Konstanty Ildefons Gałczyński

polski poeta

Konstanty Ildefons Gałczyński, ps. „Karakuliambro” (ur. 23 stycznia 1905 w Warszawie, zm. 6 grudnia 1953 tamże) – polski poeta. Najbardziej znany za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś, w której pojawiła się galeria postaci takich jak Porfirion Osiełek, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska czy Zielona Gęś.

Konstanty Ildefons Gałczyński
Ilustracja
Konstanty Ildefons Gałczyński (1947)

fot. Henryk Hermanowicz

Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1905
Warszawa

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 1953
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Muzeum artysty

Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Praniu

Ważne dzieła

Porfirion Osiełek, Teatrzyk Zielona Gęś, Zaczarowana dorożka

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Strona internetowa
Popiersie poety przed muzeum w leśniczówce Pranie
Pomnik poety w leśniczówce Pranie
„Zaczarowana Dorożka” – rzeźba Stanisława Biżka na placu Gałczyńskiego w Szczecinie
Kamień pamiątkowy w miejscu niezachowanej kamienicy przy ul. Towarowej 54 w Warszawie, w której w latach 1905–1914 oraz 1918–1931 mieszkał Konstanty Ildefons Gałczyński
Tablica pamiątkowa przy wejściu na posesję przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie 17 w Szczecinie, gdzie poeta mieszkał w latach 1948–1949[a]
Grób Konstantego Ildefonsa i Natalii Gałczyńskich (2008)

Życiorys

edytuj

Był synem Konstantego, technika kolejowego, i Wandy Cecylii z Łopuszyńskich, która była córką właściciela restauracji[1]. Urodził się w kamienicy przy ul. Mazowieckiej 11 lub 14 w Warszawie[2]. Później rodzina Gałczyńskich mieszkała krótko przy ul. Hortensji 6 i Chmielnej 72[3], skąd przeprowadziła się do mieszkania znajdującego się na pierwszym piętrze kamienicy przy ul. Towarowej 54, róg ul. Grzybowskiej[4]. Tam Konstanty spędził swoje dzieciństwo i młodość[5]. W 1912 roku rozpoczął naukę w Szkole Technicznej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej[6].

Po wybuchu I wojny światowej został wraz z rodzicami ewakuowany z Warszawy i w latach 1914–1918 mieszkał w Moskwie, gdzie uczęszczał do Szkoły Komitetu Polskiego. W Moskwie stworzył swoje pierwsze wiersze. W 1918 roku wrócił do Warszawy. W tym samym roku Gałczyński założył szkolne pisemko „Dyscypuł”, w którym drukował swoje pierwsze próby poetyckie i prozatorskie. W 1919 roku napisał swój pierwszy zachowany do dziś wiersz – Do Alarune[6]. W 1921 roku zmarł jedyny brat poety – Mieczysław Zenon.

Debiut literacki Gałczyńskiego w prasie nastąpił w 1923 roku w dzienniku „Rzeczpospolita”. W tym samym roku poeta zdał maturę[6]. Studiował filologię angielską oraz klasyczną. Studiów jednak nie ukończył[7]. Związany był z grupą poetycką Kwadryga oraz pismami satyrycznymi i politycznymi stolicy, należał do bohemy artystycznej. Jego utwory publikowała także „Tęcza”, pismo społeczno-literackie wydawane w Poznaniu. W 1925 roku Gałczyński związał się z Redutą Juliusza Osterwy i został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Reduty. W 1926 roku rozpoczął pracę nad powieścią satyryczną Porfirion Osiełek. Jesienią tego samego roku rozpoczął służbę wojskową w podchorążówce, ale po sześciu tygodniach został z niej karnie usunięty. Jako zwykły szeregowiec trafił do jednostki wojskowej w Berezie Kartuskiej. W 1928 roku Gałczyński napisał poemat Koniec Świata oraz wiersz Śmierć Braciszka; jeszcze jako żołnierz w dzienniku „Polska Zbrojna'' wydrukował dwa napisane w Berezie wiersze: Capstrzyk i Stajnia w zimie. W tym samym roku Konstanty Ildefons rozpoczął pracę w Polskim Towarzystwie Emigracyjnym, jednak po pół roku ją zakończył. W 1929 roku pod felietonem Korporanci odróżniają się opublikowanym w „Cyruliku Warszawskim” podpisał się po raz pierwszy jako Karakuliambro. W tym samym roku skończył powieść satyryczną Porfirion Osiełek; w tym roku miał miejsce również pierwszy indywidualny wieczór autorski Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (wieczór autorski odbywał się w Alejach Jerozolimskich)[6].

