Kwas adypinowy

związek chemiczny

Kwas adypinowy, E355organiczny związek chemiczny z grupy kwasów dikarboksylowych. Otrzymuje się go poprzez utlenianie cykloheksanolu, cykloheksanonu lub ich mieszaniny (za pomocą kwasu azotowego lub N-hydroksyftalimidu jako katalizatora)[9]:

Kwas adypinowy
Ilustracja
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C6H10O4

Inne wzory

HOOC(CH
2
)
4
COOH

Masa molowa

146,14 g/mol

Wygląd

białe[3] lub bezbarwne, bezwonne kryształy[4]

Identyfikacja
Numer CAS

124-04-9

PubChem

196

Podobne związki
Podobne związki

kwas glutarowy

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
(CH
2
)
5
CO HOOC(CH
2
)
4
COOH

Jest stosowany w syntezie poliamidów (np. nylonu)[10].

W wyniku termicznej dehydratacji i dekarboksylacji w obecności wodorotlenku baru powstaje z niego cyklopentanon[11][12]:

HOOC(CH
2
)
4
COOH (CH
2
)
4
CO + CO
2
+ H
2
O

Przypisy

edytuj
  1. a b P-65.1.1.2 Nazwy zachowane tylko dla ogólnej nomenklatury, [w:] Henri A. Favre, Warren H. Powell, Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013, Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (tłum.), wyd. 5, Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, [2023], s. 699.
  2. Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 4574, ISBN 978-83-88157-77-6.
  3. a b c d e f g h i Kwas adypinowy (nr W201103) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-10-21]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. a b c d e f g Adipic acid, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 12050 [dostęp 2017-10-21] (niem. • ang.).
  5. a b c Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
  6. a b c d e CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-10, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
  7. Kwas adypinowy, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2017-10-21] (ang.).
  8. Kwas adypinowy (nr W201103) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-10-21]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  9. Michael Tuttle Musser, Adipic Acid, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, DOI10.1002/14356007.a01_269 (ang.).
  10. Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 208, ISBN 83-7183-240-0.
  11. Robert T. Morrison, Robert N. Boyd, Chemia organiczna, t. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 761, ISBN 83-01-04166-8.
  12. J.F. Thorpe, G.A. Kon, Cyclopentanone, „Organic Syntheses”, 5, 1925, s. 37, DOI10.15227/orgsyn.005.0037 (ang.).