Konsubstancjacja (łac. consubstantiatio) – nauka teologiczna o obecności ciała i krwi Jezusa Chrystusa w chlebie i winie w sakramencie eucharystii. Według doktryny, w sakramencie eucharystii współstnieją ze sobą substancje chleba i ciała oraz wina i krwi Chrystusa. Niektórzy teologowie łączą pojęcie konsubstancjacji z głoszoną w teologii luterańskiej nauką o unii sakramentalnej[1].

W odróżnieniu od przyjętej przez Kościół katolicki doktrynie transsubstancjacji, nauka o konsubstancjacji zakłada, iż w darach eucharystycznych nie dochodzi do przemiany substancji chleba i wina w substancję ciała i krwi Chrystusowej, przy zachowaniu cech akcydentalnych (pozornej postaci) pokarmów, lecz do współistnienia substancji ciała i krwi Chrystusa z substancją chleba i wina[2].

Nauka o konsubstancjacji współistniała w Kościele Zachodnim do Soboru Laterańskiego IV w 1215 roku, który jako obowiązującą przyjął naukę o transsubstancjacji (choć zagadnienie było podejmowane także po soborze przez Dunsa Szkota i Williama Ockhama)[3]. Konsubstancjacja odgrywała znaczącą rolę w rozwijającym się w XIV wieku w Anglii ruchu lollardów[4]. Doktryna przetrwała na gruncie anglikanizmu, zwłaszcza w jego wysokokościelnym i anglokatolickim nurcie[5].

Przypisy

edytuj
  1. Jerzy Sojka: Widzialne Słowo. Sakramenty w luterańskiej „Księdze zgody”. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie, 2016, s. 225–255. ISBN 978-83-60273-37-1. (pol.).
  2. Konsubstancjacja. W: Tadeusz Gadacz, Bogusław Milerski (red.): Religia. Encyklopedia PWN. T. 6. Warszawa: PWN, 2001. ISBN 83-01-13898-X. (pol.).
  3. Manfred Uglorz: Świadectwo Lutra o Wieczerzy Pańskiej. W: Teologia wiary: teologia ks. Marcina Lutra i ksiąg wyznaniowych Kościoła luterańskiego. Manfred Uglorz (red.). Bielsko-Biała: Wydawnictwo „Augustana”, 2007. ISBN 83-88941-76-3.
  4. Greg Walker: Reading Literature Historically: Drama and Poetry from Chaucer to the Reformation. Edynburg: Edinburgh University Press, 2013, s. 152. ISBN 978-0-7486-8103-7. (ang.).
  5. Thomas Stuart Lyle Vogan: The True Doctrine of the Eucharist. Londyn: Longmans, Green and Co., 1871, s. 54. (ang.).