Krzysztof Kamil Baczyński

polski poeta, podchorąży AK, podharcmistrz (1921-1944)

Krzysztof Kamil Baczyński, ps. Jan Bugaj[1], Emil, Jan Krzyski, Krzysztof, Piotr Smugosz[1], Krzysztof Zieliński, Krzyś (ur. 22 stycznia 1921[1] w Warszawie[1], zm. 4 sierpnia 1944[1] tamże) – polski poeta czasu wojny, prozaik oraz autor sztuki teatralnej[1]. starszy strzelec podchorąży Armii Krajowej, podharcmistrz Szarych Szeregów, jeden z przedstawicieli pokolenia Kolumbów, w czasie okupacji związany z pismem „Płomienie” oraz miesięcznikiem „Droga”. Zginął w czasie powstania warszawskiego jako żołnierz batalionu „Parasol” Armii Krajowej.

Krzysztof Kamil Baczyński
Jan Bugaj, Emil, Jan Krzyski, Krzysztof, Piotr Smugosz, Krzysztof Zieliński, Krzyś
Ilustracja
koloryzowana fotografia Krzysztofa Kamila Baczyńskiego wykonana w latach 40. XX wieku
Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1921[1]
Warszawa[1]

Data i miejsce śmierci

4 sierpnia 1944[1]
Warszawa[1]

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

poezja

Epoka

literatura współczesna

Ważne dzieła
  • Zamkniętym echem
  • Dwie miłości
  • Modlitwa
  • Wiersze wybrane
  • Śpiew z pożogi
podpis
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Armii Krajowej Medal za Warszawę 1939–1945
starszy strzelec podchorąży starszy strzelec podchorąży
Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1921
Warszawa

Data śmierci

4 sierpnia 1944

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Krajowa

Formacja

Szare Szeregi

Jednostki

Batalion „Parasol”

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Życiorys

edytuj

Dzieciństwo i edukacja

edytuj

Był synem Stanisława Baczyńskiego, działacza Polskiej Partii Socjalistycznej, żołnierza Legionów Polskich, oficera wywiadu tzw. dwójki WP, pisarza i krytyka literackiego[1], oraz Stefanii z domu Zieleńczyk, nauczycielki, autorki książki dla dzieci i podręczników szkolnych[1], katoliczki pochodzącej z zasymilowanej rodziny żydowskiej. Świadomość żydowskiego pochodzenia znalazła później, w czasie Zagłady, odbicie w twórczości poety[2][3][4].

Urodził się i przez pierwsze lata życia mieszkał w kamienicy Wildera przy ul. Bagatela 10[5]. Był chorowity – w dzieciństwie chorował na astmę, miał słabe serce, był stale zagrożony gruźlicą. Od 1931 uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego, a następnie w tej samej szkole w 1937 rozpoczął naukę w nowo utworzonym dwuletnim liceum ogólnokształcącym, w klasie o profilu humanistycznym[6].

Nie był dobrym uczniem, miał kłopoty m.in. z matematyką[7]. Wyróżniał się natomiast wiedzą na temat współczesnej mu literatury. Wiadomo, że fascynował się Ferdydurke Gombrowicza i napisał własny wariant („Gimnazjum imienia Boobalka I”). Znał też ponadprzeciętnie literaturę francuską, a w późniejszych latach pisał także wiersze po francusku. Wykazywał także zdolności plastyczne (myślał o zawodzie grafika), mimiczne oraz miał zacięcie satyryczne[7].

W latach 1934–1935 był harcerzem działającej przy szkole 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej „Pomarańczarnia”[8][a]. W czasie nauki w gimnazjum angażował się w działalność w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Spartakus”[1][10], półlegalnej organizacji uczniów szkół średnich pod patronatem PPS. Był wówczas wraz ze swoim przyjacielem Konstantym Jeleńskim sympatykiem trockizmu[11]. Używał wtedy pseudonimu „Emil”. Od 1937 roku był członkiem Komitetu Wykonawczego „Spartakusa”. Był także współredaktorem pisma „Strzały” – wydawanego od lutego 1938 organu tej organizacji, na łamach którego zadebiutował jako poeta wierszem „Wypadek przy pracy”. Nie uprawiał sportu i nie nawiązywał łatwo przyjaźni[7]. W czerwcu 1939 otrzymał świadectwo dojrzałości[1][12].

