Laski (powiat białogardzki)

Laski (niem. Latzig) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Białogard. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 157 mieszkańców.

Laski

wieś
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	białogardzki
Gmina	Białogard
Wysokość	55 m n.p.m.
Liczba ludności (2007)	157
Strefa numeracyjna	94
Kod pocztowy	78-200
Tablice rejestracyjne	ZBI
SIMC	0302899
Położenie na mapie gminy wiejskiej Białogard Laski
Położenie na mapie Polski Laski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Laski
Położenie na mapie powiatu białogardzkiego Laski
53°56′46″N 15°55′14″E

Wieś wchodząca w skład sołectwa: Stanomino.

Geografia

Wieś leży ok. 8 km na północny wschód od Białogardu, przy drodze ze Stanomina do Byszyna, w pagórkowatym terenie, na lekkim wyniesieniu. Założenie dworsko - parkowo - folwarczne zajmuje północną część wsi. Od południa graniczy z gospodarstwami indywidualnymi, z pozostałych trzech stron otoczona polami uprawnymi. Na założenie składa się park, nieistniejący dwór i podwórze folwarczne. W okolicy liczne torfowiska niskie, naturalne źródło rzeki Topiel.

Historia

Laski w 1523 roku wymieniane były jako lenno niejakiej rodziny Knuth. W 1543 r. książę Barnim XI potwierdza prawa lenne dla Hansa Knuthe i jego żony Margarethe. Około 1575 r. Laski wymienia się jako lenno rodziny Podewils. W 1628 r. są własnością spadkobierców Heinricha Podewilsa. Na początku XVIII wieku we wsi istnieją dwa majątki. Pierwszy znany pod nazwą Bubben-Gut należy do Andreasa Joachima von Kleista, który sprzedaje swój majątek w 1730 roku kapitanowi Carlowi Christianowi von Brockhausen. Dalszym właścicielem tego majątku zostaje nie jaki Graskrügera. Drugi majątek pod nazwą Blankenburgsche-Gut należał najpierw do kapitana von Podewils. Dalej właścicielem był J. von Kameke, a od 1739 r. Friedrich von Dreger, a kolejnymi właścicielami była rodzina Messerschmidt. W 1758 r. zmarła wdowa Graskruger i wdowa Rathin Messerschmidt stała się właścicielką obu majątków w Laskach, które w 1758 roku przekazała swemu synowi kwatermistrzowi regimentu Franzowi Wilhelmowi Messerschmidtowi. Oprócz tych dwóch majątków w XVIII wieku wymieniany jest trzeci majątek pod nazwą Strauen - Gut, najpierw jest lennem Podewilsów, a od 1721 właścicielem jest Carl von Kameke, od 1754 r. Anton Julius von Kameke. W latach 1773 - 1779 wszystkie trzy majątki były własnością Otto Christopha von Schurffa. W 1779 r. trzeci majątek został rozparcelowany. W 1804 r. właścicielem dwóch pierwszych majątków był radny Trybunału Najwyższego Schroder z Berlina. Od 1814 r. wymieniany jest jeden majątek jako własność rodziny Schmieden. W połowie XIX wieku należą do majątku w Laskach dwa folwarki położone na południe od wsi. Usytuowane w nich były owczarnie i leśniczówka. W roku 1867 wieś zamieszkiwało 215 osób, w 1939 było ich 219. W majątku na szeroką skalę stosowany był płodozmian. Ostatnia właścicielką majątku była Katharina Russel, córka Paula Schmiedena, która zmarła 3 marca 1945 r., kiedy do majątku weszła Armia Czerwona.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest:

• park dworski z XIX wieku, nr rej. 1040 z 24 czerwca 1978 r. Park w stylu krajobrazowym, na rzucie nieregularnego czworoboku o pow. 2,00 ha, drzewostan składa się z buków, lip, jesionów, klonów, świerków, buków czerwonolistnych, jodeł pospolitych. Prócz tego rosną robinie akacjowe, cis, aleja kasztanowców i żywotniki. Drzewa te są pozostałością po istniejącym w tym miejscu niegdyś lesie mieszanym. Wiek drzewostanu można określić na 100–120 lat, a niektórych drzew 160–170 lat. Od zachodu i północy park sąsiaduje z polami uprawnymi, a od wschodu z podwórzem folwarcznym. Wokół dworu rozciągała się rozległa polana, która jest częściowo zarośnięta i zastawiona szopami. Rośnie na niej lipa szerokolistna. Z polany prowadzą promieniście aleje spacerowe w głąb parku. Dawny układ dróg został zatarty. W północnej części parku znajdował się zespół trzech stawów połączonych strumykiem. Obecnie dwa są zamulone, a trzeci jest zbiornikiem przeciwpożarowym

zabytki nieistniejące

• dwór, który znajdował się niegdyś został zniszczony w 1945 r. Był to obiekt parterowy, z symetrycznie umieszczonym ryzalitem i wystawką od frontu, założony na rzucie prostokąta, przykryty dachem dwuspadowym. Okna w ryzalicie zamknięte były pełnymi łukami. Usytuowany był na polanie we wschodniej części parku, frontem zwrócony na wschód w stronę niewielkiego podjazdu i podwórza folwarcznego. Elewacją tylną obrócony w stronę parku na zachód. Dwór stał na osi symetrii założenia. Oś przebiegała z zachodu na wschód z lekki odchyleniem w kierunku północnym, przez polanę dworską, podjazd i podwórze folwarczne. Na fundamentach dworu stoi nowy budynek mieszkalny z 1965 roku. W jego ścianach widoczne stare elementy ze ścian dworu: ślady pilastrów, od podwórza po obu stronach osi założenia ceglane murki.

Przyroda

Przy drodze do Stanomina i w przeciwnym kierunku do Gruszewa, po jej obu stronach rośnie grupa drzew objętych ochroną w wieku od 300 do 500 lat: 15 dębów o obw. 300–561 cm oraz 20 buków o obw. 200–510 cm.

Turystyka

Przez Laski prowadzi lokalny, turystyczny szlak rowerowy: Szlak krajobrazy i parki Gminy Białogard.

Na południe od wsi leży Lipia Góra o wys. 79,8 m n.p.m.

20 m na wschód od wsi znajduje się punkt widokowy z rozległą panoramą północnej części Wysoczyzny Łobeskiej.

Komunikacja

W miejscowości istnieje przystanek komunikacji autobusowej.

Bibliografia

• Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Białogard na lata 2005-2013, Białogard, UG, 2005
• Andrzej Świrko, Pałace, dwory i zamki w dorzeczu Parsęty, POT, 2005, ISBN 83-7263-900-0