Krwawa Wigilia w Ochotnicy Dolnej

Ofiary „Krwawej Wigilii”

Krwawa Wigilia w Ochotnicy Dolnej – symboliczna nazwa nadana pacyfikacji wsi Ochotnica Dolna (ob. woj. małopolskie, powiat nowotarski), dokonanej przez okupantów niemieckich w ostatnich miesiącach II wojny światowej. 23 grudnia 1944 oddział SS zamordował 56 mieszkańców Ochotnicy, a samą wieś częściowo spalił. Nazwa Krwawa Wigilia odnosi się do wigilii Bożego Narodzenia, która w 1944 obchodzona była w sobotę 23 grudnia.

Przebieg pacyfikacji

22 grudnia 1944 do Ochotnicy Dolnej przybyli Niemcy, którzy w ramach tzw. akcji aprowizacyjnej rabowali wieś. Mimo sprzeciwu miejscowej ludności grupa sowieckich partyzantów zaatakowała niemieckich żołnierzy, zabijając dwóch z nich, w tym podoficera SS-Unterscharführer Bruno Kocha.

Następnego dnia z Krościenka przyjechało sześcioma samochodami około 200 SS-manów. Niemcy wpadali do domów, żądając najpierw pieniędzy, a następnie mordując ludzi. Dzieci żywcem rzucano w ogień lub bestialsko mordowano.

Oprawcy

Zbrodni w Ochotnicy Dolnej dokonała 23 grudnia karna kompania SS (SS-Kampfgruppe Jagdkommando Matingen) specjalnego przeznaczenia pod dowództwem SS-Untersturmführer der Waffen-SS Albrechta C. Matingena (numer SS 338 969). Oddział ten składał się z żołnierzy różnych narodowości. Utworzony był w połowie 1944 roku z przebywających w areszcie na terenie więzienia Montelupich w Krakowie członków Waffen-SS i policji. W większości byli to esesmani z 3. Dywizji Pancernej SS Totenkopf oraz 4. Dywizji Grenadierów Pancernych SS Polizei, volksdeutsche z Polski i Rosji oraz Ukrainy. Kompania stacjonowała od jesieni 1944 roku w szkole w Krościenku.

Albrecht C. Matingen (ur. 3 czerwca 1920, zm. 23 października 1974 roku) mieszkał po wojnie w Niemczech Zachodnich. Ani on ani żaden żołnierz z jego jednostki nie został osądzony za przestępstwa popełnione na terenie Polski.

Ofiary

Pogrzeb ofiar „Krwawej Wigilii”

Według wykazu zgonów zarejestrowanych przez Urząd Stanu Cywilnego (Urząd Parafialny) w Ochotnicy Dolnej w dniu 23 grudnia 1944 roku zamordowanych zostało 56 osób, w tym 19 dzieci, 21 kobiet. W ciągu ponad dwóch godzin zginęli prawie wszyscy członkowie rodzin Chlipałów, Rusnaków, Brzeźnych, Karczewskich. Spłonęły remiza strażacka, dom ludowy i 32 gospodarstwa.

Pacyfikacja Ochotnicy była jedną z najkrwawszych niemieckich akcji represyjnych na Podhalu.

Pamięć

Męczeństwo wsi upamiętnił pomnik projektu Henryka Burzca, wzniesiony w 1964 r. w centrum Ochotnicy Dolnej, przedstawiający dwudziestoletnią Marię Kawalec, która tuli do piersi małe dziecko. Po zastrzeleniu jej męża, Maria wyskoczyła przez okno z jedenastomiesięczną córeczką na rękach i uciekła w stronę lasu. Pierwsza kula trafiła dziecko w czoło a druga przeszyła łopatkę i szczękę matki, która przykucnęła pod wierzbą a dziecka nie wypuściła z rąk, i tak zamarzła.

Pamiątkowy krzyż poświęcony tym wydarzeniom stanął również, pośród innych krzyży, w Sanktuarium Męczeństwa Wsi Polskiej znajdującym się w podkieleckim Michniowie, gdzie doszło do jednej z największych pacyfikacji wsi na ziemiach polskich w czasie okupacji.

Bibliografia

• Stanisław Czajka: Ochotnica - dzieje gorczańskiej wsi 1416-1986. Wydano Nakł. Karkonoskiego Tow. Nauk. w Jeleniej Górze, 1987, s. 366.
• Dawid Golik, SS-Kampfgruppe „Matingen”, „Prace Pienińskie” 2011, t. 21, s. 93–112

Zobacz też

• Pacyfikacje wsi polskich podczas okupacji niemieckiej