Konspiracja

edytuj

Wybuch wojny uniemożliwił mu podjęcie studiów w Akademii Sztuk Pięknych. Marzył o karierze grafika lub ilustratora. Od 1936 roku[13] mieszkał razem z matką w wynajmowanym mieszkaniu w domu SMB Urzędników Ministerstwa Poczt i Telegrafów przy ul. Hołówki 3[14] (pod numerem 52, a od 1942, po swoim ślubie, wraz z żoną pod numerem 83)[15]. Po utworzeniu w 1940 getta w Warszawie pozostał z matką po aryjskiej stronie, ryzykując, w razie wykrycia żydowskiego pochodzenia, rozstrzelanie na miejscu. 3 czerwca 1942 wziął ślub z Barbarą Drapczyńską, koleżanką ze studiów w kościele Świętej Trójcy na Solcu[1]. Od jesieni 1942 do lata 1943 studiował polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim[1]. Zajmował się pracą dorywczą: szklił okna, malował szyldy, pracował u węglarza na Czerniakowie, przyjmował telefonicznie zlecenia w Zakładach Sanitarnych. Uczył się także w Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa. Współpracował z lewicowymi czasopismami, takimi jak „Droga” i „Płomienie”, publikując także w „Miesięczniku Literackim”, „Demokracie”, „Dniu Warszawskim” oraz „Werblach Wolności”[1].

 
Tablica pamiątkowa przy ul. Hołówki 3

Od lipca 1943 sekcyjny w II plutonie „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” AK w stopniu starszego strzelca pod ps. „Krzysztof”, „Zieliński”. Porzucił studia polonistyczne, aby poświęcić się konspiracji i poezji. Twierdził, że jeśli będzie mu to dane, to do nauki powróci. W mieszkaniu miał skrytkę na broń, w której trzymał Thompsona, dwa Steny, MP 40, granaty, materiały minerskie, a także podręczniki, mapy i prasę konspiracyjną. Uczestniczył w akcji wykolejenia pociągu niemieckiego (jadącego z frontu wschodniego do Berlina) na odcinku TłuszczUrle (kryptonim „TU”) 27 kwietnia 1944. Akcja ta spowodowała 26-godzinną przerwę w ruchu. Po ukończeniu turnusu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola” rozkazem jej komendanta, por. „Gustawa” z 25 maja 1944 otrzymał stopień starszego strzelca podchorążego rezerwy piechoty[1][16]. Jednocześnie był kierownikiem działu poezji miesięcznika społeczno-literackiego „Droga”, wydawanego od grudnia 1943 do kwietnia 1944. Rozkazem dowódcy 2. kompanii batalionu „Zośka” pchor. Andrzeja Romockiego „Morro”, z 1 lipca 1944 zwolniony z funkcji z powodu małej przydatności w warunkach polowych z jednoczesną prośbą o objęcie nieoficjalnego stanowiska szefa prasowego kompanii. Kilka dni później przeszedł do harcerskiego batalionu „Parasol” na stanowisko zastępcy dowódcy III plutonu 3. kompanii. W „Parasolu” przyjął pseudonim „Krzyś”.

 
Grób Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Barbary Drapczyńskiej-Baczyńskiej na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Wybuch powstania warszawskiego zaskoczył go w rejonie pl. Teatralnego – został tam wysłany po odbiór butów dla oddziału. Nie mogąc przedostać się na miejsce koncentracji macierzystej jednostki (Wola – Dom Starców przy Karolkowej), przyłączył się do oddziału złożonego z ochotników, którymi dowodził ppor. „Leszek” (Lesław Kossowski, dowódca reduty „Ratusz-Pałac Blanka” na odcinku kpt. „Gozdawy”). Poległ na posterunku czwartego dnia walk w pałacu Blanka[1] 4 sierpnia 1944 w godzinach popołudniowych (ok. 16), śmiertelnie raniony w głowę[17] przez strzelca wyborowego ulokowanego prawdopodobnie w gmachu Teatru Wielkiego. Pochowany pierwotnie na tyłach pałacu[1]. Po wojnie ciało przeniesiono na Cmentarz Wojskowy na Powązkach[1] (kwatera batalionu „Zośka” A22–2–25)[18]. W powstaniu warszawskim, 1 września 1944, zginęła także żona Baczyńskiego – Barbara Drapczyńska.

