Wikipedia

Lanzerotto Malocello

Ten artykuł dotyczy niszczyciela. Zobacz też: żeglarz Lancelotto Malocello.

Lanzerotto Malocello – włoski niszczyciel z okresu międzywojennego i II wojny światowej typu Navigatori. Nosił znak burtowy: MO. Walczył podczas wojny na Morzu Śródziemnym. Został zatopiony 24 marca 1943 roku na minie.

Lanzerotto Malocello
Ilustracja
Bliźniaczy „Luca Tarigo” przed wojną
Klasa

niszczyciel

Typ

Navigatori

Historia
Stocznia

Ansaldo w Sestri Ponente (Genua)

Położenie stępki

5 października 1926[a]

Wodowanie

14 marca 1929

 Regia Marina
Nazwa

Lanzerotto Malocello

Wejście do służby

18 stycznia 1930

Zatopiony

24 marca 1943

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

(przed/po modernizacji)
1900 / 2125 t standard.
2599 / 2880 t pełna

Długość

107,28 / 108,9 m

Szerokość

10,2 / 11,2 m

Zanurzenie

4,35 m (maksymalne)

Napęd
2 turbiny parowe, 4 kotły, moc 55 000 KM, 2 śruby,
Prędkość

(przed/po modernizacji)
38 / 28 węzłów

Zasięg

5000 Mm przy 18 w

Uzbrojenie
• 1941:
6 dział 120 mm (3 x II)
2 działa plot. 40 mm (2 x I)
8 km plot. 13,2 mm (4 x II)
14 bg, do 56 min
Wyrzutnie torpedowe

6 × 533 mm (2 x II),
6 torped

Załoga

173–224

Uzbrojenie główne stanowiło 6 armat kalibru 120 mm i 6 wyrzutni torped. Wyporność standardowa wynosiła początkowo 1900 ton, a ostatecznie 2125 ton. Napęd stanowiły turbiny parowe.

Budowa

edytuj
Osobny artykuł: niszczyciele typu Navigatori.

„Lanzerotto Malocello” należał do dwunastu włoskich wielkich niszczycieli (liderów) typu Navigatori, nazwanego tak z powodu noszenia przez okręty imion włoskich żeglarzy. Zostały one zaprojektowane jako okręty o silnym uzbrojeniu artyleryjskim i wysokiej prędkości, aby przeciwstawić się wielkim niszczycielom francuskim[1]. Zamówienie zostało złożone w 1926 roku[2]. „Lanzerotto Malocello” był zbudowany w stoczni Ansaldo w Sestri Ponente (część Genui), razem z niszczycielem „Luca Tarigo”[3]. Wszystkie okręty zostały wciągnięte na listę floty dekretem królewskim z 23 czerwca 1927 roku, klasyfikowane wówczas jako niszczyciele, a 19 lipca 1929 roku przeklasyfikowano je na „zwiadowców” (wł. esploratori)[2]. 5 września 1938 okręty typu Navigatori przeklasyfikowano oficjalnie z powrotem na niszczyciele[4].

Stępkę pod budowę „Lanzerotto Malocello” położono 5 października 1926 roku (według innych źródeł 30 sierpnia 1927 roku)[a]. Otrzymał imię na cześć XIII/XIV-wiecznego żeglarza Lanzerotto Malocello[5]. Wodowano go 14 marca 1929 roku[6]. Do służby został wcielony 16 listopada 1929 roku[6]. Po ponownym przeklasyfikowaniu na niszczyciel otrzymał znak burtowy: MC, od skrótu nazwy (Malocello), zmieniony następnie na MO[7].

Opis konstrukcji

edytuj
Osobny artykuł: Niszczyciele typu Navigatori.