1 czerwca 1930 poślubił Natalię Awałow[8]. Ślub odbył się w soborze metropolitalnym Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie[8]. Młodzi przyjechali do praskiej cerkwi tramwajem, a Natalia nie miała sukni ślubnej[9]. Świadkami na ich ślubie byli Stanisław Maria Saliński i Stanisław Ryszard Dobrowolski[8].

W latach 1931–1933 przebywał w Berlinie na stanowisku attaché kulturalnego, w czasie pobytu w Berlinie powstają zaginione: „Trzej królowie”, „Książka o mojej żonie” oraz „Muzeum Williamsa”[10]. W 1933 roku Gałczyński napisał Bal u Salomona. W latach 1934–1936 Gałczyńscy mieszkali w Wilnie[11], na Zarzeczu (w domu przy ulicy Młynowej 2, obecnie Malūnų 2). W czasie pobytu w Wilnie Gałczyński nawiązał współpracę z radiem, wspólnie z Teodorem Bujnickim prowadził audycję satyryczną Kukułka Wileńska; miał także własny program radiowy Kwadrans dla ponurych. W czasie pobytu w Wilnie Gałczyński wszedł w krąg twórców wileńskich, nawiązał znajomość między innymi z Witoldem Hulewiczem, Tadeuszem Łopalewskim, Teodorem Bujnickim, Jerzym Zagórskim i Aleksandrem Rymkiewiczem. W 1934 roku Gałczyńskich w ich domu odwiedziła Hanka Ordonówna. W czasie pobytu w Wilnie powstało wiele utworów Gałczyńskiego, między innymi: Inge Bartsch (opublikowany w tygodniku Na szerokim świecie), Śpij, wujaszku, Młynek do kawy, Buty szewca Szymona, Szafirowa romanca, Pardon, ZSRR. W Wilnie urodziła się w 1936 córka Gałczyńskich – Kira. W szeregu swoich utworów Gałczyński nawiązuje do atmosfery Wilna i śladów, jakie pozostawił w nim Adam Mickiewicz. W 1936 Gałczyńscy wrócili do Warszawy. Zamieszkali w Aninie, najpierw przez rok przy ul. Legionów (obecnie Homera), a później przy ul. Leśnej 18 (obecnie Trawiasta)[12]. W 1936 został opublikowany w „Prosto z Mostu”, wiersz Skumbrie w tomacie, gorzka satyra na Polaków, którzy nie troszczą się o jedność państwa[13]. W 1937 roku Gałczyński pisze Bal zakochanych. W 1938 roku Gałczyński otrzymuje za tom Utwory Poetyckie swoją pierwszą i jedyną nagrodę literacką, której fundatorem jest tygodnik „Prosto z Mostu”. Na początku 1939 roku Gałczyński wraz z Jerzym Zagórskim tworzą komediofarsę Będziemy biedni[6].