Poezja

edytuj

Pierwsze oznaki jego talentu poetyckiego pojawiły się już w 1936 roku w postaci gimnazjalnych rękopisów[1]. Twórczość Baczyńskiego obejmowała szeroką tematykę – od malowniczych impresji przyrody, przez poetycki zachwyt nad światem, po wypełnione dramatyzmem i krwią obrazy wojny, które zaczęły dominować w jego poezji od 1941 roku[1]. Baczyński tworzył wizje katastroficzne, pełne grozy i tragizmu, ukazując los pokolenia skazanego na zagładę[1]. Poruszał kwestie wyboru między piórem a karabinem oraz podejmował refleksje historiozoficzne i moralne[1]. W jego poezji często pojawia się motyw ukochanej, która była jego muzą i adresatką wielu wierszy[1].

 
Krzysztof Baczyński w 1939 roku

W okresie okupacji niemieckiej ogłosił 4 tomiki poezji: Zamknięty echem (lato 1940), Dwie miłości (jesień 1940), Wiersze wybrane (maj 1942), Arkusz poetycki Nr 1 (1944) i składkę Śpiew z pożogi (1944) oraz wiele utworów w prasie konspiracyjnej. Jego wiersze pojawiły się także w antologiach poezji wydawanych konspiracyjnie: w Pieśni niepodległej (1942) i Słowie prawdziwym (1942).

Uważa się, że dojrzałość poetycką osiągnął jesienią 1942[potrzebny przypis]. Uznany powszechnie za jednego z najwybitniejszych poetów czasów okupacji. Jerzy Andrzejewski, jego przyjaciel, zadedykował mu tom opowiadań „Noc”. Na wieść o wstąpieniu Baczyńskiego do oddziału dywersyjnego Stanisław Pigoń powiedział Kazimierzowi Wyce: Cóż, należymy do narodu, którego losem jest strzelać do wroga brylantami, a Jerzy Zagórski wspomnienie o nim zatytułował Śmierć Słowackiego (1947). Tadeusz Gajcy pisał o nim: Poeta o nucie dostojnej. Krzysztof przyjaźnił się z poetą Jerzym Kamilem Weintraubem; dedykował mu wiersz „Jesienny spacer poetów”. Weintraub, podobnie jak Wyka, należał do osób, z którymi Krzysztof rozmawiał o poezji.

 
Tablica pamiątkowa na ścianie pałacu Blanka

Poezja Baczyńskiego najpełniej wyraża cechy pokolenia Kolumbów. Dla nich konsekwencją wybuchu wojny była konieczność poradzenia sobie z tym wstrząsem i odnalezienie własnej postawy wobec tych wydarzeń. Jego wiersze pomimo silnego związku z czasem wojny, ukazują swój uniwersalny wymiar. Dzieje się tak m.in. dlatego, że nie pisał o swojej epoce wprost, lecz w konwencji apokaliptycznej i onirycznej, a także dlatego, iż poruszał problemy ponadczasowe, takie jak rzeźbienie duszy i psychiki człowieka, refleksja nad młodością i dojrzewaniem (w tym przypadku drastycznie przyśpieszonym przez wojnę), poszukiwanie wartości mogących stanowić fundamenty dorosłego życia. Krzysztof Baczyński w wierszach często stosował liczbę mnogą, przemawiając w swoim i generacji imieniu. Pisał wiersze katastroficzne, ze środka „spełniającej się apokalipsy”, pragnąc zmierzyć się ze swoją epoką i czasem historycznym. Ukazywał wojnę pełną onirycznych i symbolicznych obrazów, widząc ją jako siłę niszczycielską dla dotychczasowych systemów wartości i norm moralnych, a wprowadzającą nowe, okrutne prawa. Był nieufny wobec tradycyjnej poetyki – uważał, że jest niewskazana wobec ogromu zniszczeń i cierpień narodu. Miał świadomość zagłady własnej i jego pokolenia; jednocześnie nie dramatyzował nad tym losem. Pragnął zminimalizować skażenie wojną, jej wpływ na własną psychikę. Chciał zmycia tego piętna poprzez obcowanie z mityczną arkadią jako światem czystym, nieskażonym, pozbawionym krwi, okaleczenia i śmierci. Ton jego poezji jest zróżnicowany: obok wierszy dotyczących przeżyć okupacyjnych, pisał także te oddzielone od tych wydarzeń, pełne nadziei i piękna. Są pełne rozbudowanych metafor, elementów ze świata baśni, mikroprzyrody, otoczone aurą nastrojowości.

