Krzyżna Góra
Krzyżna Góra (niem. Kreuzberg, wcześniej Falkenberg), 654 m n.p.m. – jeden z dwóch najbardziej znanych wierzchołków Gór Sokolich (drugi, bardziej znany to Sokolik (642 m n.p.m.), w północno-zachodniej części Rudaw Janowickich).
 Widok Krzyżnej Góry z Karpnik | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
654 m n.p.m. |
| Wybitność |
179 m |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°51′51,05″N 15°52′06,01″E/50,864181 15,868336
| |
Krzyżna Góra położona jest na południowym wschodzie Gór Sokolich, nad Przełęczą Karpnicką, od której oddziela ją niewielkie wzniesienie Trzy Korony.
Zbudowana z granitu karkonoskiego. Na szczycie i zboczach duże nagromadzenie skałek i bloków skalnych, których pionowe ścianki dochodzą do 50 metrów wysokości (m.in. Bukowa Skała i Grzęda)[1].
U jej podnóża, pomiędzy nią a Karpnikami, znajduje się schronisko „Szwajcarka”. Pod szczytem pozostałości Zamku Sokolec.
Dawniej wzgórze nazywane było Sokolą Górą (niem. Falkenberg). Po tym, jak w 1822 r. wieś Karpniki kupił książę Fryderyk Wilhelm Karol von Hochenzollern, na Krzyżnej Górze wykuto w skale 120 stopni, prowadzących do punktu widokowego na szczycie, zabezpieczonego barierką. Umieszczono tam również maszt do wciągania flagi[2].
Dzisiejszą nazwę zawdzięcza siedmiometrowemu żeliwnemu krzyżowi, który ufundowała księżna Maria Anna Amalie z Hesji-Homburga dla upamiętnienia rocznicy urodzin jej męża, Fryderyka Wilhelma von Hohenzollerna. Krzyż odlano w hucie w Gliwicach w 1830 r., poświęcony został 28 maja 1832 r. Napis na krzyżu (w języku niemieckim) głosił: Krzyża błogosławieństwo dla Wilhelma, jego potomnych i całej doliny. Nie wiadomo, kiedy napis został z krzyża usunięty. Możliwe, że widniał tam jeszcze jesienią 1949 r.[2]
Górę tę, wysoką na 2064 stopy, wieńczący jej szczyt ...wielki krzyż z lanego żelaza (...)[3] oraz roztaczającą się z jej szczytu rozległą panoramę wspomniała Rozalia Saulsonowa w wydanej w 1850 r. książeczce pt. „Warmbrunn i okolice jego w 38 obrazach zebranych w 12 wycieczkach przez Pielgrzymkę w Sudetach”, uznawanej za pierwszy polski przewodnik po Karkonoszach[4].
Na szczyt Krzyżnej Góry prowadził szlak turystyczny, wyznakowany jeszcze za czasów pruskich. We wrześniu 1949 r. referent turystyczno-uzdrowiskowy Wydziału Powiatowego w Jeleniej Górze pisał: Dotychczas znaków turystycznych polskich na tej trasie nie zaprowadzono, turyści i wczasowicze kierują się znakami poniemieckimi.[2]
Krzyżna Góra znajduje się na obszarze Rudawskiego Parku Krajobrazowego.
Piesze szlaki turystyczne
edytuj
Schronisko PTTK „Szwajcarka” - Husyckie Skały - Krzyżna Góra
Przypisy
edytuj- ↑ Bohdan Szarek: Rudawy Janowickie. Przewodnik turystyczny. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1990, s. 52–53. ISBN 978-83-7005-185-3. OCLC 177368770.
- ↑ a b c Tomasz Rzeczycki. Krzyżna Góra i Sokolik w Rudawach Janowickich. Dzieje zagospodarowania skałek. „Gazeta Górska”. R. XXXII (1 (125) 2004), s. 16-21. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. ISSN 1231-7101. (pol.).
- ↑ Rozalia Saulsonowa: Warmbrunn i okolice jego w 38 obrazach zebranych w 12 wycieczkach przez Pielgrzymkę w Sudetach. Wrocław: Korn, 1850.
- ↑ Jacek Kolbuszewski. Najdawniejszy polski przewodnik po Karkonoszach. „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”. R. 48 (1979), s. 257-261, 1981. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i Narciarskiej PTTK w Krakowie. ISSN 0137-6829. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 5, Rudawy Janowickie. Marek Staffa (red.). Wrocław: Wydawnictwo I-Bis, 1998. ISBN 83-8577-327-4. (pol.).
- Kazimierz Głazek, Władysław Janowski, Skałki wzgórza Sokolik, Warszawa, 1994
- Rudawy Janowickie mapa turystyczna, skala 1:25 000, Wydawnictwo Turystyczne „Plan”, Jelenia Góra, 2006, ISBN 83-60044-45-7.
- Mapa – Königl.Preußen 1886 und 1936
- Flemming I. Fischbach im Riesengebirge (Ein Erinnerungsbuch). Gesamterstellung: Partner X-Media GmbH Berlin 1998
Linki zewnętrzne
edytuj- Archiwalne widoki góry w bibliotece Polona