Kursko
Kursko (niem. Kurzig) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz, nad jeziorem Kursko[4].
| wieś | |
 Kościół w Kursku wybudowany w latach 1938–1939 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
335[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-306[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FMI |
| SIMC |
0184081 |
Położenie na mapie gminy Międzyrzecz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego  | |
 52°26′17″N 15°26′16″E/52,438056 15,437778[1]
| |
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od połowy XIII wieku. Wymieniona została po raz pierwszy w łacińskojęzycznym dokumencie z 1260 pod nazwą „Corsike”, 1276 „Kortce”, 1305 „Kursco”, 1384 „Kurtz” (kopia z 1650), 1400 „Scursko”, 1411 „Scorszko”, 1418 „Cursko”, 1421 „Kursko”, 1426 „Cursco”, 1459 „Curzssko”, 1482 „Curszko”, 1486 „Skursko”[5].
Średniowieczny dokument z 1276 wymienia dziedzica Kurska Wrocława syna Bogusza pełniącego funkcję plebana międzyrzeckiego, który nadał klasztorowi cystersów w Paradyżu folwark w Wyszanowie stanowiący część jego dziedzictwa po ojcu. W 1278 książę wielkopolski Przemysł I potwierdził to nadanie. Dokument sygnowany jest pieczęcią Wrocława z napisem: „S. Wrozlai he(re)dis de Kortce”. Wieś początkowo była własnością szlachecką[5].
W XV wieku miejscowość była siedzibą własnej parafii w dekanacie międzyrzeckim i leżała w powiecie poznańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1471 odnotowano we wsi młyn, a w 1482 młyn obracany kołem wodnym, a także barcie miodne. Młyn wielokrotnie wymieniany był także w XVI wieku. W 1563 opisano go jako korzecznik o jednym kole[5].
Miejscowość wspominały historyczne dokumenty prawne, własnościowe i podatkowe. W 1400 dokumenty procesowe odnotowują Mikołaja Skurskiego z Kurska, który toczy proces z Bartoszem kramarzem poznańskim o trzy grzywny bez wiardunku. W 1411 Mikołaj i Dziersław z Kurska występują w sporze z Agnieszką żoną wójta z Kamionny o zabicie jej męża. W 1418 jako dziedzic wsi odnotowana została Barbara żona Sasina. W 1580 zawarta została umowa między lokalną szlachtą o wyznaczenie granic między posiadłościami. Jan Herstopski zwany „Popkiem” dziedzic w Pieskach oraz dziedzice w Kursku: Jerzy Kurski zwany „Luka”, Kasper Sczaniecki alias „Kurski” i Melchior Jarosław zwany „Polak” zawarli ugodę dotyczącą odnowienia granic oraz usypania wyznaczających je kopców między Pieskami, a Kurskiem[5].
Do rozbiorów Polski miejscowość należała do lokalnej polskiej szlachty i leżała w powiecie poznańskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W 1580 była wsią szlachecką położoną w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[5][6].
Po rozbiorach wieś znalazła się w zaborze pruskim.
W latach 1945–1954 siedziba gminy Kursko. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kursko. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Zabytki edytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:
- kościół ewangelicki z 1803 roku (nie istnieje, zniszczony po II wojnie światowej);
- pałac z XIX wieku;
- obiekty Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego z lat 1934–1945:
- schrony bojowe Pz.W. nr: 743, 746, 748, 750, 754, 757, 761;
- stanowisko dla karabinu maszynowego i garaż dla działka przeciwpancernego – 755;
- most obrotowy – 724.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 65597
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 644 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-01-15].
- ↑ a b c d e Jurek 1991 ↓.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 15.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 24. [dostęp 2013-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
Bibliografia edytuj
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. II (I – Ł), zeszyt 2, hasło „Kursko”. Wrocław: Ossolineum, 1991, s. 554–558.
Linki zewnętrzne edytuj
- Kursko w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Kursko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 200.