Baczyński posługiwał się urozmaiconą wersyfikacją, stosując różne formaty wiersza sylabicznego, sylabotonicznego i tonicznego, w tym trzynastozgłoskowiec i siedmiozgłoskowiec, jak również zróżnicowane strofy[19].

Zachowały się wszystkie jego dzieła: ponad 500 wierszy, kilkanaście poematów i około 20 opowiadań. Najbardziej znane wiersze Baczyńskiego to: Elegia o... [chłopcu polskim], Mazowsze[20], Historia, Spojrzenie, Pragnienia, Ten czas, Pokolenie, Biała magia, Gdy broń dymiącą z dłoni wyjmę..., Polacy[21]. Jego wiersze były śpiewane m.in. przez Ewę Demarczyk (utwór Wiersze wojenne, Deszcze, Na moście w Avignon), Janusza Radka, Michała Bajora, Grzegorza Turnaua, zespół Lao Che (utwór Godzina W) i Ankh. Fragment jego wiersza Historia posłużył za tytuł filmu Jeszcze słychać śpiew. I rżenie koni...

Zachowało się również kilkaset rysunków i grafik Baczyńskiego, jak na przykład ilustracje do poszczególnych wierszy poety, projekty okładek własnych tomików, kolekcja rysunków z psem Baczyńskiego, studium kocich łebków czy rysunki o tematyce orientalnej.

Życie i twórczość Baczyńskiego stały się tematem kilku filmów, m.in. Dzień czwarty, w którym poetę zagrał Krzysztof Pieczyński i Baczyński w reżyserii Kordiana Piwowarskiego (z tytułową rolą Mateusza Kościukiewicza).

Opracowania twórczości

edytuj

Odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj
 
Tablica upamiętniająca Krzysztofa Kamila Baczyńskiego na kamienicy przy Bagatela 10 w Warszawie
  • Krzysztof Kamil Baczyński został patronem licznych szkół, bibliotek, drużyn harcerskich i innych instytucji[24].
  • Tablica pamiątkowa na budynku przy ul. Bagatela 10 w Warszawie, w którym urodził się Krzysztof Kamil Baczyński[25].
  • Tablica pamiątkowa zaprojektowana przez Tadeusza Łodzianę i Stanisława Słoninę, odsłonięta w 1989 na filarze bramy wjazdowej przy budynku przy ul. Hołówki 3 w Warszawie, w którym w latach 1936–1944 mieszkał Krzysztof Kamil Baczyński, i skąd wyszedł do powstania[26].
  • 24 lipca 2009 roku Narodowy Bank Polski wyemitował monetę kolekcjonerską o nominale 10 zł upamiętniającą Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, wykonaną w srebrze z pierścieniem platerowanym złotem[27].
     
    Popiersie Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach
     
    Grób Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i jego żony 4 sierpnia 2024 r. w 80. rocznicę śmierci poety
  • Uchwałą Sejmu RP IX kadencji z 27 listopada 2020 zdecydowano o ustanowieniu roku 2021 Rokiem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego[28]. Patronom roku 2021 poświęcono wydanie specjalne Kroniki Sejmowej[29].
  • Od 1996 roku jest patronem XXVI Liceum Ogólnokształcącego im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Łodzi, którym został w wyniku wewnątrzszkolnego głosowania mającego miejsce po odebraniu patronatu nad szkołą komunistycznej działaczce Małgorzacie Fornalskiej[30].
  • W 2021 rękopiśmienny wybór wierszy pt. W żalu najczystszym, wykonany własnoręcznie przez poetę jako prezent ślubny dla żony Barbary, został wpisany na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata[31].
  • Poczta Polska wyemitowała w 75. rocznicę urodzin poety 22 stycznia 1996 r. znaczek pocztowy o nominale 35 gr. Znaczek wydrukowano w technice offsetowej na papierze kredowym. Nakład wyniósł 1000000 egzemplarzy w dwóch wersjach. Autorem projektu znaczka był grafik Maciej Buszewicz. Na znaczku przedstawiony został fragment wiersza Niebo złote Ci otworzę... wraz z fragmentami biało-czerwonych kokardek. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 2003 roku[32]. Z okazji 100. rocznicy urodzin Baczyńskiego 22 stycznia 2021 r. wyemitowano kolejny znaczek. Autorem projektu był Jarosław Ochendzan. Na znaczku znalazł się fragment rękopisu Wesela poety. Znaczek o nominale 4,10 wydrukowano w technice rotograwiury na papierze fluorescencyjnym. Wydano 5000000 sztuk. Z tej okazji poczta wydała również w limitowanej wersji kopertę FDC[33][34].

