Krzyżowa (powiat bolesławiecki)

wieś w województwie dolnośląskim, powiecie bolesławieckim

Krzyżowa (niem. Lichtenwaldau) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Gromadka[4][5].

Krzyżowa
wieś
Ilustracja
Kościół Świętej Trójcy
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

bolesławiecki

Gmina

Gromadka

Liczba ludności (III 2011)

567[2]

Strefa numeracyjna

75

Kod pocztowy

59-706[3]

Tablice rejestracyjne

DBL

SIMC

0364156

Położenie na mapie gminy Gromadka
Mapa konturowa gminy Gromadka, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Krzyżowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Krzyżowa”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Krzyżowa”
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego
Mapa konturowa powiatu bolesławieckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Krzyżowa”
Ziemia51°19′30″N 15°40′32″E/51,325000 15,675556[1]

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa legnickiego.

Położenie edytuj

Wieś otoczona jest Borami Dolnośląskimi – od północy i zachodu Obręb Leśny Wierzbowa, oraz od wschodu Obręb Chojnów (Nadleśnictwo Złotoryja).

Wieś leży przy rozgałęzieniu autostrady A4 (E40) i A18 (E36). Nazwę "Krzyżowa" otrzymał węzeł autostradowy, który łączy obydwie te trasy.

Nazwa edytuj

Nazwa wsi wywodzi się od polskiej nazwy "krzyż"[6]. Śląski pisarz Konstanty Damrot w swojej pracy o śląskim nazewnictwie z 1896 roku wydanej w Bytomiu wymienia dwie nazwy: obecnie obowiązującą, polską "Krzyżowa" oraz niemiecką "Lichtenwaldau". Podaje także te dwie nazwy zanotowane w łacińskim dokumencie z 1207 roku - Crzyzowa alias Lichtenwald[6]. Miejscowość jest przykładem na podwójne nazewnictwo związane z napływem w średniowieczu na teren Śląska niemieckich osadników.

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Krzyżowa[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
1004000 Zając część wsi

Historia edytuj

Początki wsi związane są z rozwojem na tym terenie państwa polskiego. Obok funkcjonującej w tym miejscu wsi o nazwie Crzyzowa niemieccy kolonizatorzy w XIII wieku utworzyli własne osiedle[6]. W dokumentach wieś jest wzmiankowana w roku 1371.

W Krzyżowej znajdują się zakłady przemysłu zbożowego "Młynpol".

Zabytki edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:

  • Kościół Świętej Trójcy z XVIII w., przebudowany na przełomie XIX i XX wieku[7].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64013
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 629 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. a b GUS. Rejestr TERYT
  6. a b c Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung: mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896, s. 130.
  7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 3. [dostęp 2012-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 marca 2017)].

Bibliografia edytuj

  • Mariusz Olczak, Zdzisław Abramowicz, Gromadka. Przewodnik historyczny, Warszawa, ss. 81-90, Wydawnictwo OPPIDUM, 2003, ISBN 83-920174-0-4