Krajowe Biuro Wyborcze

urząd obsługujący Państwową Komisję Wyborczą

Krajowe Biuro Wyborcze (KBW) – urząd zapewniający obsługę Państwowej Komisji Wyborczej (PKW), komisarzy wyborczych oraz innych organów wyborczych w zakresie określonym w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy oraz innych ustawach.

Krajowe Biuro Wyborcze
Logo
Ilustracja
Siedziba Krajowego Biura Wyborczego przy ul. Wiejskiej 10 w Warszawie
Szef Krajowego Biura Wyborczego

Magdalena Pietrzak

Budżet

80,36 mln zł (2019)[1]

Zatrudnienie

410 (2017)[2]

Adres
ul. Wiejska 10
00-902 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krajowe Biuro Wyborcze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Krajowe Biuro Wyborcze”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krajowe Biuro Wyborcze”
Ziemia52°13′33,9600″N 21°01′32,8800″E/52,226100 21,025800
Szef KBW Magdalena Pietrzak na konferencji prasowej PKW
Szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak wraz z sędziowskim składem Państwowej Komisji Wyborczej (2020)
Uroczystość wręczenia aktów stwierdzenia wyboru posłów do Parlamentu Europejskiego

Siedziba Krajowego Biura Wyborczego znajduje się w zespole budynków Kancelarii Prezydenta przy ul. Wiejskiej 10 w Warszawie, w bezpośrednim sąsiedztwie Sejmu i Senatu.

Zadania, władze i struktura edytuj

Krajowe Biuro Wyborcze pełni rolę aparatu pomocniczego organów administracji wyborczej w Polsce[3]. Podstawę prawną funkcjonowania KBW stanowią art. 187–191 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.

Do zadań KBW należy zapewnienie warunków organizacyjno-administracyjnych, finansowych i technicznych, związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów i referendów. W tym celu Biuro współdziała z właściwymi organami administracji rządowej oraz jednostkami samorządu terytorialnego. KBW m.in. wykonuje w imieniu PKW nałożony na Komisję przez Kodeks wyborczy (art. 162 § 2) obowiązek zapewnienia oprogramowania komputerowego niezbędnego do ustalania wyników głosowania, sporządzania protokołów, sprawdzania pod względem zgodności arytmetycznej poprawności ustalenia wyników głosowania w obwodzie oraz ustalania wyników wyborów[4].

Organizację Krajowego Biura Wyborczego, zakres jego działania i właściwość terytorialną jednostek organizacyjnych Biura określa statut nadany mu przez Państwową Komisję Wyborczą na wniosek Szefa KBW. Nadawanie statutu przez PKW ma zapewnić niezależność KBW od innych organów państwowych[5]. Statut został nadany w marcu 2011[6].

Szef i pracownicy Krajowego Biura Wyborczego nie mogą należeć do partii politycznych ani prowadzić działalności politycznej (art. 188 § 5 kodeksu), co ma zagwarantować neutralność polityczną KBW[5].

Szef Krajowego Biura Wyborczego edytuj

Pracami Krajowego Biura Wyborczego kieruje Szef Krajowego Biura Wyborczego przy pomocy zastępcy. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest organem wykonawczym Państwowej Komisji Wyborczej[7]. Jest on powoływany i odwoływany przez PKW spośród trzech kandydatów przedstawionych przez ministra właściwego dla spraw wewnętrznych[8]. Głosowanie dotyczące powołania Szefa KBW jest jawne[9].

Szef Krajowego Biura Wyborczego pełni z urzędu funkcję sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej i uczestniczy w jej posiedzeniach z głosem doradczym[10]. Odpowiada za swoją działalność przed PKW[6]. Jego wynagrodzenie odpowiada wysokości wynagrodzenia sekretarza stanu[11].

Funkcję zastępcy Szefa Krajowego Biura Wyborczego pełni z urzędu Dyrektor Zespołu Prawnego i Organizacji Wyborów KBW[6].

Szefowie KBW edytuj

Struktura edytuj

Jednostkami organizacyjnymi KBW jest 6 zespołów i 49 delegatur[6]:

  • Zespół Prawny i Organizacji Wyborów
  • Zespół Kontroli Finansowania Partii Politycznych i Kampanii Wyborczych
  • Zespół Informatyki
  • Zespół Finansowy
  • Zespół Zamówień Publicznych
  • Zespół Prezydialny.

Delegatury KBW znajdują się w 49 miastach będącymi w latach 1975–1998 stolicami województw[15].

Krytyka działalności KBW edytuj

W 2003 podczas kontroli Krajowego Biura Wyborczego w zakresie wykorzystania pieniędzy publicznych na obsługę informatyczną wyborów samorządowych Najwyższa Izba Kontroli (NIK) stwierdziła liczne nieprawidłowości i błędy popełnione w fazie planowania oraz organizacji i zarządzania projektem informatycznym, jego finansowania, tworzenia oprogramowania oraz konfiguracji systemu informatycznego[16].

W listopadzie 2014 w związku z nieprawidłowym działaniem systemu informatycznego podczas I tury wyborów samorządowych[17][18] nastąpiło blisko tygodniowe opóźnienie w podaniu oficjalnych wyników głosowania[19][20]. W rezultacie Szef Krajowego Biura Wyborczego Kazimierz Czaplicki podał się do dymisji, a NIK rozpoczęła w KBW kolejną kontrolę, której celem miało być ustalenie, czy pracownicy Biura budowali system informatyczny w sposób zgodny z prawem, rzetelny, celowy i gospodarny[21][16]. Wyniki kontroli były również krytyczne wobec KBW[22]. Ponadto Izba negatywnie oceniła wykonanie budżetu państwa w 2014 r. w części 11 (KBW), stwierdzając szereg nieprawidłowości w trakcie przygotowań i realizacji projektu informatycznego wspierającego wybory samorządowe w 2014, w tym wielokrotne naruszanie przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych[23].

