Krośniewice

miasto w województwie łódzkim

Krośniewicemiasto w Polsce położone w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krośniewice. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa płockiego.

Krośniewice
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Urząd Miejski w Krośniewicach
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

kutnowski

Gmina

Krośniewice

Prawa miejskie

1442-1870 i od 1926

Burmistrz

Katarzyna Erdman

Powierzchnia

4,18[1] km²

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


4121[1]
986[1] os./km²

Strefa numeracyjna

24

Kod pocztowy

99-340

Tablice rejestracyjne

EKU

Położenie na mapie gminy Krośniewice
Mapa konturowa gminy Krośniewice, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Krośniewice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krośniewice”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Krośniewice”
Położenie na mapie powiatu kutnowskiego
Mapa konturowa powiatu kutnowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Krośniewice”
Ziemia52°15′13″N 19°10′12″E/52,253611 19,170000
TERC (TERYT)

1002044

SIMC

0969095

Urząd miejski
ul. Poznańska 5
99-340 Krośniewice
Strona internetowa

Miasto Krośniewice leży w północno-zachodniej części województwa łódzkiego, 15 km na zachód od stolicy powiatu – Kutna. Stanowi punkt końcowy drogi wojewódzkiej nr 581 z Gostynina.

Krośniewice leżą w historycznej ziemi łęczyckiej[2]. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1452 roku położone było w XVI wieku w województwie łęczyckim[3].

Dawniej Krośniewice były znane z długich zatorów[4][5] spowodowanych skrzyżowaniem ówczesnych dwóch głównych dróg krajowychnr 1 (część trasy E75) i nr 2 (część trasy E30). Sytuacja uległa częściowej zmianie po oddaniu do użytku autostrady A2 z Konina do Strykowa pod Łodzią. Ostatecznie problem rozwiązano 16 grudnia 2009 roku, oddając do użytku obwodnicę miasta[6] i wyprowadzając drogi nr 91 oraz nr 92 poza Krośniewice. Przebieg nowej trasy spotkał się z krytyką mieszkańców[4] oraz władz miejskich[7].

Historia edytuj

 
Pałac
 
Nieczynna stacja kolei wąskotorowej

Pierwsza wzmiankach o Krośniewicach jako wsi pochodzi z 1355 roku, o miejscowej parafii zaś z 1388. Dokładna data nadania praw miejskich nie jest znana, nastąpiło to przed 1420. Od momentu powstania do 1945 miejscowość w rękach prywatnych – należała do rodów: Awdańców, Szczawińskich, Włostowskich, Gomolińskich, Opackich i Rembielińskich. Miasto znajdowało się w kluczu dóbr ziemskich z siedzibą w sąsiednim Błoniu, obecnie częściowo dzielnicy miasta, znane głównie jako ośrodek lokalnego rzemiosła.

W 1564 po raz pierwszy wymieniani są tu Żydzi, a przed 1576 znaczną część miejskiej zabudowy strawił pożar. 27 marca 1775 kolejny właściciel Karol Saryusz Gomoliński otrzymuje od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przywilej dla Krośniewic zezwalający na targi tygodniowe w poniedziałek. W 1793 miasto zajęte przez Prusy, później w Królestwie Kongresowym.

W 1870 roku Krośniewice straciły prawa miejskie i zostały siedzibą gminy, które odzyskały w 1926 r.

W 1906 roku na terenie Krośniewic i okolic zawiązała się parafia mariawicka, ściśle związana z duszpasterską działalnością o. Jana Marii Michała Kowalskiego (w latach 1905–1906 proboszcza w Starej Sobótce) i o. Czesława Marii Polikarpa Kahla, który był wikariuszem w Krośniewicach. Mariawici związani byli z prężnym ośrodkiem w Nowej Sobótce, w późniejszych latach w nieodległym Kajewie wybudowali własny kościół i ochronkę dla dzieci.

W 1915 wybudowano w Krośniewicach kolejkę wąskotorową rozbudowaną w okresie późniejszym – do dziś istnieje tu stacja i siedziba Krośniewickich Kolei Dojazdowych. Obecnie w mieście działa także przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum i liceum.

W czasie kampanii wrześniowej stacjonował tu III/3 dywizjon myśliwski

16 września 1939 Krośniewice zajęły wojska niemieckie. W tym samym roku miasto włączono do Rzeszy Niemieckiej. 10 maja 1940 administracja niemiecka utworzyła w Krośniewicach getto o powierzchni zaledwie 1 ha, na terenie którego stłoczono ponad 1100 Żydów z miasta i okolic. 15 października 1942 getto zostało zlikwidowane, a wszystkich jego mieszkańców wywieziono do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem i wymordowano. W 1943 administracja niemiecka zgermanizowała nazwę miasta do formy Kroßwitz.

W czasach Polski Ludowej, od początku lat 60.[8] do połowy lat 80. w mieście krzyżowały się dwie główne drogi międzynarodowe: E8 relacji ŚwieckoPoznańWarszawaTerespol i E16 relacji TrójmiastoToruńŁódźCieszyn[9].

Zabytki edytuj

Demografia edytuj

Dane z 31.12.2019 roku[12]

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 4322 100 2285 52,9 2037 47,1
gęstość zaludnienia

(mieszk./km²)

1046,7
Populacja


  • Piramida wieku mieszkańców Krośniewic w 2014 roku[13].


 

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

Osoby związane z miejscowością edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku, Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  2. Jan Józefecki, Piotr Stasiak: Krośniewice. Dzieje Miasta i okolicy (1397-1945) – fragmenty. krosniewice.pl. [dostęp 2020-08-15]. (pol.).
  3. Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 181.
  4. a b Michał Frąk: W tym miasteczku nie chcą obwodnicy. „Dla nas to będzie koniec”. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2015-03-25. [dostęp 2019-04-13]. (pol.).
  5. Dariusz Koźlenko: Życie w cieniu autostrady. [w:] Polityka [on-line]. 2013-04-02. [dostęp 2019-04-13]. (pol.).
  6. Dorota Grąbczewska: Krośniewice: Obwodnicą wreszcie można jechać. Gazeta Krakowska, 2009-12-16. [dostęp 2017-06-26]. (pol.).
  7. Dorota Grąbczewska: Kto wymyślił taką obwodnicę Krośniewic. [w:] Dziennik Łódzki [on-line]. 2009-09-01. [dostęp 2019-04-13]. (pol.).
  8. Mapa samochodowa Polski 1:1 000 000, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1962.
  9. Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. V. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, s. 74. ISBN 83-7000-017-7.
  10. Krośniewice. [w:] Strona Diecezji Łowickiej [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)].
  11. Krośniewice – Andersówka. tpzk.eu. [dostęp 2023-07-27].
  12. Krośniewice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-12-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  13. Krośniewice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  14. Kościół Chrześcijański „Jezus Żyje”. kchjz.pl. [dostęp 2022-08-23].
  15. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krośniewicach. diecezja.lowicz.pl. [dostęp 2022-08-23].

Linki zewnętrzne edytuj