Wraz z początkiem II wojny światowej, powołany do wojska, brał udział w kampanii wrześniowej jako członek Korpusu Ochrony Pogranicza. Trafił do niewoli radzieckiej, z której został przekazany do niewoli niemieckiej. Okres okupacji spędził w stalagu XI A(inne języki) (Altengrabow(inne języki)) w Dörnitz(inne języki). Już w połowie września napisał Pieśń o żołnierzach z Westerplatte. W 1942 roku Gałczyński pisze na blankietach obozowych trzy wiersze, które później wysyła swojej żonie (List jeńca, Srebrna akacja i Dzika róża). Podczas okupacji jego wiersze ukazały się w drukowanych konspiracyjnie antologiach poezji „Werble wolności” i „Słowo prawdziwe”. Po wojnie w latach 1945–1946 przebywał w Brukseli i Paryżu, w 1946 urodził się jego syn, także Konstanty Ildefons (który mieszkał i zmarł w Darwin w Australii[14]). Do Polski powrócił w 1946 i zamieszkał w Krakowie. W tym samym roku napisał między innymi Powrót do Eurydyki, Liryka, liryka, tkliwa dynamika, Zaczarowana dorożka (tom Zaczarowana dorożka wydano w 1948 roku w Czytelniku), Kolczyki Izoldy[6]. W 1948 i w 1949 roku mieszkał w Szczecinie, gdzie założył (wspólnie z Heleną Kurcyusz i Jerzym Andrzejewskim[15]) Klub 13 Muz. W Szczecinie napisał m.in. wiersze: Polskie gwiazdy[16], Satyra na bożą krówkę[17], Wiosna w Szczecinie, Przygoda w Szczecinie, Szczecin[a], Wesoły sierpień. W listopadzie 1948 roku wraz z polską delegacją (wśród twórców byli Ewa Szelburg-Zarembina i Kazimierz Brandys) uczestniczy w obchodach rocznicy rewolucji październikowej w Moskwie[6].

3 czerwca 1949 dostał zawału serca. Podjęto decyzję o leczeniu w Warszawie. Po leczeniu i rekonwalescencji pozostał w Warszawie (przeniosła się tu również żona, teściowa i córka)[18]. Zamieszkał na stałe przy alei Róż[19]. W 1949 roku Gałczyński na zaproszenie Czechosłowackiego Ministerstwa Informacji wyjeżdża do Pragi, gdzie poznaje i zaprzyjaźnia się z czeskimi poetami, m.in. z Františkiem Halasem i Janem Pilařem[6].

Współpracował m.in. z tygodnikami „Bluszcz”, „Prosto z Mostu” (przed wojną), a po powrocie do kraju z „Przekrojem” i „Tygodnikiem Powszechnym” oraz krakowskim kabaretem Siedem kotów. Wiele z jego powojennych utworów – w tym Poemat dla zdrajcy (atak na Czesława Miłosza), czy panegiryk Umarł Stalin (1953)[20] – napisanych zostało w konwencji socrealistycznej. W 1950 sam stał się obiektem walki ideologicznej – jego twórczość została potępiona na Zjeździe Literatów Polskich przez Adama Ważyka jako drobnomieszczańska. W tym samym roku Gałczyński bierze udział w Międzynarodowym Wieczorze Poetyckim podczas Kongresu Obrońców Pokoju w Warszawie gdzie odczytuje wiersz napisany w Praniu Przez świat idące wołanie. W 1950 roku Gałczyński tworzy komediofarsę Babcia i wnuczek, czyli noc cudów. W 1951 roku Gałczyński wyjeżdża do Krakowa, gdzie na Wawelu ogląda konserwowane figury ołtarza Wita Stwosza. W marcu 1952 roku poeta doznaje drugiego zawału[6].

W ostatnich latach życia stworzył kilka większych form poetyckich: Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha (1950), Niobe (1951), Wit Stwosz (1952), Kronika olsztyńska (1952). Wydał m.in. tomiki wierszy Zaczarowana dorożka (1948), Ślubne obrączki (1949), Pieśni (1953). Przełożył dwie sztuki Williama Shakespeare’a: Sen nocy letniej (1952) i Henryka IV. Część 1 (1954)[21], był też autorem tłumaczenia Ody do radości Friedricha Schillera. W latach 1950–1953 związany był z leśniczówką Pranie nad Jeziorem Nidzkim, gdzie napisał wiele utworów, m.in. Kronikę olsztyńską (1950). Tam też znajduje się obecnie jego muzeum.

Zmarł 6 grudnia 1953 w Warszawie na skutek trzeciego zawału serca. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie spoczęła także jego żona Natalia (1908-1976) (kwatera A2-10-18)[22].

Uchwałą Rady Państwa z 8 grudnia 1953 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi na polu literatury polskiej[23].

