Ksantofile

każdy karotenoid będący pochodną karotenu zawierającą grupę funkcyjną z atomem tlenu

Ksantofile – grupa organicznych związków chemicznych, barwników roślinnych należących do karotenoidów, tlenowe pochodne karotenów. Ksantofile są pomocniczymi barwnikami fotosyntezy. Pełnią także funkcję przeciwutleniaczy, przez co chronią komórkę, a zwłaszcza chloroplasty przed szkodliwym działaniem reaktywnych form tlenu. Dzięki wielu sprzężonym wiązaniom podwójnym nadają żółtą, pomarańczową lub czerwoną barwę kwiatom, owocom, a także żółtku jaj (luteina).

Żółtawe lub brunatne ksantofile odpowiedzialne są za jesienne żółte zabarwienie liści
Wzór strukturalny kryptoksantyny
Pożółkły liść wiśni, kiedy chlorofil zanika, uwidacznia się cała gama karotenoidów (w tym ksantofili) i antocyjanów, maskowanych do tej pory przez zielony barwnik, dlatego liście jesienią są kolorowe
Żółtko zawdzięcza barwę luteinie

Do częściej występujących należą fukoksantyna i wiolaksantyna oraz zeaksantyna (odpowiedzialna za barwę kukurydzy).

Niektóre z ksantofilów stosowane są jako barwniki spożywcze:

Inne ksantofile:

Biosynteza

edytuj

Ksantofile powstają drogą bezpośredniego wprowadzenia tlenu do cząsteczki z udziałem oksygenaz mieszanych. Najczęściej spotykane w naturze są pochodne hydroksylowe (grupa -OH, najczęściej w pozycjach C-3 i C-3' cząsteczki), chociaż znane są też ksantofile zawierające w cząsteczce grupy aldehydowe, ketonowe, karboksylowe i hydroksymetylowe (-CH2OH). Ze względu na różnorodność pochodnych tlenowych należy sądzić, że hydroksylacja zachodzi zarówno przed, jak i po cyklizacji.

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Encyklopedia Szkolna Biologia. WSiP S.A., Warszawa.