Lasocin (powiat opatowski)
Lasocin – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Ożarów[5][7]. W latach 1547-1869 samodzielne miasto. Do 1954 roku siedziba gminy Lasocin. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lasocin. W latach 1975–1998 Lasocin administracyjnie należał do województwa tarnobrzeskiego.
| wieś | |
 Kościół w Lasocinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-530[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TOP |
| SIMC |
0802627[5] |
Położenie na mapie gminy Ożarów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opatowskiego  | |
 50°53′48″N 21°45′25″E/50,896667 21,756944[1] | |
Położenie edytuj
Lasocin położony jest na Przedgórzu Iłżeckim, pośród pagórków i wąwozów. Znajduje się 7 km na północny wschód od Ożarowa – w kierunku doliny Wisły, w odległości 5 km od brzegu rzeki. Dwa kilometry na południe od miejscowości przebiega droga krajowa nr 74 z Kielc do Zamościa. Lasocin leży na trasie zielonego szlaku rowerowego im. Witolda Gombrowicza.
Historia edytuj
Lasocin lokowany został w 1547 r. przez Andrzeja Lasockiego[8], podkomorzego lubelskiego. Miasto powstało na „surowym korzeniu” – na gruntach leśnych sąsiedniej wsi Dębno. Lasocin lokowany był na prawie niemieckim. Przywilej lokacyjny wydał na prośbę Lasockiego król Zygmunt August.
Miejscowość związana także z działalnością braci polskich. Szerzyli oni swoje idee do 1592 r.[9] Po Lasockich kolejnymi właścicielami miasteczka byli Oleśniccy. W 1629 roku właścicielem miasta w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego był Mikołaj Oleśnicki[10]. Około 1662 r. Zbigniew Oleśnicki, kasztelan wiślicki i starosta opoczyński ufundował tu kościół. We wcześniejszym okresie Lasocin należał do nieistniejącej współcześnie parafii w Dębnie. W miasteczku mógł też znajdować się zbór protestancki. 20 sierpnia 1664 r. kościół został konsekrowany przez biskupa Mikołaja Oborskiego. Do nowej świątyni przeniesiono wyposażenie kościoła z Dębna.
W XVII w. osada była kolejno własnością rodów: Oleśnickich, Fedorowiczów, Zubińskich i Denhoffów. W XIX w. Lasocin należał do rodziny Wierzbickich.
Mieszkańcy miasta utrzymywali się głównie z rolnictwa. W połowie XVIII w. niektórzy mieszkańcy Lasocina pracowali jako drwale i tracze. Z lasów znajdujących się wokół miasta pozyskiwano drzewo, używane do produkcji szkut – statków budowanych w pobliskim Sulejowie, gdzie znajdował się port rzeczny na Wiśle.
W XIX w. miasto było ważnym ośrodkiem tkactwa. Działało tu kilkadziesiąt warsztatów wyspecjalizowanych w produkcji płótna grubego. W 1869 r. Lasocin utracił prawa miejskie. Osada pełniła jednak nadal funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego, aż do likwidacji gromady po II wojnie światowej.
Pod koniec XIX i na początku XX w. w Lasocinie zaczęła się osiedlać ludność żydowska. W latach 1935-1941 było tu ogółem 70 Żydów. Zajmowali oni w większości domy przy Rynku. Trudnili się głównie handlem. U rodziny Raportów znajdował się też dom modlitwy oraz szkoła żydowska. W 1941 r. lasocińscy Żydzi zostali przesiedleni do zbiorczego getta w Ożarowie, a po jego likwidacji w 1942 r. do obozu koncentracyjnego w Treblince, gdzie zostali zamordowani.
W latach 1975–1998 Lasocin administracyjnie należał do województwa tarnobrzeskiego.
Zabytki edytuj
- Neoromański kościół pw. św. Michała Archanioła, wybudowany w latach 1930-1952 na miejsce starszego, drewnianego kościoła, przeniesionego do wsi Stodoły w 1952 r. Obok kościoła stała drewniana dzwonnica, rozebrana w 2006 r. W kościele znajdują się niektóre z barokowych i rokokowych obrazów, rzeźb i sprzętów przeniesionych ze starszej świątyni. Barokowy ołtarz główny z rzeźbami aniołów, pochodzi z 1700 r. Znajduje się na nim obraz Michała Archanioła z początku XVIII w.
- Późnobarokowa rzeźba św. Jana Nepomucena na przykościelnym cmentarzu
- Figura Chrystusa Frasobliwego z XIX w.
- Drewniana chata z XIX w. z czterospadowym dachem, krytym strzechą. Znajduje się przy wyjeździe z Lasocina w stronę Biedrzychowa.
- Cmentarz parafialny założony w XIX w. Znajdują się na nim rzeźby i krucyfiksy z XIX i początku XX w. pochodzące w większości z miejscowych warsztatów kamieniarskich. Niektóre z rzeźb są autorstwa kamieniarzy janikowskich, kunowskich oraz radomskich. Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.549 z 14.06.1988)[11].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 66699
- ↑ Wieś w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-04-13] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 640 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-11].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Ożarów. Urząd Gminy Ożarów. [dostęp 2015-04-11].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Lasocin 1(4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 89.
- ↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 151.
- ↑ Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629, w:Przegląd Nauk Historycznych 2012, r. XI, Nr 2, s. 51.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 39 [dostęp 2015-12-09].
Bibliografia edytuj
- Józef Myjak, W krainie białych skał i lessu. Monografia krajoznawcza miasta i gminy Ożarów, PAIR Sandomierz 2005, ISBN 83-86436-58-1.
Linki zewnętrzne edytuj
- Lasocin (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 89.