Gałczyński w piosenkach

edytuj

Poezja K.I. Gałczyńskiego stała się inspiracją dla wielu twórców muzyki popularnej. Niektóre jego wiersze doczekały się kilku takich interpretacji. Teksty K.I. Gałczyńskiego wykorzystywane były także w kabaretach, takich jak: Kabaret Olgi Lipińskiej, Kabaret Potem czy też Barszcz z krokietem[24].

Powstały w PRL wiersz Ukochany kraj został użyty jako słowa pieśni socrealistycznej, którą planowano wprowadzić jako hymn państwowy. W 2001 roku powstał musical Ukochany kraj w reżyserii Janusza Józefowicza w teatrze muzycznym Studio Buffo.

Do piosenek z tekstami Gałczyńskiego należą:

Gałczyński w filmie

edytuj

W 1984 roku, w Telewizji Polskiej został zrealizowany program poetycko - śpiewany "Deszcz", poświęconej twórczości Gałczyńskiego. Reżyseria: Barbara Borys-Damięcka. Wystąpili: Beata Poźniak, Michał Bajor, Krzysztof Tyniec, Agnieszka Kotulanka. Muzyka: Marek Grechuta, Władysław Szpilman.

W 13 odcinku serialu Zmiennicy pt. Spotkania z Temidą w jednej ze scen Kasia (Ewa Błaszczyk) czeka w warszawskich Łazienkach na spotkanie z Jackiem (Mieczysław Hryniewicz). Podczas oczekiwania dziewczyna wyobraża sobie wyznawane przez Jacka uczucia, które ten wyraża poprzez recytację fragmentu wiersza Rozmowa liryczna z 1950[34].

Upamiętnienie

edytuj
  • Czesław Miłosz sportretował Gałczyńskiego w książce Zniewolony umysł jako Deltę.
  • Od 1998 w Szczecinie organizowany jest konkurs poetycki (biennale), na cześć poety nazywany jest Gałczynaliami.
  • Kamień pamiątkowy na rogu ulic Towarowej i Grzybowskiej w miejscu, w którym znajdowała się kamienica, w której w latach 1905–1914 oraz 1918–1931 mieszkał Konstanty Ildefons Gałczyński. Kamień ustawiono z inicjatywy córki poety, Kiry Gałczyńskiej[4].
  • W Szczecinie, w domu przy ul Marii Skłodowskiej-Curie 17, gdzie poeta wraz z rodziną mieszkał w latach 1948–1949, znajduje się tablica pamiątkowa.
  • W 2005 roku, w setną rocznicę urodzin Gałczyńskiego, Poczta Polska wyemitowała znaczek z jego podobizną[35].
  • W 2005 roku Narodowy Bank Polski wydał trzy monety okolicznościowe z wizerunkiem Gałczyńskiego o nominałach: 2,10 oraz 200 złotych[36][37].
  • We wrześniu 2007 powstała w Warszawie Fundacja Zielona Gęś imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.
  • Konstanty Ildefons Gałczyński jest patronem 30 szkół w całej Polsce[38].
  • W Szczecinie 8 maja 1997 roku odsłonięto rzeźbę w kształcie stylizowanej „Zaczarowanej dorożki[39] z wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, upamiętniającą pobyt poety w tym mieście w latach 1948–1949. Autorem rzeźby jest Stanisław Biżek[40].
  • W Zabrzu organizowany jest Ogólnopolski Konkurs Recytatorski „Z Gałczyńskim łatwiej” pod honorowym patronatem Kiry Gałczyńskiej[41]
  • 27 października 2018 roku na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie posadzono obok Alei Zasłużonych młody dąb – „Drzewko Pamięci”[42].
  • W lesie nieopodal Leśniczówki Pranie znajduje się głaz upamiętniający Gałczyńskiego z tablicą z napisem „W to miejsce K. I. Gałczyński przychodził pod ulubioną sosnę w latach 1950–1953. Poeci i drzewa odchodzą. Pozostają pamięć i poezja. Fundator Nadleśnictwo Maskulińskie 21 czerwca 2003”[43].
  • W Piszu na ulicy Kościuszki znajduje się pomnik Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego[44][45].
  • Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Praniu[46].
  • Ścieżka dydaktyczna „Śladami Gałczyńskiego” na terenie Rezerwatu przyrody Jezioro Nidzkie[47].
  • W pobliżu Prania, między wsią Krzyże a stacją Karwica Mazurska rosła sosna, nazywana Sosną Gałczyńskiego. Sosnę ścięto w latach 80., z powodu jej uschnięcia. Na miejscu sosny znajduje się głaz pamiątkowy upamiętniający Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego[48][49].

