Kozara

pasmo górskie w Bośni i Hercegowinie

Kozarapasmo górskie w Bośni i Hercegowinie, w Republice Serbskiej[1], część Gór Dynarskich, najwyższy szczyt: Lisina(inne języki) (977 lub 978 m n.p.m.).

Kozara
Ilustracja
Lisina, widok z zachodu
Kontynent

Europa

Państwo

Bośnia i Hercegowina

Najwyższy szczyt

Lisina(inne języki) (977 lub 978 m n.p.m.)

Długość

35-40 km

Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny
Mapa konturowa Bośni i Hercegowiny, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Kozara”
Ziemia44°58′15,53″N 16°58′38,71″E/44,970981 16,977419

Topografia edytuj

Pasmo jest położone na północy Bośni i Hercegowiny[2], rozciąga się na odcinku około 35-40 km[3] (według innego źródła pasmo ma długość ponad 50 km[4]) z zachodu na wschód[4], ma szerokość od 10 do 18 km[3]; wysokość od 400 m n.p.m.[3], najwyższy szczyt to Lisina[5] (977[1] lub 978[4] m n.p.m.). Kozara stanowi wewnętrzną część Gór Dynarskich[2]. Ukształtowanie terenu bardzo urozmaicone[6], naprzemiennie występują głęboko wcięte doliny, górskie grzbiety i odosobnione szczyty[6].

Szczyty edytuj

  • Lisina(inne języki)[5] (977[1] lub 978[4] m n.p.m.)
  • Mali Vis ( 898 m n.p.m.)[7]
  • Raštovac ( 876 m n.p.m.)[7]
  • Gola planina (874 m n.p.m.)[7]
  • Krnjin ( 841 m n.p.m.)[7]
  • Vinogreč (816 m n.p.m.)[6]
  • Mrakovica (806 m n.p.m.)[6]
  • Glavuša (793 m n.p.m.)[6]
  • Cerik (745 m n.p.m.)[6]
  • Jarčevica (736 m n.p.m.)[6]
  • Kriva strana (723 m n.p.m.)[6]
  • Slatinka glava (710 m n.p.m.)[6]

Geologia edytuj

Pasmo złożone głównie ze starszych skał z paleozoiku i prekambru[8]. Często występują wapienie i dolomity[8]. W południowej części gór odsłonięciu uległy ofiolity ze strefy Wardaru[2], natomiast w części północnej na ofiolitach ze strefy Wardaru spoczywa jednostka magmowa, która powstawała od późnej kredy do wczesnego paleogenu[2], w tej części występują gabra, dajki diabazowe, bazaltowe lawy poduszkowe, ryolity[2].

Hydrografia edytuj

Wody z północnej części Kozary należą do dorzecza Sawy i Uny[9], natomiast wody z części południowo-zachodniej należą do dorzecza Sany[9].

Ekologia edytuj

Flora Kozary nie została w pełni zbadana, obejmuje jednak co najmniej 865 gatunków roślin[10]. Fauna tego pasma również nie została w pełni zbadana, stwierdzono występowanie m.in. wilka szarego[11], żbika europejskiego[11]. Część pasma Kozary została objęta ochroną jako Park Narodowy Kozara (jeden z dwóch parków narodowych Republiki Serbskiej[12]) o powierzchni 3494,5 ha[12].

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c GeoNames.org [online], www.geonames.org [dostęp 2022-05-23].
  2. a b c d e Kamil Ustaszewski i inni, Late Cretaceous intra-oceanic magmatism in the internal Dinarides (northern Bosnia and Herzegovina): Implications for the collision of the Adriatic and European plates. Abstract, „Lithos”, 108 (1), 2009, DOI10.1016/j.lithos.2008.09.010, ISSN 0024-4937 (ang.).
  3. a b c Ljubo Mihić, Kozara: priroda, čovjek, istorija, Dnevnik 1987, s. 22.
  4. a b c d Parki narodowe Jugosławii, „Ochrona Przyrody”, 36, 1971, s. 55.
  5. a b Dalibor Brozović, Hrvatska enciklopedija, t. 6, Zagreb: Leksikografski zavod "Miroslav Krleža", 1999, s. 209, ISBN 953-6036-29-0, OCLC 42476234 [dostęp 2022-05-23].
  6. a b c d e f g h i Reljef [online], www.npkozara.com [dostęp 2022-05-23].
  7. a b c d ., „Geografski pregled”, 21, 1977, s. 95.
  8. a b Geologija [online], www.npkozara.com [dostęp 2022-05-23].
  9. a b Hidrografija [online], www.npkozara.com [dostęp 2022-05-23].
  10. Flora [online], www.npkozara.com [dostęp 2022-05-23].
  11. a b Fauna [online], www.npkozara.com [dostęp 2022-05-23].
  12. a b Samir Đug, Nusret Drešković, Nature protection in Bosnia and Herzegovina: state and perspectives, „Revija za geografijo - Journal for Geography”, 7, 1, 2012.