Krystyna Potocka (zm. 1699)
Krystyna Potocka z domu Lubomirska herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. przed 1648, zm. 1699) – polska działaczka dobroczynna.
| Krystyna Anna Lubomirska | |
 Krystyna Potocka (zbiory Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie) | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
przed 1648 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Rodzeństwo | |
Życiorys
edytujUrodziła się jako Krystyna Anna Lubomirska[1] przed 1648[2]. Wywodziła się z rodu Lubomirskich herbu Szreniawa bez Krzyża, była wnuczką Stanisława i Zofii oraz córką Jerzego Sebastiana z Łańcuta i Konstancji Ligęzianki herbu Półkozic z Bobrku[3][4][5]. Miała braci Stanisława Herakliusza, Aleksandra Michała i Hieronima Augustyna[6][2][7].
Po śmierci matki była wychowywana przez swoją krewną, Annę Katarzynę Radziwiłł[8]. U jej boku uczyła się robótek ręcznych[8]. Od młodości odznaczała się pobożnością i pierwotnie chciała wstąpić do zakonu[8]. Była zamężna z Feliksem (Szczęsnym) Kazimierzem Potockim[6][2]. Według Teodora Żychlińskiego była z nim bezpotomna[6]. W myśl innych źródeł ich dziećmi byli: Michał, Marianna, Józef Felicjan, Stanisław Władysław i Jerzy[9][10][11]. Zasłynęła swoją nadzwyczajną świątobliwością i dobroczynnością[6][2][8]. Jej hafty i koronki trafiły do wielu świątyń jako ozdoby[8]. Wyróżniała się muzykalnością, uznawano ją za niezrównaną w grze na skrzypcach, samodzielnie układała partytury[8]. Była fundatorką PP. Brygidek w Sokalu[12]. Uchodzi też za główną fundatorkę kościoła św. Franciszka Ksawerego w Krasnymstawie (wznoszonego od 1695) i tamtejszego kolegium jezuitów[1].
Zmarła w 1699[8][1] (według innej wersji w 1669[6]). Została pochowana w krasnostawskim kościele swojej fundacji[1].
Założone przez siebie miasto Feliks Kazimierz Potocki nazwał Krystynopol na cześć swojej zmarłej żony[13].
Przed 1914 portret Krystyny Potockiej jako fundatorki trafił do kościoła w Siennicy Różanej[14].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Krystyna Anna z Lubomirskich Potocka – Olej na płótnie, XVIII wiek. muzeumkrasnystaw.pl. [dostęp 2022-11-01].
- ↑ a b c d Herbarz polski (15) 1912 ↓, s. 65.
- ↑ Złota księga (5) 1883 ↓, s. 107, 110-112.
- ↑ Herbarz polski (15) 1912 ↓, s. 62-65.
- ↑ Almanach 1908 ↓, s. 51, 748.
- ↑ a b c d e Złota księga (5) 1883 ↓, s. 112.
- ↑ Almanach 1908 ↓, s. 51.
- ↑ a b c d e f g Popiołek 1998 ↓, s. 6.
- ↑ Bożena Popiołek, Urszula Kicińska, Agnieszka Słaby (opracowanie): Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniaskiej, kasztelanowej krakowskiej. T. III: Jaśnie Oświecona Mościa Księżno Dobrodziejko. Rodzina, przyjaciele i klienci (wybór). Warszawa / Bellerive-sur-Allier: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, 2016, s. 26, 222. ISBN 978-83-7181-987-2.
- ↑ Marek Minakowski: Feliks Kazimierz Potocki z Podhajec h. Pilawa (Srebrna). sejm-wielki.pl. [dostęp 2022-11-01].
- ↑ Filip Jakub Łajszczak: Krystyna Potocka (Lubomirska h. Drużyna). geni.com, 2022-05-02. [dostęp 2022-10-30].
- ↑ Almanach 1908 ↓, s. 748.
- ↑ Alicja Łukawska: Duchy Kresów Wschodnich. Radzymin: Von Borowiecki, 2018, s. 80. ISBN 978-83-60748-18-5.
- ↑ Sprawozdanie i Wydawnictwo Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury za Rok 1912. Kraków: 1913, s. 73-74.
Bibliografia
edytuj- Teodor Żychliński: Złota księga szlachty polskiej. Rocznik Vty. Poznań: Jarosław Leitgeber, 1883, s. 1-503.
- Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów / Warszawa: 1908, s. 1-1127.
- Adam Boniecki: Herbarz polski. T. 15: Liwscy – Łopuscy. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1912, s. 1-396.
- Bożena Popiołek. „Za małego wieku nauczyłam się…” - różne drogi kształcenia dziewcząt w epoce saskiej. „Biuletyn Historii Wychowania UAM w Poznaniu”. Z. 1-2 (7-8), s. 5-10, 1998.