Konsulat RP w Olsztynie

Konsulat RP w Olsztynie (niem. Polnisches Konsulat in Allenstein) – polska placówka konsularna działająca w okresie międzywojennym w Olsztynie (wówczas niem. Allenstein).

Konsulat RP w Olsztynie
Polnisches Konsulat in Allenstein
Logo
Ilustracja
Data utworzenia

1920

Data likwidacji

1939

Konsul

Bohdan Jałowiecki

Zatrudnienie

5 (1928), 4 (1939)

Adres
Plac Konsulatu Polskiego (Friedrich-Wilhelm-Platz 5) Olsztyn (wówczas niem. Allenstein)
Położenie na mapie Olsztyna
Mapa konturowa Olsztyna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Konsulat RP w Olsztynie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Konsulat RP w Olsztynie”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Konsulat RP w Olsztynie”
Ziemia53°46′50,12″N 20°29′01,57″E/53,780590 20,483770

Historia edytuj

Urząd konsularny w randze konsulatu generalnego powołany 10 lutego 1920 celem reprezentowania spraw polskich w Prusach Wschodnich (Ostpreußen). W okresie plebiscytowym konsulat (podobnie do konsulatów w Kwidzynie i Opolu) miał większe kompetencje niż konsulaty innych miast reprezentujących interesy Rzeczypospolitej[1]. Po zakończeniu plebiscytu ranga przedstawicielstwa została zmniejszona do agencji konsularnej[2], której status podniesiono 15 maja 1923 do wicekonsulatu, a od 1928 do konsulatu. Konsulat został zajęty 1 września 1939 przez Niemców, którzy aresztowali kierownika konsulatu (w randze konsula) Bohdana Jałowieckiego[3] (formalnym konsulem był konsul generalny RP w Królewcu Jerzy Warchałowski).

Początkowo, od 1920, konsulat mieścił się w budynku delegatury Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego, przy Bahnhofstraße 1 (1920-1923, obecnie ul. Partyzantów)[4][5], następnie przy Kaiserstraße 26 (1923–1925, obecnie ul. Dąbrowszczaków 25), oraz Kaiserstraße 28 (1925-1928, obecnie ul. Dąbrowszczaków 28, hotel „Dyplomat”). W 1928 jego siedzibą stała się secesyjna kamienica z 1910 przy Friedrich-Wilhelm-Platz 5 (1928-1939, obecnie plac Konsulatu Polskiego 5)[6]. Na I piętrze znajdowały się biura, na II - gabinet konsula i mieszkania.

Po II wojnie światowej w budynku mieścił się Komitet Wojewódzki PPR (1945-1948, wówczas plac Nowotki 5). Obecnie siedzibę mają tam Towarzystwo Miłośników Olsztyna (TMO) oraz firmy usługowe. W 2001 roku przed dawną siedzibą konsulatu odsłonięto Kolumnę Orła Białego i utworzono tam miejsce rocznicowych i patriotycznych uroczystości. W 2010 nastąpiła rewitalizacja placu Konsulatu Polskiego (w 90. rocznicę plebiscytu)[7].

Kierownicy konsulatu edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939 [online], 2004.
  2. W. Wrzesiński, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, 1963.
  3. DzU MSZ 1923, Nr 8, poz. 88; DzU MSZ 1928, Nr 1, poz. 1
  4. https://olsztyn.ap.gov.pl/plebiscyt-na-warmii-i-mazurach-w-swietle-zrodel-archiwum-panstwowego-w-olsztynie#lg=1&slide=57
  5. Konsulat RP w Olsztynie
  6. a b Paweł Ceranka, Krzysztof Szczepanik (opr.): Urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945 : informator archiwalny, Ministerstwo Spraw Zagranicznych/Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2020
  7. Olsztyn - Plac Konsulatu Polskiego. Atrakcje turystyczne Olsztyna. Ciekawe miejsca Olsztyna [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2023-03-28].

Bibliografia edytuj

  • Edward Kołodziej: Inwentarze akt konsulatów polskich w Niemczech 1918-1939, Instytut Śląski, Opole 1983, s. 119
  • Edward Kołodziej: Źródła do dziejów Polaków na Warmii, Powiślu i Mazurach oraz IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech w okresie międzywojennym przechowywane w Archiwum Akt Nowych, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, nr 1, 1983, s. 99-107
  • Małgorzata Szostakowska: Konsulaty polskie w Prusach Wschodnich w latach 1920-1939, Pojezierze, Olsztyn 1990, s. 270, ISBN 83-7002-341-X
  • Henryk Chałupczak, Edward Kołodziej (opr.): Zjazdy i konferencje konsulów polskich w Niemczech, protokoły i sprawozdania, 1920–1939, Wydawn. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999, s. 375, ISBN 83-227-1354-1
  • Marek Masnyk, Ryszard Kaczmarek: Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 206, ISBN 83-226-1334-2
  • Wojciech Skóra: Rekrutacja kadr do służby konsularnej w Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), [w:] Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość, Studia z historii Polski XX wieku, Gorzów Wielkopolski 2004, s. 79-102
  • Wojciech Skóra: Polskie placówki konsularne w Niemczech we wrześniu 1939 roku, [w:] Z morza i Pomorza. Spojrzenie na wrzesień 1939. Polityka i wojna, Toruń 2011, s. 432-457, [w:] [1]

Linki zewnętrzne edytuj