Lampa metalohalogenkowa

Lampa metalohalogenkowa – (zwana skrótowo MH) lampa wyładowcza, w której światło powstaje dzięki wyładowaniu elektrycznemu w mieszaninie par rtęci, argonu oraz halogenków metali (np. jodków i bromków) i domieszek metali ziem rzadkich^[1].

Gazy te są pod wysokim ciśnieniem – lampa jest wysokoprężna. Głównym elementem jest ceramiczny lub kwarcowy jarznik oraz zewnętrzna bańka szklana, która w zależności o modelu lampy może być tubularna, tubularna z wyburzuszeniem, eliptyczna (pokryta powłoką rozpraszającą bądź przezroczysta). Głównym jej zadaniem jednak jest zatrzymywanie promieni UV. Do tego typu lamp potrzebny jest specjalny osprzęt, na który składają się m.in. statecznik oraz układ zapłonowy, jednak są też wersje mogące pracować bez układu zapłonowego.

Ze względu na mieszaninę chemiczną, którą można – w pewnych zakresach – dowolnie dobrać, źródła te świecić mogą niemal dowolnym kolorem^[1]. Najpopularnejsze modele jednak, zaprojektowane są w taki sposób by dawać światło ciepłe, neutralne, bądź chłodne (/dzienne), przy zachowaniu wysokiego współczynnika oddawania barw.^[2] W konstrukcjach opartych o jarzniki ceramiczne, CRI jest w stanie osiągnąć wartości 95+ co dla źródła wyładowczego jest bardzo dobrym wynikiem^[3]. Ze względu na to, lampy te znalazły zastosowanie w wielu miejscach, począwszy od oświetlenia ulicznego, ozdobnego, stylizowanego, przez rozmaite hale, na sklepach i pomieszczeniach biurowych kończąc. Znajdują również zastosowanie w akwarystyce.

Ciekawostką jest, że lampy metalohalogenkowe były używane w latach 90. XX wieku w Japonii do oświetlenia rowerowego jako najmocniejsze dostępne ówcześnie lampy przednie zasilane na akumulator^[4].

Lampa rtęciowo-jodkowa (/rtęciowo-halogenowa) edytuj

Komercyjnym polskim protoplastą lampy metalohalogenkowej była lampa rtęciowo-jodkowa (oznaczana jako LRJ), początkowo opracowana przez COBR Polam, później produkowana przez Polamp. Jarznik wykonany był w taki sam sposób jak jarznik lampy rtęciowej – jednoczęściowa rurka ze szkła kwarcowego, posiadająca szeroki spłaszcz, niewyposażona w lustra IR na końcach^[5]. Problemem w tamtych czasach była dostępna technologia – Polska znajdowała się w bloku komunistycznym, co utrudniało m.in. uzyskanie szkła wysokiej czystości (około 1ppm), nabycie technologii umożliwiającej bardzo dokładne dozowanie halogenków, czy chociażby zakup gotowych odpowiednio dobranych związków (embargo)^[1]. Wskutek tego źródła te były mocno niedoskonałe. Według kart katalogowych lampa powinna uzyskiwać temperaturę barwową na poziomie 3800K. Praktyka jednak pokazała, że przeważająca większość tych źródeł świeciła albo na kolor turkusowy, albo chłodnobiały z widocznymi zafarbami fioletu (niekiedy dało się zmusić je do pracy bliższej parametrom znamionowym poprzez przeciążenie statecznikiem sodowym tej samej mocy – wyższy prąd niż statecznik rtęciowy). Bardzo rzadko trafiały się egzemplarze świecące tak, jak zamierzał to producent. Dodatkowo lampy cechowały się krótką żywotnością – około 2000h dla wersji 400W i zaledwie 1000h dla wersji 1000W – powód – relatywnie duże zanieczyszczenie szkła^[6]. Produkcję zakończono w latach 80.