Krynki (województwo świętokrzyskie)
Krynki – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Brody.
| ||||
| ||||
 Brama przy kościele św. Marcina i Wniebowzięcia NMP w Krynkach | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  świętokrzyskie
| |||
| Powiat | starachowicki | |||
| Gmina | Brody | |||
| Liczba ludności (2001) | 1273 | |||
| Strefa numeracyjna | 41 | |||
| Kod pocztowy | 27-230[1] | |||
| Tablice rejestracyjne | TST | |||
| SIMC | 0230906 | |||
Położenie na mapie gminy Brody   Krynki | ||||
Położenie na mapie Polski  Krynki | ||||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  Krynki | ||||
Położenie na mapie powiatu starachowickiego  Krynki | ||||
 51°00′45″N 21°12′24″E/51,012500 21,206667
| ||||
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Krynki są siedzibą rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Przez wieś przechodzi 
czerwony Szlak Milenijny ze Skarżyska-Kamiennej do Kałkowa, 
niebieski szlak rowerowy ze Skarżyska-Kamiennej do Ostrowca Świętokrzyskiego i 
zielony szlak rowerowy im. Witolda Gombrowicza.
Integralne części wsiEdytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0230964 | Gajówka Kałków | osada leśna |
| 0230970 | Gajówka Krynki | osada leśna |
| 0230912 | Krynki Duże | część wsi |
| 0230929 | Krynki Małe | część wsi |
| 0230987 | Leśniczówka Nietulisko | osada leśna |
| 0230935 | Nad Kanałem | część wsi |
| 0230941 | Pod Szosą | część wsi |
HistoriaEdytuj
Pierwotnie nazwa wsi brzmiała Gutanów. Nazwa Krzinki alias Gutanow pojawia się w źródłach z roku 1384, jako Gutanow występuje w 1441[4]. W wieku XV wieś była własnością biskupów krakowskich, którzy ufundowali tu parafię i kościół, Długosz nazywa wieś Guthanow, Krzinki. Gutanów odnotowano jeszcze w metrykach zmarłych z roku 1694[5].
Około 1470-90 istniał tu już kościół, budowla drewniana, pw. św. Marcina (Jan Długosz L.B.II, 486). Obecnie istniejący, murowany wzniósł w 1727 r. Mikołaj Zacharski, dzierżawca kuźnic brodzkich.
Krynki w wieku XIX opisano jako wieś i folwark w powiecie opatowskim, gminie Kunów, parafii własnej. Wieś przy drodze bitej, odległa 28 wiorst od Opatowa. We wsi według noty SgKP z roku 1883 istniał kościół parafialny, murowany, dom przytułku dla starców i kalek[6].
- Według spisu miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z 1827 roku było tu 43 domów, 305 mieszkańców a wieś własnością rządową.
- Spis z roku 1885 pokazał 60 domów i 474 włościan obejmujących 802 morgi ziemi, i 294 mórg folwarku należącego do rządu rosyjskiego.
Parafia Krynki w ówczesnym dekanacie opatowskim liczyła 2798 dusz.
ZabytkiEdytuj
- Kościół pw. św. Marcina i Wniebowzięcia NMP, wzniesiony w latach 1724–1727 wraz z cmentarzem kościelnym oraz dwiema drewnianymi dzwonnicami i bramą z 1779 r. wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.804/1-3 z 2.10.1956 i z 23.06.1967)[7].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 624 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmiany - praca zbiorowa pod redakcją Kazimierza Rymuta [T. 1-6 i 9]. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN. ISBN 83-85579-29-X.
- ↑ Jan Wiśniewski. J. Wiśniewski, Dekanat opatowski, Radom 1907. „Dekanat opatowski”.
- ↑ Krynki (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 758.
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie. 2020-09-30. s. 60. [dostęp 2018-02-10].