2] J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 307, 1821. (ang.).

[Rafinesque-3] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 55. (fr.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 165–166. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 384–386. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Zijlstra-6] J. Zijlstra: Equidae. Hesperomys project. [dostęp 2022-02-28]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]