Krzysztof Birkenmajer
Krzysztof Ludwik Birkenmajer[1][2] (ur. 6 października 1929 w Warszawie, zm. 23 lutego 2019 w Krakowie) – polski geolog[1], speleolog[3] i polarnik[2]. Profesor nauk technicznych o specjalności stratygrafia, tektonika[1].
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 6 października 1929 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 23 lutego 2019 Kraków | |
| Profesor nauk technicznych | ||
| Specjalność: stratygrafia, tektonika | ||
| Alma Mater | Uniwersytet Jagielloński, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie | |
| Doktorat | 1957 | |
| Profesura | 1973 | |
| Polska Akademia Nauk / Umiejętności | ||
| Status PAN | członek rzeczywisty | |
| Status PAU | członek krajowy czynny | |
| Funkcja Jednostka PAN | Przewodniczący honorowy Komitet Badań Polarnych | |
| Praca naukowa | ||
| Instytut | Nauk Geologicznych PAN | |
| Odznaczenia | ||
 
| ||
Spis treści
ŻyciorysEdytuj
Był synem Józefa Birkenmajera, polskiego slawisty, historyka literatury i krytyka literackiego oraz Marii Jętkiewiczówny[potrzebny przypis]. Pochodził z Warszawy, po upadku powstania warszawskiego zamieszkał w Krakowie[4].
Studiował na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UJ (ukończone w 1950[1]) i na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (ukończone w 1954[1]). Od 1954 r. do emerytury pracował w Zakładzie (przekształconym w Instytut) Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie[4]. W 1956 obronił doktorat[2] na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Większość swojej kariery spędził w Instytucie Nauk Geologicznych PAN w Krakowie. W 1959 uzyskał habilitację[2], a w 1967 został profesorem[1].
W latach 1951–1952 uczestniczył w wyprawach odkrywczych do jaskiń tatrzańskich: Jaskini Miętusiej, Szczeliny Chochołowskiej, Jaskini za Siedmiu Progami i in. W tych samych i następnych latach badał jaskinie w Pieninach i w pienińskim pasie skałkowym. W 1952 został członkiem Klubu Grotołazów[3]. Od 1956 badał geologię Spitsbergenu, jako uczestnik trzynastu ekspedycji badawczych[2] i współorganizator polskiej bazy naukowej w fiordzie Hornsund. Uczestniczył w dwóch wyprawach geologicznych na Grenlandię[2] w 1971 i 1976 roku. Od 1977 brał udział w siedmiu ekspedycjach na Antarktydę Zachodnią[2]. Łącznie na Spitsbergen, Antarktydę i Grenlandię podróżował jako uczestnik 23 wypraw naukowych, odkrył i opisał liczne formacje, z czego tylko na Antarktydzie wprowadził ponad 200 nazw geograficznych związanych z Polską. Jego imieniem nazwano ok. 10 nowych kopalnych rodzajów i gatunków[4].
Opublikował około 500 prac geologicznych[4]. Do głównych tematów badawczych należały badania pienińskiego pasa skałkowego i badania geologiczne obszarów polarnych[2], geologia Karpat, Dolnego Śląska, Wschodnich Alp, Spitsbergenu, Grenlandii i Antarktyki[4]. Jest współautorem szeregu opracowań wieku kenozoicznych andezytów i bazaltów Polski.
Był sekretarzem Międzynarodowego Komitetu Badań Antarktyki[2] (1992–1996).
Od 1989 był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności.
Od 1997 był honorowym członkiem Akademii Rumuńskiej[5] oraz członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego[6].
Należał do grona członków-założycieli Klubu Polarnego Polskiego Towarzystwa Geograficznego (1974). W 2013 roku został wyróżniony godnością członka honorowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego.
Zmarł 23 lutego 2019 roku[4].
PublikacjeEdytuj
- Pod znakiem białego niedźwiedzia. Wydawnictwa Nasza Księgarnia, Warszawa, 1961
- Polarne drogi i bezdroża. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1975
- Lodospady szmaragdowe. Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław, 1987
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e f Krzysztof Birkenmajer w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).
- ↑ a b c d e f g h i Magdalena Bajer, Birkenmajerowie. Forum Akademickie nr 9, 1999.
- ↑ a b Birkenmajer Krzysztof w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej.
- ↑ a b c d e f Zmarł prof. Krzysztof Birkenmajer - wybitny polarnik i geolog, Nauka w Polsce [dostęp 2019-03-01] (pol.).
- ↑ Academia Română: Lista completă a membrilor de onoare din străinătate (în ordine alfabetică) (rum.). [dostęp 10 XI 2008].
- ↑ Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego Tom XL-1970, Zeszyt 3-4, Kraków 1971.
BibliografiaEdytuj
- Magdalena Bajer, Birkenmajerowie. Forum Akademickie nr 9, 1999
- http://www.arctowski.pl/?act=k22 – lista uczestników wypraw do stacji Arctowskiego
- Sprawy Nauki, 11, 2005. Lista i biogramy nagrodzonych przez prezesa rady ministrów [1]
- Antoni Jackowski, Zmarł Profesor Krzysztof Ludwik Birkenmajer. Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2019.