Dzieła

edytuj
  • Por­fi­rion Osie­łek czy­li Klub Świę­to­krad­ców, 1929
  • Zaczarowana dorożka, 1948
  • Ślub­ne ob­rącz­ki, 1949
  • Wier­sze li­rycz­ne, 1952
  • Pie­śni, 1953
  1. a b Niemal zapomniany wiersz Szczecin, zaczynający się od słów „Tutaj mój port…”, poeta napisał w 1948 roku. W numerze Kuriera Szczecińskiego z 2 października zamieszczono informację: „Z okazji 1000 numeru Kuriera Szczecińskiego otrzymaliśmy życzenia od znanego poety K.I. Gałczyńskiego, który załączył specjalnie dla „Kuriera” napisany wiersz pt. Szczecin”. W numerze wydrukowano też kopię otrzymanego rękopisu[50]. Wiersz został zamieszczony w zbiorze: K.I. Gałczyński, Poezje t. 2, Czytelnik, Warszawa 1957, t. 2, s. 269.

Przypisy

edytuj
  1. Konstanty Ildefons Gałczyński – życie i twórczość. galczynski.kulturalna.com. [dostęp 2016-11-16].
  2. Ida Świerkocka: Śladami gwiazd II RP. Warszawa: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 88–89. ISBN 978-83-63842-50-5.
  3. Ida Świerkocka: Śladami gwiazd II RP. Warszawa: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 89. ISBN 978-83-63842-50-5.
  4. a b Jerzy S. Majewski. Gałczyński w domu i w melinie. „Gazeta Stołeczna”, s. 12, 29 sierpnia 2014. 
  5. Ida Świerkocka: Śladami gwiazd II RP. Warszawa: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 90. ISBN 978-83-63842-50-5.
  6. a b c d e f g h i Oficjalna witryna Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego [online], www.kigalczynski.pl [dostęp 2021-01-24].
  7. Losy indywidualne / Losy indywidualne i zbiorowe / Centralne Muzeum Jeńców Wojennych [online], cmjw.pl [dostęp 2024-11-13].
  8. a b c Paweł Dunin-Wąsowicz: Praski przewodnik literacki. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2018, s. 27. ISBN 978-83-951050-2-9.
  9. Joanna Rolińska: Ale jest Warszawa. Rozmowy. Warszawa: The Facto, 2014, s. 172. ISBN 978-83-61808-37-4.
  10. Konstanty Ildefons Gałczyński – biografia [online], galczynski.kulturalna.com [dostęp 2021-02-01].
  11. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Julian Krzyżanowski (red.). T. 1: A–M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 284. ISBN 83-01-05368-2.
  12. Ida Świerkocka: Śladami gwiazd II RP. Warszawa: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 96. ISBN 978-83-63842-50-5.
  13. Mariusz Urbanek. Skumbrie w tomacie i ozór na szaro. „Odra”, 2013. (pol.). 
  14. [1]
  15. Teresa Jasińska: Dom Kultury Środowisk Twórczych Klub „13 Muz”. W: op.cit. Encyklopedia Szczecina. s. 197.
  16. Konstanty Ildefons Gałczyński: Polskie gwiazdy. [w:] Oficjalna witryna Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego [on-line]. Mikołaj Gałczyński. [dostęp 2018-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-19)].
  17. Konstanty Ildefons Gałczyński, Satyra na bożą krówkę, [w:] galczynski.kulturalna.com [online], Olsztyńskie Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych – Kulturalna Polska [dostęp 2018-10-31].
  18. Marta Siłakowska (na podst. Piotr Szyliński (red.), „Z archiwum Sz.”, Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań 2005): Szczeciński Gałczyński. sic.szczecin.pl. [dostęp 2012-11-29]. (pol.).
  19. A wariat to lepszy gość: K.I. Gałczyński. [w:] Oficjalna witryna Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego [on-line]. kigalczynski.republika.pl. [dostęp 2014-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-04)]. (pol.).