Skrócony opis ogólny

edytuj

Niszczyciele typu Navigatori miały stalowy kadłub z podwyższonym pokładem dziobowym[2]. Sylwetka okrętów wyróżniała się dwoma szeroko rozstawionymi pochylonymi kominami, na skutek zastosowania naprzemiennego układu przedziałów siłowni[1]. Wyporność standardowa pierwotnie wynosiła 1900 ton, a pełna 2599 ton[8]. Długość całkowita pierwotnie wynosiła 107,28 m, szerokość 10,2 m, a zanurzenie 4,35 m przy wyporności pełnej[9]. W 1940 roku okręt został poddany modernizacji (drugiej) w celu polepszenia stateczności, jak większość niszczycieli tego typu[10]. Wyporność standardowa okrętów po modernizacji wynosiła 2125 ton, a pełna 2880 ton[8]. Długość kadłuba wzrosła do 108,9 m, a szerokość do 11,2 m[8].

Załoga etatowo składała się początkowo ze 173 osób, w tym 9 oficerów, a do początku II wojny światowej wzrosła do 224 osób, w tym 12 oficerów[11].

„Lanzerotto Malocello” był napędzany przez dwa zespoły turbin parowych z przekładniami, poruszające dwie trzyłopatowe śruby o średnicy 3,4 m[12]. Tak jak połowa okrętów tego typu został wyposażony w turbiny akcyjno-reakcyjne Parsonsa oraz typowe dla nich cztery kotły wodnorurkowe Odero, o ciśnieniu roboczym 22 atmosfer[12]. Moc projektowa wynosiła 55 000 KM[12]. Projektowa prędkość maksymalna wynosiła 38 węzłów[12]. Typowo okręty tego typu rozwijały podczas służby prędkość 33–36 węzłów[12]. Po drugiej modernizacji prędkość okrętów spadła natomiast do 28 węzłów przy pełnej wyporności[13].

Zapas paliwa po pierwszej modernizacji został ograniczony do 460 ton[11]. Po drugiej modernizacji zwiększono normalny zapas do 560 ton, a pełny do 680 ton[13]. Zasięg po modernizacji wzrósł do 5000 mil przy prędkości 18 węzłów lub 1200 mil przy 28 węzłach[14].

Uzbrojenie i jego zmiany

edytuj

Główną artylerię stanowiło sześć armat kalibru 120 mm Ansaldo model 1926 o długości lufy 50 kalibrów (L/50) umieszczonych na trzech dwudziałowych podstawach[15]. Podwójne stanowiska dział z maskami ochronnymi umieszczone były: na pokładzie dziobowym i na niskich nadbudówkach przed drugim kominem i na rufie[14]. Kąt podniesienia lufy wynosił od -10° do +45° i umożliwiał też strzelanie amunicją rozpryskową do nisko lecących samolotów[15]. Działa strzelały pociskami o masie 23,15 kg z prędkością początkową 920 m/s na odległość do 19 600 m[15]. Amunicja była łuskowa rozdzielnego ładowania[15]. Szybkostrzelność wynosiła do 6–7 strzałów/min, lecz na dłuższą metę była ograniczona do czterech salw przez możliwości systemu podawania amunicji[15]. Zapas amunicji wynosił etatowo 1200 pocisków bojowych (408 przeciwpancernych, 672 burzące i 120 zapalających) oraz 100 oświetlających – przy czym można było zabrać do komór 250 pocisków więcej[15].

Uzbrojenie przeciwlotnicze początkowo stanowiły dwa działka automatyczne kalibru 40 mm Vickers-Terni model 1917 o długości lufy L/39, umieszczone na burtach na tylnych końcach pokładu dziobowego[15]. Ich zapas amunicji wynosił 3000 nabojów[15]. Uzupełniały je dwa podwójnie sprzężone karabiny maszynowe kalibru 13,2 mm Breda na mostku[15]. W latach 1933–34 montowano dwa dalsze podwójnie sprzężone km-y na platformie za drugim kominem[15]. Dla karabinów maszynowych przewidywano początkowo 3000 nabojów[15]. Pod koniec 1941 roku mało skuteczne działka kalibru 40 mm i karabiny maszynowe zamieniono na siedem działek automatycznych kalibru 20 mm z 2400 nabojów na lufę[b]. Pod koniec 1942 roku na miejscu rufowego aparatu torpedowego dodano platformę z dwoma działkami przeciwlotniczymi kalibru 37 mm Breda model 1939 z zapasem 3060 nabojów[c].

