Kustodia (Gniezno)
Kustodia – osiedle w zachodniej części Gniezna, położone nad Jeziorem Świętokrzyskim i Strugą Gnieźnieńską (Wełnianką) przy ul. Powstańców Wielkopolskich, dawniej folwark, z pałacem z końca XIX w., wpisanym do rejestru zabytków, obecnie przebudowanym na mieszkania, parkiem, budynkami gospodarczymi i zabudową wiejską z początku XX w., dawna posiadłość Grabskich. Przy folwarku ogródki działkowe. Na terenie osiedla znajduje się fabryka okien EKO-OKNA. Od zachodu graniczy z dzielnicą Piekary, od wschodu z dzielnicą Winiary, od południa z dzielnicą Stare Miasto, od północy ze wsią Pyszczynek.
| Osiedle Gniezna | |
.jpg) Pałac Kustodia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| Data założenia |
XX wiek |
| SIMC |
0970721 |
Położenie na mapie Gniezna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego  | |
 52°32′59″N 17°35′05″E/52,549722 17,584722
| |
Ulice edytuj
- Powstańców Wielkopolskich
- Żabia
Historia edytuj
Majątek Kustodia do XIX wieku był własnością zakonu O.O. Franciszkanów. W roku 1786 konwent zakonu, prawem emfiteutycznym, na trzy pokolenia folwark oraz 77 ha ziemi wydzierżawił rodzinie Piaseckich. Ci, po latach, odstąpili dzierżawę Kazimierzowi Liczbińskiemu, który zarządzał majątkiem do roku 1835[1]. Po sekularyzacji zakonu, całość majątku przejęły władze pruskie.
W roku 1905 Kustodię wykupił Leon Grabski, zakładając, wraz z bratankiem Edwardem Grabskim, Fundację Grabskich, która zarządzała już 140 hektarowym gospodarstwem [2]. Jako obszar dworski do lat 30 XX w. majątek Kustodia, stanowił odrębną jednostkę administracyjną i dopiero w 1934 roku został administracyjnie przypisany do Gminy Gniezno[3].
Po II wojnie dekretem PKWN folwark w całości zostaje znacjonalizowany. Kustodię przejął PGR Łabiszynek, którego dyrekcja w pałacu urządziła biura. W granice miasta Kustodia zostaje ujęta w końcu lat 50 XX wieku[4].
W 1969 w sąsiedztwie pałacu „Grabskich” u zbiegu ulic: Powstańców Wielkopolskich i Żabiej oddano do użytku nowoczesny kompleks szkolny - Zawodowej Szkoły Specjalnej – dzisiaj- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 w Gnieźnie im Janusza Kusocińskiego. [5]
Obecnie nieruchomości Kustodii w większej części są w posiadaniu Agencji Nieruchomości Rolnych.[potrzebny przypis]
Linki zewnętrzne edytuj
- Kustodya, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 950.
Przypisy edytuj
- ↑ Gniezno- Stanisław Karwowski wyd.1892 str. 190. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2013-10-28]
- ↑ Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych województwa poznańskiego- współautor Ostrowski Adam str. 44 i 45. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [ dostęp 2013-10-28]
- ↑ Dziennik Ustaw 1934 nr 68 poz. 610. ISAP.[dostęp 2013-10-28]
- ↑ Gniezno [online], Polskie Zabytki [dostęp 2024-02-01].
- ↑ RYS HISTORYCZNY OŚRODKA SZKOLNO-WYCHOWAWCZEGO NR 2 W GNIEŹNIE. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 w Gnieźnie. [dostęp 2013-10-29]