Kopalnia Kleine Helene
Kopalnia Kleine Helene – kopalnia węgla kamiennego w obecnych Katowicach, w rejonie dzisiejszej ulicy Załęska Hałda w dzielnicy Załęska Hałda-Brynów część zachodnia, funkcjonująca samodzielnie od 1842 roku do 1847[1].
| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia |
25 września 1843 |
| Data likwidacji |
1847 |
Położenie edytuj
Pole górnicze znajdowało się w Załężu, sąsiadowało z nadaniami Charlotte, Victor, Cleophas, Arcoma i Neu Beate. W pobliżu znajdowała się huta cynku Viktor. Między budynkiem cechowni a leżącą w pobliżu kolonią Załęska Hałda biegła polna droga, dziś ulica Dobrego Urobku[1].
Historia edytuj
Szyb znaleźczy o głębokości 20,9 metrów został zgłębiony w 1842 roku. Drugi szyb, Antonie, miał głębokość 25 metrów. Za jego pośrednictwem wydobywano węgiel z pokładu Charlotte. Królewski Wyższy Urząd Górniczy we Wrocławiu (Königlich Oberbergamt zu Breslau[2]) nadał pole górnicze 25 września 1843, co zostało potwierdzone przez władze w Berlinie 7 października tego samego roku[1][3]. Głównym właścicielem kopalni było gwarectwo, w którym zasiadali Aleksander Fryderyk von Bally i jego żona Józefina z domu Wallhofen, bankier Schutze oraz J. August Krauske – posiadali 90 kuksów. Kolejny szyb, Peppi, głęboki na 25,4 metra uruchomiono w latach 1844-1845. Nadanie powiększono do powierzchni 120 tys. m² 5 (lub 8[3]) października 1844. Zanotowane w tym roku wydobycie wyniosło 5,3 tys. ton węgla. Prace przerwano w 1847 roku[1].
Przez kolejne lata następowały częste zmiany stosunków własnościowych[3]. Od 1906 roku dyrektor generalny dóbr księcia Christiana Hohenlohego, Alfred Scheller, próbował nabyć od udziałowców kopalni prawa do wydobycia. Proces zakończył się w 1930 roku, kiedy Zakłady Hohenlohego stały się jedynym właścicielem Kleine Helene, dołączonej do skonsolidowanej kopalni Oheim[1][3].
W 1937 roku Wyższy Urząd Górniczy zmienił nazwę pola na Brynów VII. Podczas II wojny światowej władze niemieckie przywróciły nazwę Kleine Helene. 9 lutego 1948 roku ponownie nadano nazwę Brynów VII[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Kopalnia Kleine Helene. W: Grzegorz Grzegorek, Adam Frużyński, Piotr Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2017, s. 161. ISBN 978-83-63780-23-4.
- ↑ Kształtowanie się systemu urzędów górniczych na Śląsku i w państwach niemieckich jako pierwowzór polskiego ustroju nadzoru górniczego, [w:] Marek Tarabuła, Historia Wyższego Urzędu Górniczego na tle dziejów nadzoru górniczego na ziemiach polskich, Katowice: Wyższy Urząd Górniczy, 2012, s. 19, ISBN 978-83-920673-3-7 [dostęp 2018-07-25].
- ↑ a b c d Kopalnie węgla kamiennego w Zagłębiu Górnośląskim. W: Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984, s. 64. ISBN 83-00-00648-6.