  20. „Umarł Stalin”, Konstanty Ildefons Gałczyński.
  21. Konstanty Ildefons Gałczyński · Repozytorium polskich przekładów Williama Shakespeare’a w XX i XXI wieku: zasoby, strategie tłumaczenia i recepcja [online], xx.polskiszekspir.uw.edu.pl [dostęp 2024-09-23].
  22. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-06-19].
  23. M.P. z 1954 r. nr 12, poz. 289.
  24. a b c d e Oficjalna witryna Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego [online], www.kigalczynski.pl [dostęp 2021-01-28].
  25. Staszek. Świat Książki. [dostęp 2021-02-17].
  26. Tata 2. kult.art.pl. [dostęp 2021-02-17].
  27. Marek Jackowski i Anna Maria Jopek „Deszcz” [online], PolskieRadio24.pl [dostęp 2021-01-29].
  28. Oficjalna strona Maryli Rodowicz [online], marylarodowicz.pl [dostęp 2021-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-02].
  29. Dzikie wino | Magda Umer [online] [dostęp 2021-01-28] (pol.).
  30. Noc – Kwartet ProForma [online], www.kwartetproforma.iq.pl [dostęp 2021-01-28].
  31. Prośba o wyspy szczęśliwe | Magda Umer [online] [dostęp 2021-01-28] (pol.).
  32. Pyłem księżycowym | Magda Umer [online] [dostęp 2021-01-28] (pol.).
  33. LIRYKA, LIRYKA...: Spowiedź kretyna – Konstanty Ildefons Gałczyński [online], LIRYKA, LIRYKA... [dostęp 2021-01-29].
  34. Zmiennicy – WPT 1313 :: Ciekawostki: Pozostałe: Odcinek 13 [online], www.zmiennicy.com [dostęp 2021-01-29].
  35. 2005.01.14. 100. rocznica urodzin Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. kzp.pl. [dostęp 2019-09-25].
  36. Emisja Monet i Banknotów w 2005 roku.
  37. Oficjalna witryna Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego [online], www.kigalczynski.pl [dostęp 2021-01-25].
  38. Szkoły im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.
  39. BIP UM Szczecin: Ewidencja pomników, akcentów rzeźbiarskich, tablic pamiątkowych i miejsc pamięci.
  40. Szczecin – pomniki.
  41. Wydział Kontaktów Społecznych: konkurs recytatorski „Z Gałczyńskim łatwiej...”. [w:] Serwis informacyjny Urzędu Miejskiego w Zabrzu [on-line]. um.zabrze.pl, 2011-10-07. [dostęp 2015-05-15].
  42. Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość: XII.Drzewka Pamięci. [w:] Newsletter > Najważniejsze wydarzenia [on-line]. Miasto Szczecin, 25 października 2018. [dostęp 2018-10-25].
  43. Głaz upamiętniający ulubioną sosnę Gałczyńskiego stoi na zrębie – leśnicy wycięli las [online], dzieje.pl [dostęp 2021-01-25] (pol.).
  44. Pomnik Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Pisz, ul. Tadeusza Kościuszki – Ogólnopolski Katalog Turystyczny [online], czasnawypoczynek.pl [dostęp 2021-01-26].
  45. Pomnik Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Piszu – opis, cennik, zwiedzanie – info turystyczne | Travelin [online], www.travelin.pl [dostęp 2021-01-26].
  46. Muzeum Gałczyńskiego | Leśniczówka Pranie [online] [dostęp 2021-01-26] (pol.).
  47. Pranie – przyrodnicza ścieżka dydaktyczna „Śladami Gałczyńskiego [online], Warmińsko-Mazurski Fundusz Filmowy [dostęp 2021-01-26] (pol.).
  48. Wielcy Polacy Pisarze Leksykon
  49. Nadleśnictwo Maskulińskie – Sosna Gałczyńskiego – Fakty
  50. Zapomniany wiersz Gałczyńskiego?. [w:] Portal Sedina.pl [on-line]. [dostęp 2018-10-29].

Linki zewnętrzne

edytuj