Konstytucja Laosu

najważniejszy akt prawny Laosu

Konstytucja Laosu (lao. ປະເທດລາວ) – najważniejszy akt prawny określający podstawy ustroju Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej. Została uchwalona 14 sierpnia 1991, z poprawkami naniesionymi w 2015.

Konstytucja Laosu
ປະເທດລາວ
Państwo

 Laos

Data wydania

14 sierpnia 1991

Miejsce publikacji

Wientian

Rodzaj aktu

konstytucja

Przedmiot regulacji

prawo konstytucyjne

Status

obowiązujący

Wejście w życie ostatniej zmiany

8 grudnia 2015

Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Historia edytuj

Pierwsza Konstytucja Laosu została uchwalona 12 października 1945 przez rząd Lao Issary[1]. W 1946, po narzuceniu Laosowi ustroju monarchicznego przez Francję, przyjęto tam nową Konstytucję Unii Francuskiej, do której Laos należał jako niezależne państwo do 1975[2].

Laos Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Laosu

Wikiprojekt Polityka

W 1975 została utworzona Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna, wtedy też z polecenia Sekretarza Generalnego partii rządzącej i ówczesnego Premiera Laosu, Kaysone’a Phomvihana, miały zostać rozpoczęte prace nad nową, socjalistyczną Konstytucją Laosu[3]. Zadanie to jednak otrzymało niski priorytet i dopiero 22 maja 1984 powstał piętnastoosobowy komitet zajmujący się pisaniem owego dokumentu[3]. Działał on pod przywództwem członka Politbiura, Sisomphone Lovansai, a także z pomocą wschodnioniemieckich doradców[3].

Brak laotańskiej Konstytucji przez prawie 15 lat od początku powstania państwa był krytykowany przez liczne organizacje pozarządowe, takie jak Amnesty International[4], czy nawet przez propagandową gazetę Xieng Pasason („Głos Ludu”)[3]. Zaznaczano, że brak Konstytucji skutkuje brakiem praw, sprawiedliwości i demokracji, a także prowadzi do rozwoju anarchii[3].

Powodem, dla którego prace nad nową Konstytucją były tak opóźnione, był prawdopodobnie brak zgodności w Politbiurze w kwestiach konkretnych przepisów[3]. Z tego też powodu w 1989 wybrany został nowy komitet, tym razem składający się z 19 osób, a w 1990 opublikowano pierwszy szkic nowej Konstytucji[3]. Kontrowersją okazał się być przepis wprowadzający w Laosie system monopartyjny[3]. Wywołał on niepokój społeczny, na którego temat wypowiedział się publicznie jeden z członków Komitetu Centralnego, który zapowiedział, że jakiekolwiek formy protestu będą tłumione masowymi aresztowaniami[3].

W lipcu 1990 grupa okołu 40 pracowników rządowych i intelektualistów utworzyła „Social Democratic Club”, który w swoich listach do rządu wzywał do przywrócenia systemu wielopartyjnego w Laosie[3]. Wielu z nich w ramach protestu zrezygnowało ze swoich posad w rządzie[3]. Protesty za granicą organizowali też m.in. studenci w Warszawie, Paryżu, czy w Pradze, w trakcie których wzywali do zorganizowania wolnych wyborów w Laosie[3]. W październiku 1990, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Komitetu Centralnego, rozpoczęto pierwsze aresztowania protestujących[3]. Po serii protestów, 14 sierpnia 1991, 16 lat po utworzeniu Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, Zgromadzenie Narodowe Laosu uchwaliło Konstytucję[3].

Treść edytuj

Konstytucja Laosu składa się z preambuły i 119 artykułów, podzielonych na 14 rozdziałów[5].

W preambule podkreśla się multietniczność Laosu i walkę o wolność trwającą nieustannie od XVIII wieku[5]. Socjalizm jest w niej ukazany jako źródło dobrobytu i główna wartość w państwie[5].

Rozdział Artykuły Treść
I 1–12 Ustrój polityczny
II 13–30 Ustrój socjoekonomiczny
III 31–33 Obrona narodowa i bezpieczeństwo
IV 34–51 Podstawowe prawa i obowiązki obywateli
V 52–64 Zgromadzenie Narodowe
VI 65–68 Prezydent Państwa
VII 69–75 Rząd
VIII 76–84 Lokalne Zgromadzenia Ludowe
IX 85–89 Władze Samorządowe
X 90–103 Sądy Ludowe i Prokuratura
XI 104–107 Kontrola Państwowa
XII 108–109 Komisja wyborcza
XIII 110–116 Język, pismo, godło, flaga, hymn, święta narodowe, waluta i stolica
XIV 117–119 Postanowienia końcowe

Przypisy edytuj

  1. Laos – The Lao Issara Government [online], countrystudies.us [dostęp 2020-11-26].
  2. French Indochina/Laos (1945-1954) [online], uca.edu [dostęp 2020-11-26] (ang.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n Laos: a country study [online], Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA, Rozdział 4, s. 219–221 [dostęp 2020-11-26].
  4. Amnesty International report 1985, 1985, s. 227 [dostęp 2020-11-26].
  5. a b c Constitution of Lao People’s Democratic Republic [online], www.constituteproject.org, 1991 [dostęp 2020-11-26] (ang.).