Kto ma być panną młodą?
Kto ma być panną młodą? (poł. Kåtü mes nenkă boit?) – jedyna zachowana drzewiańska pieśń ludowa, opowiada o tradycji ptasiego wesela. Śpiewana oryginalnie na Połabiu do XVII wieku, obecnie wykonywana sporadycznie na tzw. Dniach Wendyjskich (Wendentage)[1][2].
| |
| Obszar | |
|---|---|
| Wersja instrumentalna | |
Domniemanym autorem pieśni jest minnesinger Wisław, zwykle identyfikowany z ostatnim księciem rugijskim – Wisławem III[3].
Sposób wykonania piosenki został opisany następująco:
W wykonywaniu piosenki powinny uczestniczyć trzy osoby o różnych głosach. Pierwsza śpiewa pierwszy wers. Druga drugi. Trzeci wykonuje cała trójka. Czwarty i piąty śpiewa tylko trzecia osoba, a szósty z powrotem wszyscy razem. Tym wzorem wykonywane są wszystkie zwrotki. Piosenka kończy się uderzaniem pięściami w stół przez wszystkich przy nim siedzących[4].
Tekst
edytuj| Tekst połabski (zapis Polańskiego)[5] | Tekst połabski (zapis Henniga)[6] | Polskie tłumaczenie |
|---|---|---|
| Kåtü mes nenkă boit? | Katy mês Ninka beyt? | Kto ma być panną młodą? |
| Tölkă mes nenkă boit | Teelka mês Ninka beyt | Sowa ma być panną młodą |
| Tölkă rici våpăk kå naimo kå dvemo: | Têlka rîtzi wapakka neimo ka dwemo: | Sowa odpowiada im obu: |
| Joz jis vilťĕ grüznă zenă | Gos giss wiltge grîsna Sena | Ja jestem bardzo brzydką kobietą |
| Ne müg nenkă boit | Nemik ninka beyt | Nie mogę być panną młodą |
| Joz ne müg nenkă boit | Gos nemik Ninka beyt | Ja nie mogę być panną młodą |
| Kåtü mes zątĕk boit? | Katy mês Santik beyt? | Kto ma być panem młodym? |
| Strezĕk mes zątĕk boit | Stresik mês Santik beyt | Strzyżyk ma być panem młodym |
| Strezĕk rici våpăk kå naimo kå dvemo: | Stresik rîtzi wapak ka neimo ka dwemo: | Strzyżyk odpowiada im obu: |
| Joz jis vilťĕ molĕ ťarl | Gos giß wiltge mole Tgaarl | Ja jestem bardzo małym mężczyzną |
| Ne müg zątĕk boit | Nemik Santik beyt | Nie mogę być panem młodym |
| Joz ne müg zątĕk boit | Gos nemik Santik beyt | Ja nie mogę być panem młodym |
| Kåtü mes traivnĕk boit | Katy mês Treibnick beyt? | Kto ma być drużbą? |
| Vorno mes traivnĕk boit | Wôrno mês Treibnick beyt | Wrona ma być drużbą |
| Vorno rici våpăk kå naimo kå dvemo: | Wôrno rîtzi wapak ka neimo ka dwemo: | Wrona odpowiada im obu: |
| Joz jis vilťĕ cornĕ ťarl | Gos giss wiltge tzôrne Tgaarl | Ja jestem bardzo czarnym mężczyzną |
| Ne müg traivnĕk boit | Nemik Treibnik beyt | Nie mogę być drużbą |
| Joz ne müg traivnĕk boit | Gos nemik Treibnik beyt | Ja nie mogę być drużbą |
| Kåtü mes ťauxor boit? | Katy mês Tjauchor beyt? | Kto ma być kucharzem? |
| Våuckă mes ťauxor boit | Wauzka mês Tjauchor beyt | Wilk ma być kucharzem |
| Våuckă rici våpăk kå naimo kå dvemo: | Wauzka rîtzi wapak ka neimo ka dwemo: | Wilk odpowiada im obu |
| Joz jis vilťĕ glupsĕ ťarl | Gos giß wiltge glupzit Tgaarl | Ja jestem bardzo podstępnym mężczyzną |
| Ne müg ťauxor boit | Nemik Tjauchor beyt | Nie mogę być kucharzem |
| Joz ne müg ťauxor boit | Gos nemik Tjauchor beyt | Ja nie mogę być kucharzem |
| Kåtü mes šenťėr boit? | Katy mês Czenkir beyt? | Kto ma być szynkarzem? |
| Zojąc mes šenťėr boit | Sogangs mês Czenkir beyt | Zając ma być szynkarzem |
| Zojąc rici våpăk kå naimo kå dvemo: | Sogangs ritzi wapak ka neimo ka dwemo: | Zając odpowiada im obu: |
| Joz jis vilťĕ dralĕ ťarl | Gos giß wiltge dralle Rgaarl | Ja jestem bardzo szybkim mężczyzną |
| Ne müg šenťėr boit | Nemick Czenkir beyt | Nie mogę być szynkarzem |
| Joz ne müg šenťėr boit | Gos nemik Czenkir beyt | Ja nie mogę być szynkarzem |
| Kåtü mes spelman boit? | Katy mês Spelmann beyt? | Kto ma być muzykantem? |
| Büťăn mes spelman boit | Bûtgan mês Spelmann beyt | Bocian ma być muzykantem |
| Büťăn rici våpăk kå naimo kå dvemo: | Bûtgan ritzi wapak ka neimo ka dwemo: | Bocian odpowiada im obu: |
| Joz jis vilťe dåuďĕ råt | Gos giß wiltge dauge Raath | Ja jestem bardzo długodziobi |
| Ne müg spelman boit | Nemick Spelmann beyt | Nie mogę być muzykantem |
| Joz ne müg spelman boit | Gos nemik Spelmann beyt | Ja nie mogę być muzykantem |
| Kåtü mes daisko boit? | Katy mês Teisko beyt? | Kto ma być stołem? |
| Laiskă mes daisko boit | Leiska mês Teisko beyt | Lis ma być stołem |
| Laiska rici våpăk kå naimo kå dvemo: | Leiska rîtzi wapak ka neimo ka dwemo: | Lis odpowiada im obu: |
| Rüsplăstaitĕ müją paizǫ | Ris plast neitmo mia wapeis | Rozpłaszczcie mój tyłek |
| Bǫdĕ vosă daisko | Bungde, woessa Teisko | Będzie waszym stołem |
| Bǫdĕ vosă daisko | Bungd wôssa Teisko | Będzie waszym stołem |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Relacja z Dni Wendyjskich 2019, na których pieśń została wykonana (od 10:02) [online], YouTube [dostęp 2024-09-17].
- ↑ Plan obchodzonych w 2023 Dni Wendyjskich, na których pieśń miała zostać wykonana [online], nwp.rundlingsmuseum.de [dostęp 2024-09-16].
- ↑ Der Minnesänger Wizlaw III. von Rügen
- ↑ Kazimierz Polański & James Allen Sehnert: Polabian-English Dictionary. The Hague: Mouton 1967, s. 220
- ↑ Kazimierz Polański & James Allen Sehnert: Polabian-English Dictionary. The Hague: Mouton 1967, s. 218-219
- ↑ Johann Georg von Eckhart: Historia studii etymologici linguae germanicae. Nikolaus Förster, Hannover 1711, s. 269–273