Kormoran etiopski[4] (Afrocarbo africanus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kormoranów (Phalacrocoracidae) występujący w Afryce na południe od Sahary oraz na Madagaskarze. Nie jest zagrożony.

Kormoran etiopski
Afrocarbo africanus
(J.F. Gmelin, 1789)
Ilustracja
Szata godowa
Ilustracja
Szata spoczynkowa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

głuptakowe

Podrząd

głuptakowce

Rodzina

kormorany

Rodzaj

Afrocarbo

Gatunek

kormoran etiopski

Synonimy
  • Pelecanus africanus J.F. Gmelin, 1789[1]
  • Phalacrocorax africanus (J.F. Gmelin, 1789)
  • Halietor africanus (J.F. Gmelin, 1789)[2]
  • Microcarbo africanus (J.F. Gmelin, 1789)
Podgatunki
  • A. a. africanus (J.F. Gmelin, 1789)
  • A. a. pictilis (Bangs, 1918)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Taksonomia edytuj

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1789 roku Johann Friedrich Gmelin w 13. edycji linneuszowskiego Systema Naturae, nadając mu nazwę Pelecanus africanus[2][5]. Później gatunek ten bywał zwykle umieszczany w rodzajach Halietor lub Phalacrocorax[1][2], potem w Microcarbo[2][6], jednak w 2023 roku został przeniesiony na podstawie analizy filogenetycznej do nowo utworzonego rodzaju Afrocarbo[7]. Wyróżnia się dwa podgatunki A. africanus[1][6]:

  • A. a. africanus (J.F. Gmelin, 1789) – Afryka na południe od Sahary
  • A. a. pictilis (Bangs, 1918)Madagaskar

Za podgatunek kormorana etiopskiego bywał często uznawany kormoran koroniasty (Afrocarbo coronatus)[1].

Morfologia edytuj

Wygląd
Kormoran etiopski w szacie godowej posiada czarne upierzenie. W szacie spoczynkowej ptaki te są generalnie bardziej brązowe, z jaśniejszym spodem ciała, białawym gardłem i brzuchem[1]. Skrzydła są krótkie, pióra szybko nasiąkają wodą, ułatwiając w ten sposób nurkowanie (cecha niezwykła wśród ptaków wodnych). Ptak posiada długi ogon i palce stóp połączone błoną pławną. Tęczówki czerwone[8]. Samice są podobne do samców, ale nieco mniejsze[8].
Średnie wymiary
  • długość ciała: 50–60 cm[9]
  • długość ogona: 14–16 cm
  • rozpiętość skrzydeł: 80–90 cm[1]
  • masa ciała: 435–685 g[9]

Ekologia i zachowanie edytuj

 
Jaja z kolekcji muzealnej
Biotop
Rzeki, jeziora i bagna Afryki.
Tryb życia
Dzienny tryb życia, noc spędza śpiąc na drzewie. Żyje samotnie lub w niewielkich grupach, jedynie w porze lęgów łączy się w większe stada.
Pożywienie
Kormoran etiopski żywi się głównie rybami, które łowi najchętniej rano i wieczorem. Ptak dobrze nurkuje i potrafi długo wstrzymywać oddech. Uzupełnienie jego diety stanowią żaby, owady, skorupiaki, a czasem inne ptaki.
Rozmnażanie
Gniazduje w koloniach. Samica składa 2–6 jaj w gnieździe na drzewie lub w trzcinach, które wysiaduje przez 23–25 dni. Pisklęta stają się samodzielne po 5–7 tygodniach, po 3–4 latach są gotowe do rozrodu. Kormoran etiopski może dożyć 36 lat.

Status edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski). Globalny trend liczebności uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje mogą być stabilne[3].

Korelacje z człowiekiem edytuj

Guano kormorana etiopskiego jest bardzo cenionym nawozem. On sam nie jest zagrożony przez człowieka, choć np. w Afryce Południowej bywa prześladowany, gdyż odżywia się pstrągami i innymi rybami poławianymi rekreacyjnie[3].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 352. ISBN 978-84-87334-10-8. (ang.).
  2. a b c d D. Lepage: Long-tailed Cormorant Microcarbo africanus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).
  3. a b c Afrocarbo africanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phalacrocoracidae Reichenbach, 1849-50 (1836) - kormorany - Cormorants (wersja: 2023-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-11].
  5. J.F. Gmelin, Caroli a Linné Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 2, Lipsiae 1789, s. 577 (łac.).
  6. a b F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, cormorants, darters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-01]. (ang.).
  7. M. Kennedy, A.T. Salis, S.S. Seneviratne, D. Rathnayake, L.J. Nupen, P.G. Ryan, S. Volponi, P. Lubbe, N.J. Rawlence & H.G. Spencer. Phylogeny of the microcormorants, with the description of a new genus. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 199 (1), s. 316, 2023. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlad041. (ang.). 
  8. a b N. Bouglouan: Reed Cormorant or Long-tailed Cormorant. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).
  9. a b Orta, J., D. A. Christie, G. M. Kirwan, F. Jutglar & E. F. J. Garcia: Long-tailed Cormorant (Microcarbo africanus), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-09-10]. (ang.).  

Linki zewnętrzne edytuj