Odniesienia w muzyce

edytuj
 
Rękopis Krzysztofa Kamila Baczyńskiego zawierający odpis wiersza „La flûte verte” Louis Codeta (1876-1914) i jego autorski przekład. Tę kompozycję 18-letni Baczyński wykonał w lipcu 1939 roku i podarował Ewie Winnickiej, córce właściciela pensjonatu Willa „Bajka” w Zakopanem, w którym spędzał wakacje.
  1. Według Jerzego Święcha Baczyński nie miał kontaktu z harcerzami „Pomarańczarni” w czasie nauki w gimnazjum[9].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Tomkowski 2022 ↓, s. 12.
  2. Józef Lewandowski, Wokół biografii K. K. Baczyńskiego, Szkło bolesne, obraz dni. Eseje nieprzedawnione, Ex Libris, Uppsala 1991.
  3. Miłosz pisze o rozdarciu, jakiego Krzysztof doświadczał w czasie wojny: „Konflikt, z którym jego wola musiała się uporać, jest pomijany. (...) Krzysztof był (...) po matce Żydem. (...) Musiał być doskonale świadomy, że miejsce jego w getcie, co narzucało niemożliwy do rozwiązania problem solidarności. (...) Czuł, że jego lud, z którym łączy go nie tylko krew, ale historia kilku millenniów, to żydowski lud w getcie. Niektóre wiersze świadczą o tym wyraźnie”.
  4. Michał Bojanowski, Baczyński i Różewicz. Poeci pod presją | Chidusz [online], 4 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-09] (pol.).
  5. Wiesław Budzyński: Warszawa Baczyńskiego. Warszawa: Oficyna Literacka Noir Sur Blanc, 2004, s. 12. ISBN 83-2393-081-1.
  6. Stefan Kwiatkowski, Michał Wiland: Materiały biograficzne wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, wrzesień 1993, s. 124.
  7. a b c Edmund Kujawski, Witold Grabski: „Pochodem idziemy...”. Dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993, s. 212. ISBN 83-06-02325-0.
  8. Paweł Narecki, Historia. 1939–1945 [online], Szczep 23 WDHIZ „Pomarańczarnia”, 2014 [zarchiwizowane z adresu 2018-08-13].
  9. Jerzy Święch, Wstęp, [w:] K.K. Baczyński, Wybór poezji, Wrocław: Wydawnictwo im. Ossolińskich, 2007 (Biblioteka Narodowa. Seria 1, nr 265), s. VIII, ISBN 978-83-04-04953-6.
  10. Biografia Poety [online], baczynski.art.pl [dostęp 2020-05-13].
  11. Ludwik Hass, Trockizm w Polsce (do 1945 r.), Oblicza lewicy. Losy idei i ludzi, Warszawa 1992, s. 208.
  12. Wiesław Budzyński: Warszawa Baczyńskiego. Warszawa: Oficyna Literacka Noir Sur Blanc, 2004, s. 32. ISBN 83-2393-081-1.
  13. Wiesław Budzyński: Warszawa Baczyńskiego. Warszawa: Oficyna Literacka Noir Sur Blanc, 2004, s. 39. ISBN 83-2393-081-1.
  14. Adam Piechowski: Losy spółdzielni mieszkaniowych w Warszawie w latach okupacji niemieckiej. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 131. ISBN 83-209-0837-X.
  15. Wiesław Budzyński: Śladami Baczyńskiego. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2009, s. 81,97. ISBN 978-83-88477-92-8.
  16. Po latach jego późniejszy dowódca Juliusz Bogdan Deczkowski wspominał w rozmowie, jaką przeprowadził Maciej Szczepańczyk, że Baczyński bardzo niecelnie strzelał.
  17. 80 lat temu zginął Krzysztof Kamil Baczyński, jeden z najwybitniejszych poetów pokolenia Kolumbów [online], www.pap.pl [dostęp 2024-10-30].