Po dobrze przygotowanych i zorganizowanych wyborach samorządowych w 2018 zaufanie do PKW i KBW wzrosło, a działalność tych instytucji pozytywnie oceniło ponad dwie trzecie (69%) Polaków, a 84% ankietowanych uważało, że wyniki wyborów do sejmików województw podane przez PKW są wiarygodne.[24] PKW wyniki podała w nocy z 24 na 25 października, czyli niemal trzy dni szybciej niż zrobiła to w 2014 roku.[25]

Z kolei po sprawnie przeprowadzonych eurowyborach 2019 podane przez PKW wyniki wyborów w maju 2019 nie budzą wątpliwości wśród 86% Polaków.[26] W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku od momentu zamknięcia lokali wyborczych do oficjalnego ogłoszenia wyników eurowyborów minęły 24 godziny i 25 minut. W 2019 roku – jedynie 17 godzin i 25 minut.[25]

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia edytuj

Wydatki i dochody Krajowego Biura Wyborczego są realizowane w części 11 budżetu państwa[27].

W 2017 wydatki Biura wyniosły 64,79 mln zł, a dochody 0,08 mln[28]. Przeciętne zatrudnienie w KBW w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 410 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 6527 zł[2].

W ustawie budżetowej na 2019 wydatki Krajowego Biura Wyborczego zaplanowano w wysokości 80,36 mln zł[29].

Przypisy edytuj

  1. KBW: na organizację wyborów do PE w budżecie przewidziano 214 mln 765 tys. zł - RadioMaryja.pl, www.radiomaryja.pl [dostęp 2019-06-17] (pol.).
  2. a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. w części 11 Krajowe Biuro Wyborcze. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, maj 2018. s. 19. [dostęp 2018-09-25].
  3. Andrzej Sokala: Administracja wyborcza w polskim kodeksie wyborczym [w:] Krzysztof Skotnicki (red.): Kodeks wyborczy. Wstępna ocena. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2011, s. 152. ISBN 978-83-7666-121-6.
  4. Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan J. Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz: Kodeks wyborczy. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2014, s. 397. ISBN 978-83-264-3277-4.
  5. a b Bogusław Banaszak: Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck, 2014, s. 325. ISBN 978-83-255-5553-5.
  6. a b c d Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 14 marca 2011 r. w sprawie nadania statutu Krajowemu Biuru Wyborczemu (M.P. z 2011 r. nr 23, poz. 253)
  7. Art. 190 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1277)
  8. Art. 190 § 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1277)
  9. Art 14 Regulaminu Państwowej Komisji Wyborczej (M.P. z 2011 r. nr 26, poz. 286)
  10. Art. 157 § 6 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1277)
  11. Art. 190 § 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1277)
  12. Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 listopada 2014 r. w sprawie powołania na stanowisko p.o. Szefa Krajowego Biura Wyborczego. [w:] Państwowa Komisja Wyborcza [on-line]. pkw.gov.pl. [dostęp 2015-08-27].
  13. Beata Tokaj nowym szefem Krajowego Biura Wyborczego. wyborcza.pl, 23 lutego 2015. [dostęp 2015-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-24)].
  14. Państwowa Komisja Wyborcza, pkw.gov.pl [dostęp 2018-05-17].
  15. Załącznik do Statutu Krajowego Biura Wyborczego [w:] Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 14 marca 2011 r. w sprawie nadania statutu Krajowemu Biuru Wyborczemu (M.P. z 2011 r. nr 23, poz. 253)
  16. a b NIK kontroluje Krajowe Biuro Wyborcze. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, 21 listopada 2014. [dostęp 2014-11-28].
  17. Ewa Siedlecka, Paweł Górecki. Straszny blamaż PKW. „Gazeta Wyborcza”, s. 1, 18 listopada 2014. 
  18. Wiktor Ferfecki, Marcin Pieńkowski. Zresetować PKW. „Rzeczpospolita”, s. A1, 18 listopada 2014. 
  19. Renata Grochal, Agata Kondzińska. Procenty dla PIS, mandaty dla PO. „Gazeta Wyborcza”, s. 1, 24 listopada 2014. 
  20. Michał Cyrankiewicz, Patryk Majewski. Wybory bez wygranych. „Rzeczpospolita”, s. 1, 24 listopada 2014. 
  21. Andrzej Stankiewicz. Wybory w 2015 też zagrożone. „Rzeczpospolita”, s. A1, 21 listopada 2014. 
  22. NIK o kontroli Krajowego Biura Wyborczego. NIK, 2015.
  23. Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2014 r. w części 11 Krajowe Biuro Wyborcze. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, czerwiec 2015. s. 4–5. [dostęp 2015-09-14].
  24. Państwowa Komisja Wyborcza (CBOS), CBOS: ZAUFANIE DO PKW W GÓRĘ, pkw.gov.pl [dostęp 2019-08-18].
  25. a b PKW liczyła głosy ponad 17 godzin – szybciej niż w poprzednich latach, Konkret24 [dostęp 2019-08-18] (pol.).
  26. CBOS, Ocena wiarygodności wyników wyborów do Parlamentu Europejskiego i prawidłowości ich przebiegu, str. 5, czerwiec 2019.
  27. Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026)
  28. Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I. sejm.gov.pl, 29 maja 2018. s. 1/3, 2/10. [dostęp 2018-09-25].
  29. Sejmowa komisja pozytywnie o budżecie Kancelarii Prezydenta, Sejmu, Senatu i KBW.

Linki zewnętrzne edytuj