Kruchaweczka meduzogłowa

Kruchaweczka meduzogłowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	kruchaweczkowate
Rodzaj	kruchaweczka
Gatunek	kruchaweczka meduzogłowa
	Nazwa systematyczna
	Psathyrella caput-medusae (Fr.) Konrad & Maubl.; Encyclop. Mycol. (Paris) 14: 127 (1949) [1948]
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kruchaweczka meduzogłowa (Psathyrella caput-medusae (Fr.) Konrad & Maubl.) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrella, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Takson ten po raz pierwszy opisał Elias Fries w 1838 r. nadając mu nazwę Agaricus caput-medusae^[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Paul Konrad i André Maublanc w 1960 r.^[1]

Synonimy^[2]:

Agaricus caput-medusae Fr. 1838
Agaricus jerdonii Berk. & Broom 1861
Drosophila caput-medusae (Fr.) Kühner & Romagn. 1953
Drosophila caput-medusae var. depauperata (J.E. Lange) Kühner & Romagn. 1953
Drosophila jerdonii (Berk. & Broome) Kühner & Romagn. 1953
Drosophila jerdonii (Berk. & Broome) J. Favre 1958
Fungus caput-medusae (Fr.) Kuntze 1898
Fungus jerdonii (Berk. & Broome) Kuntze 1898
Geophila caput-medusae (Fr.) Quél. 1886
Psathyrella caput-medusae var. depauperata 1983
Psathyrella jerdonii (Berk. & Broome) Konrad & Maubl 1949
Stropharia caput-medusae (Fr.) P. Karst. 1879
Stropharia caput-medusae var. alba P. Karst. 1883
Stropharia caput-medusae var. depauperata J.E. Lange, 1923
Stropharia jerdonii (Berk. & Broome) Sacc. 1887

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia edytuj

Kapelusz

Średnica 3–6 cm, początkowo dzwonkowaty, potem stożkowato-dzwonkowaty, w końcu rozpostarty z tępym garbem. Młode okazy przykrywa włókienko-łuskowata biała osłona. Potem podczas wzrostu owocnika na środku osłona znika i staje się on brązowy, brzeg pozostaje białawy z odstającymi włóknistymi łuskami^[4].

Trzon

Wysokość 7 do 11 cm, grubość do 8 mm, walcowaty, przy podstawie zwężony. Powierzchnia początkowo włóknisto-łuskowata i biaława, potem z resztek osłony tworzy się podwójny pierścień, a na trzonie powstają odstające łuski^[4].

Blaszki

Wąsko przyrośnięte, szerokie, początkowo białawe, potem czekoladowo-brązowe z ciemnymi cętkami. Ostrza jaśniejsze^[4].

Występowanie edytuj

Znane jest występowanie Psathyrella caput-medusae w Europie^[5]. Do 2020 r. w Polsce podano 4 stanowiska pewne i jedno wątpliwe^[6]. Jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V– gatunek narażony na wymarcie, który w najbliższej przyszłości prawdopodobnie przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[7]. W latach 1995-2004 i powtórnie od roku 2014 gatunek ten objęty ochroną częściową bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej^[6].

Saprotrof. Rozwija się na martwym drewnie, głównie drzew iglastych, zwłaszcza świerków. Owocniki wyrastają kępami na leżących na ziemi pniach drzew^[4].

Gatunki podobne edytuj

Kruchaweczka brudnobiała (Psathyrella cotonea) jest również łuskowata, ale jej łuski są przylegające, a na trzonie nie tworzy się pierścień, poza tym rośnie na drewnie drzew liściastych, głównie buków. Młode owocniki kruchaweczki meduzogłowej są podobne do łuskwiaka topolowego (Pholiota populnea), ten jednak rośnie na topolach^[4].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-22] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-11-22] .
↑ WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ Psathyrella caput-medusae [online], Discover Life [dostęp 2020-11-22] (ang.).
↑ ^a ^b AnnaA. Kujawa AnnaA., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Izabela L.I.L. Kałucka Izabela L.I.L. (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-22] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2020-11-22] .

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[wag-4] PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[disc-5] Psathyrella caput-medusae [online], Discover Life [dostęp 2020-11-22] (ang.).

[och-6] AnnaA. Kujawa AnnaA., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Izabela L.I.L. Kałucka Izabela L.I.L. (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4 .

[mirek-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]