Uzbrojenie torpedowe stanowiło pierwotnie sześć wyrzutni torpedowych kalibru 533 mm w dwóch potrójnych aparatach torpedowych[16]. Z uwagi jednak na ograniczoną dostępność nowych torped, w środkowych wyrzutniach stosowano wkładki kalibru 450 mm i etatowy zapas obejmował początkowo cztery torpedy kalibru 533 mm i dwie kalibru 450 mm[16]. Już w latach 1932–33 środkowe wyrzutnie jednak zdemontowano, pozostawiając cztery wyrzutnie torped[11]. Pod koniec 1942 roku zdjęto rufowy aparat torpedowy w celu wzmocnienia uzbrojenia przeciwlotniczego[c].

Okręty początkowo przenosiły po 14 bomb głębinowych na dwóch zrzutniach na rufie, w tym cztery duże bomby o masie 100 kg i 10 małych o masie 50 kg[16]. Podczas II wojny światowej stosowano także niemieckie bomby głębinowe oraz montowano na okrętach tego typu dwa lub cztery miotacze bomb głębinowych i zwiększano ich zapas[13]. W 1931 roku okręty otrzymały holowane torpedy przeciw okrętom podwodnym Ginocchio model 1927/46T, wodowane za pomocą żurawika w części rufowej[16]. „Lanzerotto Malocelloo” jak prawie wszystkie okręty typu Navigatori był wyposażony w tory minowe na pokładzie, na których można było zabierać do 56 min kotwicznych[16]. W 1941 roku tory minowe wydłużono i można było zabierać od 86 do 104 min zależnie od typu[13].

Wyposażenie

edytuj

Po pierwszej modernizacji w 1930 roku „Lanzerotto Malocello” na dachu nadbudówki dziobowej miał standardowy dla okrętów tego typu dalocelownik z dwoma dalmierzami optycznymi o bazie 3 m[15]. Na platformie przed masztem znajdował się inklinometr służący do oceny kąta kursowego celu[15]. Trzeci 3-metrowy dalmierz, rezerwowy dla artylerii oraz służący do strzelań torpedowych, był w zakrytej wieży na platformie nadbudówki za kominem rufowym[15].

Okręty miały dwa reflektory na skrzydłach mostka[17]. W skład wyposażenia wchodziła aparatura do stawiania zasłony dymnej (czarnej albo białej) montowana w kominach[16]. W 1940 roku okręty wyposażono w trały kontaktowe na rufie, o szerokości trałowania 200 m[13]. Jako jedyny z okrętów, „Lanzerotto Malocello” został w styczniu 1943 roku wyposażony w radar z anteną materacową o rozmiarach 2×4 m, oznaczony przez Włochów jako DeTe – niemieckiego modelu FuMO-21 lub według innych autorów, FuMO-24/40G[d]. Otrzymał również w lutym 1943 roku stację hydrolokacyjną[18].

