Kornet (stopień wojskowy)

historyczny stopień wojskowy

Kornet – niższy stopień oficerski używany dawniej w kawalerii. Odpowiadał stopniowi pochorążego, chorążego lub podporucznika w innych rodzajach wojsk.

Winston Churchill jako kornet 4. Pułku Huzarów Królowej (1895).
Kornet rosyjskiego Lejb-Gwardyjskiego Pułku Kirasjerów (1756-1762).

Etymologia edytuj

Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa cornū, "róg". Termin ten pojawił się w XVII wieku i pierwotnie oznaczał jednostkę lekkiej jazdy, odpowiadającą szwadronowi (zwykle 100–300 ludzi). Nazwa mogła pochodzić od kornetu (blaszanego instrumentu muzycznego, rodzaju rogu) którym sygnalista zwoływał oddział lub od kwadratowego sztandaru, nazywanego w XVI wieku we Francji kornetem[1]. Następnie zaczęto tak nazywać piątego oficera w tym pododdziale kawalerii (nie był to kornecista grający na rogu). Według innych wyjaśnień, termin pochodzi od kornetu (nakrycia głowy), które nosili ci oficerowie.

W dawnych formacjach polskich edytuj

Stopień wojskowy kornet pojawiał się już w okresie I Rzeczypospolitej, w formacjach huzarów i ułanów, w tym również w prywatnych wojskach magnatów. Odpowiadał stopniowi podchorążego[2].

Kornetem huzarów w wojsku księcia Karola Radziwiłła był Ignacy Feliks Morawski, późniejszy generał major armii Wielkiego Księstwa Litewskiego[3].

W Armii Brytyjskiej edytuj

Kornet (ang. cornet) był pierwotnie najniższym stopniem oficera w brytyjskich oddziałach kawalerii, a jego współczesnym odpowiednikiem jest podporucznik. Stopień został zniesiony przez reformę Edwarda Cardwella w 1871 roku i zastąpiony podporucznikiem (sub-lieutenant).

Chociaż termin jest przestarzały, nadal używa się go w odniesieniu do nowo mianowanego oficera (odpowiednik podporucznika) w królewskim pułku kawalerii (Royal Horse Guards and 1st Dragoons).

W wojsku Imperium Rosyjskiego edytuj

Kornet (ros. Корнет) stanowił najniższy stopień oficerski w kawalerii Armii Imperium Rosyjskiego od początku XIX wieku do 1917 roku, odpowiadający stopniowi podporucznika w innych broniach[4].

W szkołach kawalerii rosyjskiej przyjęte było tytułowanie kornetem podchorążych starszego rocznika (kursu) przez podchorążych młodszego kursu[4].

Kornetem huzarów w czasie wojny 1812 roku zostaje bohaterka sztuki Aleksandra Gładkowa Dawno, dawno temu... (1941) oraz opartego na niej filmu radzieckiego Ballada huzarska w reżyserii Eldara Riazanowa (1962).

Oznaki stopnia korneta w armii rosyjskiej:
Oznaki Armia Imperium Rosyjskiego
Akselbant
Epolet
Pagon
       
Akselbant
(1908)
Epolet
(1904)
Pagon
(1908)
...
(1914)

W innych armiach edytuj

Stopień był używany również w kawaleriach innych państw, min. w Prusach (kornett), Danii (kornet), Szwecji (kornett), a także w Armii Kontynentalnej podczas amerykańskiej wojny o niepodległość (cornet). Nadal jest używany w holenderskich dywizjach artylerii i kawalerii (kornet).

Przypisy edytuj

  1. kornet - definicja, synonimy, przykłady użycia, sjp.pwn.pl [dostęp 2023-01-26] (pol.).
  2. Hasło kornet w Encyklopedia Staropolska Zygmunta Glogera (tom III)
  3. Ignacy Feliks Morawski h. Dąbrowa, www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2023-01-26] (pol.).
  4. a b Encyklopedia Wojskowa 1934 ↓, s. 511.

Bibliografia edytuj

  • Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. IV: Karabin – Lehmann. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1934.
  • Wielka Encyklopedia Powszechna; t. 6. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 56.