Kosa, szpyrk[1] lub szperk (od kaszubskiej nazwy Cypla Rewskiego) – półwysep[2][3][4] w postaci długiego i wąskiego piaszczystego wału, lekko wynurzonego ponad powierzchnię morza i biegnącego w głąb morza[5][4]. Powstaje wskutek działania prądów przybrzeżnych, tworzony jest jako przedłużenie linii brzegowej w miejscu, w którym brzeg zmienia kierunek[5]. Jeżeli kosa całkowicie lub częściowo oddziela zamykany akwen od otwartej wody, nazywana jest wówczas mierzeją[2][4].

Zdjęcie satelitarne Farewell Spit

Przykładami kos są Mierzeja Helska[5] i Cypel Rewski w Polsce i Farewell Spit na Wyspie Południowej Nowej Zelandii.

Odcinek końcowy zbudowany jest głównie z równoległych do siebie wałów burzowych (między którymi występuje obniżenie)[5].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Jan Flis, Szkolny słownik geograficzny, WSiP, Warszawa, 1985, s. 116, ISBN 83-02-00870-2.
  2. a b mierzeja, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-07-18].
  3. Czasopismo Geograficzne”, 2005, tom 76, wydania 1–4, strona 34
  4. a b c Mieczysław Klimaszewski: Geomorfologia. PWN, Warszawa, 1978, s. 910
  5. a b c d Piotr Migoń: Geomorfologia. PWN, Warszawa, 2006, s. 402 i 403. ISBN 978-83-01-15979-5.