Służba

edytuj

Do służby wszedł 18 stycznia 1930. Od stycznia do marca 1940 przeszedł modernizację, następnie wszedł w skład 14. flotylli niszczycieli. Podczas wojny uczestniczył w licznych operacjach osłony konwojów i minowania. 15 czerwca 1942 w składzie 7 dywizjonu krążowników, uczestniczył w akcji przeciw brytyjskiemu konwojowi operacji Harpoon. Razem z niszczycielem "Vivaldi" zaatakował brytyjskie niszczyciele eskorty konwoju i walczył z nimi, po czym osłaniał uszkodzonego "Vivaldi". Podczas remontu od sierpnia 1942 do stycznia 1943, na okręcie zamontowano niemiecki radar FuMO-26 i stację hydrolokacyjną. Na początku 1943 okręt uczestniczył w ewakuacji niemieckich wojsk z Tunezji. Rano 24 marca 1943 "Malocello" wszedł na minę postawioną przez brytyjski stawiacz min HMS "Abdiel" 28 mil na północ od przylądka Bon i zatonął. Na minach zatonął również niszczyciel "Ascari", próbujący podjąć akcję ratowniczą, oba okręty poniosły duże straty w załodze i transportowanych żołnierzach. "Malocello" podczas wojny przeszedł 61 709 mil morskich w 149 operacjach[19].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b Data położenia stępki: 5 października 1926 roku według Pachmurin 2010 ↓, s. 27 i Patianin 2011 ↓, s. 4, natomiast 30 sierpnia 1927 według Whitley 1997 ↓, s. 156 i Trubicyn 2002 ↓, s. 26 (taką samą datę ci autorzy podają dla „Luca Tarigo”).
  2. ↑ Tak podaje Patianin 2011 ↓, s. 23 i pośrednio Pachmurin 2010 ↓, s. 10, natomiast według Trubicyn 2002 ↓, s. 10-11 „Lanzerotto Malocello” nie miał modyfikowanej artylerii przeciwlotniczej (co jest mało wiarygodne w obliczu modernizacji innych niszczycieli).
  3. ↑ a b Tak podają Pachmurin 2010 ↓, s. 10 i Patianin 2011 ↓, s. 22-23, natomiast według Trubicyn 2002 ↓, s. 10-11 „Lanzerotto Malocello” nie miał modyfikowanej artylerii przeciwlotniczej i zachował aparat torpedowy.
  4. ↑ Radar FuMO-21 według Pachmurin 2010 ↓, s. 11, FuMO-24/40G według Patianin 2011 ↓, s. 23.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Pachmurin 2010 ↓, s. 2.
  2. ↑ a b c Pachmurin 2010 ↓, s. 3.
  3. ↑ Pachmurin 2010 ↓, s. 27-29.
  4. ↑ Trubicyn 2002 ↓, s. 39.
  5. ↑ Trubicyn 2002 ↓, s. 26.
  6. ↑ a b Pachmurin 2010 ↓, s. 27, Whitley 1997 ↓, s. 156, Trubicyn 2002 ↓, s. 26
  7. ↑ Trubicyn 2002 ↓, s. 13.
  8. ↑ a b c Pachmurin 2010 ↓, s. 9.
  9. ↑ Trubicyn 2002 ↓, s. 5.
  10. ↑ Trubicyn 2002 ↓, s. 28.
  11. ↑ a b c Pachmurin 2010 ↓, s. 8.
  12. ↑ a b c d e Pachmurin 2010 ↓, s. 6.
  13. ↑ a b c d e Pachmurin 2010 ↓, s. 10.
  14. ↑ a b Trubicyn 2002 ↓, s. 9.
  15. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Pachmurin 2010 ↓, s. 4.
  16. ↑ a b c d e f Pachmurin 2010 ↓, s. 5.
  17. ↑ Trubicyn 2002 ↓, s. 10-11.
  18. ↑ Patianin 2011 ↓, s. 23.
  19. ↑ Trubicyn 2002 ↓, s. 26-29.

Bibliografia

edytuj
  • Ju. Pachmurin: Eskadriennyje minonoscy tipa «Nawigatori» [Эскадренные миноносцы типа «Навигатори»]. Moskwa: 2010, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 9(132)/2010. (ros.).
  • Siergiej Patianin. Eskadriennyje minonoscy tipa «Nawigatori» [Эскадренные миноносцы типа «Навигатори»]. „Morskaja Kampanija”. Nr 8/2011 (45), grudzień 2011. Moskwa: WERO Press. (ros.). 
  • Siergiej Trubicyn: Eskadriennyje minonoscy tipa «Nawigatori» [Эскадренные миноносцы типа «Навигатори»]. Petersburg: 2002, seria: Bojewyje Korabli Mira. (ros.).
  • M.J. Whitley: Zerstörer im Zweiten Welkrieg. Stuttgart: Motorbuch Verlag, 1997, s. 220–221. ISBN 3-613-01426-2. (niem.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lanzerotto_Malocello&oldid=75077328”