  18. Tadeusz Sobieraj: Orły Niepodległości. Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie w setną rocznicę jego powstania (1912–2012). Ząbki: Apostolicum, 2012, s. 97. ISBN 978-83-7031-808-6.
  19. Krzysztof Kamil Baczyński: Wybór poezji z posłowiem Jerzego Święcha. Poznań: Wydawnictwo Ibis, 2018, s. 322–325. ISBN 978-83-65952-27-1.
  20. Krzysztof Kamil Baczyński, [Kodeks 42/44] ; rękopis [online], polona.pl [dostęp 2018-07-06].
  21. Krzysztof Kamil Baczyński, [Wiersze składane drukiem przez poetę] ; rękopis druk. [online], polona.pl [dostęp 2018-07-06].
  22. Wydawnictwo [online], Instytut Literatury [dostęp 2021-03-06] (pol.).
  23. Prezydent odznaczył Bohaterów Powstania Warszawskiego. prezydent.pl, 2018-07-29. [dostęp 2018-08-03].
  24. Wynik wyszukiwania Google dla frazy „im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego”.
  25. Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w. Warszawa: Argraf, 2004, s. 30. ISBN 83-912463-4-5.
  26. Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w. Warszawa: Argraf, 2004, s. 96. ISBN 83-912463-4-5.
  27. 65. rocznica Powstania Warszawskiego poeci warszawscy Krzysztof Kamil Baczyński. NBP. [dostęp 2015-02-11]. (pol.).
  28. M.P. z 2020 r. poz. 1162.
  29. Kronika Sejmowa 21 (926) [online].
  30. O Szkole – Historia i tradycje – Kalendaria historyczne [online], lo26.pl [dostęp 2021-05-23] (pol.).
  31. Tomik „W żalu najczystszym” uhonorowany wpisem na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Biblioteka Narodowa, 2021-06-06. [dostęp 2021-06-07].
  32. 75. rocznica urodzin Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. kzp.pl. [dostęp 2022-01-01]. (pol.).
  33. Nowości znaczki. poczta-polska.pl. [dostęp 2022-01-01]. (pol.).
  34. Znaczek poświęcony Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu. media.poczta-polska.pl, 2021-01-22. [dostęp 2022-01-01]. (pol.).
  35. ludola.bandcamp.com.
  36. Tadek – „Niewygodna Prawda”. hiphopedia.info. [dostęp 2012-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-16)]. (pol.).
  37. a b Barbara Figurniak & Mateusz Jarosz „Promienie. Pieśni do słów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego”.
  38. Elegia o chłopcu polskim. Sławomir Zygmunt śpiewa wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
  39. ELEGIA O... Youtube [dostęp z dnia: 2016-04-14].
  40. FABRYKA – „Drzewa”. Fabryka rock 2016-10-28. [dostęp 2017-01-16].
  41. TVP Kultura – Telewizja Polska S.A. [online], tvpkultura.tvp.pl [dostęp 2017-01-16].
  42. Krzysztof Kamil Baczyński wiersze Mateusz Jarosz muzyka [online], bacz [dostęp 2019-02-20] (ang.).
  43. Nowa propozycja Grzegorza Wilka z okazji 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. polskaplyta-polskamuzyka.pl, 2019-07-28. [dostęp 2019-07-28].
  44. Fronczewski i Stenka śpiewają Baczyńskiego. Jest teledysk [online], wprost.pl, 5 sierpnia 2021 [dostęp 2021-08-08].
  45. Poeta na popowo i rockowo. Grzegorz Wilk o płycie „Baczyński” [online], polskieradio.pl, 24 września 2021 [dostęp 2023-11-24].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj