Lata 20. XXI wieku
dekada 2020–2029
Najważniejsze wydarzenia
edytujStyczeń
edytuj- 3 stycznia: W wyniku ataku rakietowego USA na lotnisko w Bagdadzie zginął irański generał Ghasem Solejmani.
- 8 stycznia: Iran zaatakował rakietami bazy wojsk USA w Iraku. Tego samego dnia doszło do omyłkowego zestrzelenia ukraińskiego samolotu pasażerskiego Boeing 737-800 przez irańskie wojska lotnicze, w wyniku czego zginęło 179 osób.
- 9 stycznia: Doszło do bitwy pod Chinagodrar , gdzie nigerska baza wojskowa została zaatakowana przez bojówki Państwa Islamskiego Sahary . Podczas bitwy miało zginąć 77 bojowników Państwa Islamskiego oraz co najmniej 89 żołnierzy Nigru. Niger ogłosił trzy dniową żałobę związku z tym wydarzeniem[1].
- Rakietowy atak na jemeński meczet wojskowy w Marib (111 zabitych żołnierzy rządowych)[2].
- 21 stycznia: W życie weszła brytyjsko-amerykańska umowa o ochronie znajdującego się w wodach międzynarodowych wraku RMS Titanic, która ma na celu zapobiec eksplorowaniu wraku bez zezwolenia oraz jego dewastacji.
- 26 stycznia: W katastrofie helikoptera zginął Kobe Bryant[3]
Luty
edytuj- 1 lutego: Wielka Brytania wystąpiła z Unii Europejskiej.
- 6 lutego: Wypadek kolejowy w Ospedaletto Lodigiano (2 ofiary)
- 7 lutego: Przywódca Al-Ka’idy Półwyspu Arabskiego, Kasim al-Rajmi, został zabity przez wojsko amerykańskie.
- 8 – 9 lutego: Strzelanina w Nakhon Ratchasima, która się rozpoczęła w bazie wojskowej, a potem przeniosła się na ulice i do centrum handlowego. Sprawcą był tajski żołnierz Jakrapanth Thomma. Zginęło 30 osób, a rannych zostało 63.
- 10 lutego: Wystrzelono sondę Solar Orbiter, której celem jest zbadanie z bliska Słońca i dotarcie do jego biegunów.
- 19 lutego: Strzelanina w Hanau (11 ofiar)
- 29 lutego: Podpisanie przez USA i Talibów trakt pokojowy w Dosze, w myśli którego wojska NATO muszą się wycofać z Afganistanu.
Marzec
edytuj- 4 marca: Pierwszy oficjalny przypadek Covid-19 w Polsce.
- 11 marca: Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła początek pandemii COVID-19.
- 20 marca: Wprowadzenie stanu epidemicznego w Polsce.
- 20 marca: Zakończenie trwających ponad rok protestów antyrządowych w Algierii.
- 27 marca: Macedonia Północna przystąpiła do NATO.
Kwiecień
edytuj- 8 kwietnia: Koalicja pod wodzą Arabii Saudyjskiej ogłosiła jednostronnie zawieszenie broni w walce z Huti związku z pandemią Covid-19[4].
- 19 – 26 kwietnia: Pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym, który strawił ok. 9,5% powierzchni. Z pożarem walczyło ponad 2 tys. strażaków, a przyczyną było podpalenie.
- 22 kwietnia: Iran umieścił na orbicie swoją pierwszą satelitę wojskową, Noor-1 , którą wyniósł za pomocą rakiety Qased[5][6]
Maj
edytuj- 5 maja: Wystrzelono chińską rakietę Długi Marsz-5B, która ma posłużyć do wyniesienie modułów chińskiej bazy kosmicznej.
- 7 maja: Odwołanie wyborów prezydenckich w Polsce, które miały się odbyć 10 maja, związku z stanem epidemiologiczny wywołanym Covidem-19a[7].
- 16 – 21 maja: Przez uderzenie cyklonu Amphan zginęło 123 osoby, a ok. 3 miliony zostały ewakuowane do schronów.
- 22 maja: Samolot pakistańskich linii lotniczych runął na budynki mieszkalne w Karaczi. Zginęło 98 osób, z czego 1 na ziemi.
- 25 maja: W wyniku interwencji policji umarł George Floyd, co wywołało falę protestów i zamieszek w USA.
- 30 maja: Wystartowała misja SpaceX DM-2, która była pierwszym lotem załogowym z terenów USA od misji wahadłowca STS-135 w 2011 roku, oraz pierwszą misją załogową przeprowadzoną przy pomocy pojazdów partnerów komercyjnych. Następnego dnia kapsuła Dragon przycumowała do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Czerwiec
edytuj- 4 czerwca:
- Wygaśnięcie Traktatu w Trianon.
- Wojsko Libijskie, pod wodzą Chality Haftara uzyskały całkowitą kontrolę nad Trypolisem[8][9][10]
- 15 czerwca: Odnalezienie skarbu Foresta Fenna w górach skalistych, wartego ok. 8 mln zł.
- 16 czerwca: Korea Północna wysadza biuro międzykoreańskie w Kaesŏng, które powstało w 2018 w trakcie ocieplania relacji między Koreami[11].
Lipiec
edytuj- 10 lipca: Prezydent Turcji, Recep Tayyip Erdoğan podpisał dekret, który unieważnił dekret prezydencki z 1934, Mustafy Kemala Atatürka, który przekształcał Hagię Sophię w muzeum, przez co, od 24 lipca, stała się ona znowu meczetem[12].
- 18 lipca: Pożar katedry św. Piotra i Pawła w Nantes.
Sierpień
edytuj- 1 sierpnia: Została uruchomiona emiracka elektrownia jądrowa Barakah , czyli pierwsza komercyjna elektrownia jądrowa w kraju arabskim[13].
- 4 sierpnia: Na skutek eksplozji składu azotanu amonu w Bejrucie zginęło 135 osób, a co najmniej 5 tysięcy doznało obrażeń[14].
- 6 sierpnia: Zaprzysiężenie Andrzeja Dudy na drugą kadencję prezydencką, po tym jak miesiąc wcześniej wygrał wybory.
- 7 sierpnia: Katastrofa lotu Air India Express 1344 (19 ofiar)
- 9 sierpnia: Wybory prezydenckie na Białorusi wygrał Alaksandr Łukaszenka, co wywołało falę protestów.
- 11 sierpnia: Rosja ogłosiła, oraz zatwierdziła pierwszą na świecie szczepionkę przeciw wirusowi SARS-CoV-2, Sputnik V[15].
- 18 sierpnia: Zamach stanu w Mali, wojsko obaliło dotychczasowego prezydenta Ibrahima Boubacara Keïta.
- 20 sierpnia: Otrucie Aleksieja Nawalnego.
- 28 sierpnia: Premier Japonii, Shinzō Abe, złożył rezygnację ze względu na swój stan zdrowia[16].
Wrzesień
edytuj- 4 września: Serbia i Kosowo razem przeniosły swoje ambasady w Izraelu z Tel Awiwu do Jerozolimy i uznały ją za prawowitą stolicę Izraela[17].
- 16 września: Rada Praw Człowieka ONZ oskarżyła rząd Wenezueli, w tym prezydenta Nicolása Maduro, o zbrodnie przeciwko ludzkości[18].
- 27 września: Odmrożenie konfliktu w Górskim Karabachu między Armenią i Azerbejdżanem.
Październik
edytuj- 4 października: Referendum niepodległościowe w Nowej Kaledonii. 53,26% głosujących odrzuciło niepodległość, przy frekwencji 85,69%.
- 15 października: Sooronbaj Dżeenbekow ustąpił ze stanowiska prezydenta Kirgistanu po fali protestów spowodowanych przez sfałszowane wybory parlamentarne.
- 20 października: Sonda OSIRIS-REx dotknęła na chwilę planetoidy Bennu, zbierając próbki[19].
- 22 października: Uznanie przez polski Trybunał Konstytucyjny, że przesłanka embriopatologiczna przerwania ciąży jest niezgodna z konstytucją Polski[20], co spowodowało falę protestów[21].
- 23 października:
- Zakończenie po 6 latach drugiej wojny domowej w Libii; dwie strony konfliktu podpisały permanentne zawieszenie broni[22]
- Po 38 latach od zakończeniu wojny o Falklandy, wyspy zostały całkowicie rozminowane[23].
- 30 października: Trzęsienie ziemi, o magnitudzie 7 w skali Richtera, nawiedziło wybrzeża Turcji i Grecji, powodując śmierć 118 osób.
Listopad
edytuj- 3 listopada:
- Joe Biden wygrywa wybory prezydenckie w USA.
- Wybuch konfliktu w Tigraju, który rozpoczął się, gdy lokalne siły obrony Tigraju, podległe Tigrajskiemu Ludowemu Frontowi Wyzwolenia, zaatakowały i przejęły główną siedzibę wojsk Etiopskich na północy kraju, w Mekelie[24].
- 10 listopada:
- Podpisanie traktatu pokojowego między Armenią i Azerbejdżanem z udziałem Rosji, który zakończył walki w Górskim Karabachu. W wyniku układu Azerbejdżan odzyskał południową część Górskiego Karabachu[25][26].
- Światowa premiera konsoli 9 generacji firmy Microsoft, Xbox Series X oraz Series S[27]
- 19 listopada:
- Opublikowano raport Breretona o zbrodniach wojennych sił obronnych Australii w trakcie wojny w Afganistanie[28].
- Światowa premiera konsoli 9 generacji firmy Sony, PlayStation 5[29]
- 27 listopada: Mosad w pobliżu Teheranu zamordował jednego z najważniejszych irańskich naukowców jądrowych Mohsena Fakhrizadeha[30].
- 28 listopada: Boko Haram dokonał masakry nigeryjskiej wioski Koshebe (110 ofiar)[31].
Grudzień
edytuj- 1 grudnia: Zawalił się radioteleskop w obserwatorium Arecibo[32].
- 2 grudnia: Wielka Brytania, jako pierwszy kraj na świecie, zatwierdził szczepionkę firm Pfizer i BioNTech przeciw COVID-19, tozinameran, która się stała drugą, po rosyjskim Sputniku V, oficjalną na świecie szczepionką przeciw wirusowi SARS-CoV-2[33].
- 18 grudnia: Amerykańska Agencja Żywności i Leków dopuściła na rynek szczepionkę przeciw COVID-19 firmy Moderny, mRNA-1273[34][35].
- 27 grudnia: Początek szczepień w państwach Unii Europejskiej przeciwko COVID-19.
- 31 grudnia: Zakończył się drugi okres zobowiązania protokołu z Kioto.
Styczeń
edytuj- 6 stycznia: Atak na Kapitol Stanów Zjednoczonych.
- 9 stycznia: Samolot indonezyjskich linii lotniczych Sriwijaya Air wpadł do morza Jawajskiego (62 ofiary)[36].
- 13 stycznia: Izba Reprezentantów po raz drugi wszczęła procedurę impeachmentu wobec ówczesnego prezydenta USA Donalda Trumpa[37].
- 15 stycznia: Trzeci rząd Marka Ruttego, premiera Holandii, podał się do dymisji w związku ze aferą dotyczącym nieuprawnionych działań urzędu skarbowego, który miał błędnie oskarżyć rodziny pobierające zasiłki na dzieci jako wyłudzaczy[38]
- 16 stycznia: Nepalska wyprawa dokonała pierwszego zimowego wejścia na K2.
- 20 stycznia: Zaprzysiężenie Joego Bidena na 46. Prezydenta Stanów Zjednoczonych.
Luty
edytuj- 1 lutego: Zamach stanu w Mjanmie, armia aresztowała urzędującą premier i laureatkę Pokojowej Nagrody Nobla Aung San Suu Kyi i prezydenta Win Myinta.
- 2 lutego: Rosyjski prawnik, publicysta i główny działacz opozycji politycznej Aleksiej Nawalny został skazany na 2,5 roku więzienia.
- 9 lutego: emiracka sonda kosmiczna, Al Amal, weszła jako pierwsza w historii arabska sonda, na orbitę wokół Marsa.
- 10-11 luty: W Polsce doszło do jednodniowego wyłączenia części mediów prywatnych w ramach akcji „Media bez wyboru”.
- 18 lutego: Lądowanie bezzałogowej sondy Mars 2020 z łazikiem Perseverance i helikopterem Ingenuity na Marsie.
- 22 lutego: Zamordowanie włoskiego ambasadora w Demokratycznej Republice Konga podczas ataku grupy 6 uzbrojonych ludzi na konwój MONUSCO.
Marzec
edytuj- 5–8 marca: Pierwsza historyczna podróż apostolska papieża Franciszka do Iraku[39].
- 18 marca: Premier Armenii, Nikol Paszinian, podał się do dymisji, na skutek protestów w krajów.
- 23–29 marca: Blokada kanału Sueskiego wskutek wpłynięcia kontenerowca Ever Given na mieliznę.
Kwiecień
edytuj- 19 kwietnia: Helikoper-dron Ingenuity dokonał pierwszego lotu w atmosferze Marsa, który też jest pierwszym lotem w atmoferze innej niż ziemska.
- 20 kwietnia: Prezydent Czadu, Idriss Déby, zmarł w wyniku obrażeń odniesionych w trakcie walk z rebeliantami na północy kraju[40].
- 21 kwietnia: Indonezyjski okręt podwodny KRI Nanggala zaginął podczas ćwiczeń torpedowych na morzu Balijskim. Wrak statku odnaleziono 3 dni później, a cała załoga (53 osoby) zginęła[41].
- 28 kwietnia: Wskutek potyczki na granicy Tadżycko-Kirgiskiej śmierć poniosło 55 osób, a 50 tys zostało przesiedlonych[42].
- 29 kwietnia: Pierwszy i podstawowy moduł chińskiej stacji kosmicznej, Tianhe, rozpoczął swoje działanie.
- 30 kwietnia: Tragedia na górze Meron w wyniku której zginęło 45 osób, a 150 zostało rannych.
Maj
edytuj- 11 maja: strzelanina w szkole w Kazaniu (9 ofiar).
- 14 maja: Pierwszy w historii chiński łazik marsjański, Zhurong, wylądował na Marsie.
- 23 maja: Lot Ryanair 4978 został przymuszony do lądowania w Mińsku przez władze Białorusi, gdyż rzekomo na pokładzie miała być bomba, a w rzeczywistości aby zaaresztować białoruskiego dziennikarza i opozycjonistę, Ramana Pratasiewiczaz i jego partnerkę.
- 24 maja: Zamach stanu w Mali, w wyniku którego obalono prezydenta Ibrahim Boubacar Keïta, a władzę przejeło wojsko.
Czerwiec
edytuj- 8 czerwca: W Salwadorze ustanowiono Bitcoin jako prawny środek płatniczy.
- 17 czerwca: W ramach misji Shenzhou 12 pierwsi tajkonauci weszli do środka chińskiej stacji kosmicznej.
- 28 czerwca: Siły Obronne Tigraju, odbiły stolicę Tigraju, Mekelie, z rąk Etiopskich Sił Zbrojnych[43]
Lipiec
edytuj- 7 lipca: Prezydent Haiti Jovenel Moïse został zamordowany w swojej prywatnej posiadłości przez nieznanych sprawców[44].
- 11 lipca: doszło do pierwszego w historii lotu, gdzie za pomocą statku należącego do prywatnej firmy, Virgin Galactic Richarda Bransona, osoba niebędąca zawodowym astronautą przekroczyła umowną granicę kosmosu[45].
- 12 lipca: Intensywne opady deszczu w Europie doprowadziły do serii powodzi, które spowodowały śmierć ponad 209 osób.
- 21 lipca: odbył się lot, należącej do Jeffa Bezosa firmy Blue Origin, będący pierwszym automatycznie sterowanym cywilnym lotem suborbitalnym[46]
Sierpień
edytuj- 10 sierpnia – 27 grudnia: Masowe protesty w Polsce związane z tzw. „lex anty-TVN”[47].
- 14 sierpnia: Początek kryzysu migracyjnego przy wschodniej granicy Unii Europejskiej.
- 15 sierpnia: Ofensywa talibów w Afganistanie.
- 30 sierpnia:
- Stany Zjednoczone zakończyły po 20 latach operację wojskowe w Afganistanie.
- Program Środowiskowy ONZ ogłosił, iż niemalże po 100 latach od powstania, udało się całkowicie zaprzestać używania toksycznej benzyny ołowiowej[48].
Wrzesień
edytuj- 2 września – 30 listopada: Wprowadzenie stanu wyjątkowego w Polsce na obszarze granicznym z Białorusią, związanego z kryzysem migracyjnym.
- 5 września: Zamach stanu w Gwinei
- 16 września: Wystartowała misja kosmiczna SpaceX Inspiration4.
Październik
edytuj- 5 października: Wydanie Windowsa 11.
- 6 października: WHO zatwierdziła pierwszą szczepionkę na malarię, RTS,S[49].
- 9 października: Kanclerz Austrii, Sebastian Kurz, podał się do dymisji na skutek afery korupcyjnej[50].
- 16 października: Wystrzelono sondę Lucy, która ma zbadać planetoidy trojańskie.
- 25 października: Siły Zbrojne Sudanu dokonały zamachu stanu, obalając premiera Abda Allaha Hamduka.
Listopad
edytuj- 5 listopada: Eksplozja we Freetown w wyniku której zginęło 131 osób a 100 zostało rannych.
- 15 listopada: Rosja zestrzeliła w ramach testu swojej broni antysatelitarnej własną niedziałającą satelitę szpiegowską Kosmos 1408 , powodując powstanie dużej ilości śmieci kosmicznych[51][52]
- 23 listopada: Wypadek macedońskiego autokaru, w wyniku którego zginęło 46 osób a 7 zostało rannych.
- 30 listopada: Barbados zerwał unie personalną z Wielką Brytanią stając się republiką.
Grudzień
edytuj- 12 grudnia: Referendum w Nowej Kaledonii. 96,49% głosujących odrzuciło niepodległość, frekwencja wyniosła 43,90%.
- 25 grudnia: Wystrzelenie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba.
Styczeń
edytuj- 2 – 11 stycznia: Protesty w Kazachstanie spowodowane wzrostem ceny gazu LPG. W wyniku premier Kazachstanu Askar Mamin podał się do dymisji, a także zginęło 225 osób.
- 6 stycznia: Wkroczenie wojsk OUBZ na teren Kazachstanu, na prośbę Kasyma-Żomarta Tokajewa, w celu stabilizacji sytuacji w wyniku trwających protestów.
- 10 stycznia: Pierwszy udany przeszczep serca świni do ciała człowieka. Pacjent z nowym sercem przeżył 2 miesiące[53].
- 15 stycznia: Eksplozja podwodnego wulkanu Hunga Tonga i powstanie w wyniku jego tsunami, w wyniku którego zginęło 6 osób.
- 23 – 24 stycznia: Udany zamach stanu w Burkinie Faso pod dowództwem Paul-Henriego Sandaogo Damiby przeciwko prezydentowi Rochowi Marca Christiana Kaboré’e.
Luty
edytuj- 21 lutego: Rosja uznała niepodległość Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej.
- 24 lutego: Rozpoczęcie Inwazji Rosji na Ukrainę.
- 27 lutego – 31 marca: Rosyjskie wojska dopuściły się ludobójstwa w miejscowości Bucza.
- 15 marca: Początek masowych protestów na Sri Lance, które w późniejszym czasie spowodowały dymisję premiera Mahindy Rajapaksy i opuszczenie kraju przez prezydenta Gotabayego Rajapaksa.
Marzec
edytuj- 21 marca: Katastrofa lotu China Eastern Airlines 5735 (133 ofiary)
Kwiecień
edytuj- 14 kwietnia: Zatopienie przez ukraińskie rakiety R-360 Neptun krążownika Moskwa.
Maj
edytuj- 6 maja: Wybuch epidemii małpiej ospy .
- 9 maja: Podanie się do dymisji premiera Sri Lanki Mahinda Rajapaksa w wyniku trwających protestów.
- 12 maja: Drugie zdjęcie czarnej dziury wykonane przez Teleskop Horyzontu Zdarzeń i pierwsze zdjęcie Sagittariusa A*, centralnej czarnej dziury Drogi Mlecznej[54].
- 20 maja: Zakończenie oblężenia Mariupola zwycięstwem wojsk rosyjskich.
Czerwiec
edytuj- 2 czerwca: Platynowy Jubileusz 70-lecia panowania Elżbiety II.
- 5 czerwca: Wejście w życie konstytucji apostolskiej Praedicate Evangelium, reformującej Kurię Rzymską.
- 6 czerwca: Strzelanina oraz wybuch bomby w kościele katolickim podczas Zielonych Świątek w Owie w Nigerii. Zginęło 50 osób.
- 14 czerwca: Zakończenie „wojny alkoholowej” poprzez podzielenie wyspy Hans na pół i ustanowienie na niej lądowej granicy duńsko-kanadyjskiej[55].
- 22 czerwca: Trzęsienie ziemi na granicy pakistańsko-afgańskiej, przez które zginęło 1193 osób, a 3025 zostało rannych.
- 27 czerwca: Śmierć 53 migrantów w wyniku uduszenia podczas próby nielegalnego przemytu ludzi przez granicę meksykańsko-amerykańską.
Lipiec
edytuj- 1 lipca: Wybuch krwawych protestów, trwających kilka dni, w Uzbekistanie w republice Karakałpacji przeciwko zniesieniu autonomii regionu. 18 ofiar śmiertelnych, 243 rannych i 516 aresztowanych[56][57].
- 7 lipca: Premier Wielkiej Brytanii, Boris Johnson, złożył rezygnację z dotychczasowej pełnionych funkcji.
- 8 lipca: Zastrzelenie Shinzō Abe, byłego premiera Japonii.
- 9 lipca: Szturm protestujących na pałac prezydencki na Sri Lance i zmuszenie prezydenta Gotabaya Rajapaksa do złożenia urzędu[58].
- 11 lipca: Pierwsze operacyjne zdjęcie wykonane przez kosmiczny teleskop Jamesa Webba.
- 21 lipca: Rozwiązanie parlamentu Włoch przez prezydenta Sergio Mattarella.
- 26 lipca: Początek Katastrofy ekologicznej na Odrze.
Sierpień
edytuj- 5 – 7 sierpnia: Siły Obronne Izraela dokonały serii nalotów na Strefę Gazy przeciwko celą organizacji Palestyński Islamski Dżihad, w wyniku których zginęły 44 osoby.
- 6 sierpnia: Wypadek Polskiego autokaru w Chorwacji, w którym 12 osób, a 43 zostały ranne.
- 30 sierpnia: Zmarł Michaił Gorbaczow.
Wrzesień
edytuj- 8 września: Po 70 latach na tronie brytyjskim w wieku 96 lat zmarła królowa Elżbieta II, a jej następcą został syn Karol III.
- 12 – 14 września: Starcia zbrojne na granicy armeńsko-azerskiej, w wyniku których Azerbejdżan zajął 10 km² terytorium Armenii, a w trakcie zginęło 215 osób.
- 14 – 20 września: Największe starcie zbrojne między siłami Tadżykistanu a Kirgistanu w trakcie serii potyczek w 2022 roku .
- 16 września: Wybuch krwawych protestów w Iranie po zabójstwie Mahsy Amini.
- 17 września: Otwarcie kanału żeglugowego na Mierzei Wiślanej.
- 19 września: Przywrócenie nazwy stolicy Kazachstanu z Nursłutan na Astana.
- 23 – 27 września: Referendum na ukraińskich terytoriach okupowanych przez Rosję w sprawie przyłączenia terenów obwodów ługańskiego, donieckiego, zaporoskiego i chersońskiego do Rosji, w wyniku którego 3 dni po zakończeniu doszło do aneksji przez Rosję tych obwodów.
- 26 września: Eksplozja i wyciek dwóch nitek gazociągu Nord Stream i jednej nitki Nord Stream 2.
- 27 września: Otwarcie gazociągu Baltic Pipe.
- 27 września: Celowe uderzenie przez sondę DART w planetoidę Dimorphos w celu zmiany jej orbity.
- 30 września: Drugi udany zamach stanu w Burkinie Faso – Paul-Henri Sandaogo Damiba został usunięty przez Ibrahima Traore.
Październik
edytuj- 3 października: Zmarł Jerzy Urban.
- 8 października: Wybuch na moście Krymskim.
- 20 października: Liz Truss, premier Wielkiej Brytanii, złożyła rezygnację z dotychczasowej pełnionych funkcji po 45 dniach urzędowania.
- 29 października: Wybuch paniki w Seulu, podczas imprezy Halloweenowej w wyniku której zmarło 156 osób, a 133 zostało rannymi.
- 30 października: W drugiej turze wyborów w Brazylii wygrał Lula da Silva pokonując urzędującego prezydenta Jaira Bolsonaro.
Listopad
edytuj- 2 listopada: Podpisanie traktatu pokojowego między rządem Etiopii a Tigrajskim Ludowym Frontem Wyzwolenia, co zakończyło wojnę w Tigraju[59].
- 12 listopada: Sprowadzenie do Polski z Wielkiej Brytanii szczątków trzech prezydentów RP na uchodźstwie: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zalewskiego i Stanisława Ostrowskiego.
- 13 listopada: Zamach terrorystyczny w Stambule przeprowadzony przez Partię Pracujących Kurdystanu, zginęło 6 osób.
- 15 listopada: Eksplozja rakiety na terenie Polski, w Przewodowie, w wyniku której zginęło 2 rolników.
- 15 listopada: Szacunkowo ludność na świecie przekroczyła 8 mld ludzi.
- 16 listopada: start misji Artemis 1.
- noc 19/20 listopada: rozpoczęcie przez Turcję operacji Miecz-Szpon przeciw Kurdom z pomocą lotnictwa i karabinów maszynowych na terenie Iraku i Syrii, ostrzelanych zostało 89 celów w tym magazyny amunicji i schrony, zginęło 58 żołnierzy kurdyjskich i syryjskich, a także Kurdyjski dziennikarz[60].
Grudzień
edytuj- 12 grudnia: Zmarł Mirosław Hermaszewski.
- 14 grudnia: Doszło do eksplozji granatnika na Komendzie Głównej Policji w Warszawie. Granatnik został uruchomiony przez komendanta głównego policji Jarosława Szymczyka.
- 31 grudnia: zmarł emerytowany papież Benedykt XVI.
Styczeń
edytuj- 1 stycznia:
- Chorwacja weszła w strefę Euro oraz Schengen[61].
- Uzbekistan zaczął w pełni posługiwać się alfabetem łacińskim[62][63]
- Zaprzysiężenie Luiza Inácio Luli da Silvy na trzecią kadencję prezydenta Brazylii[64]
- 5 stycznia: Na placu świętego Piotra w Watykanie odbył się pierwszy w historii Kościoła pogrzeb papieża seniora pod przewodnictwem urzędującego papieża[65].
- 7 stycznia: Początek masowych protestów przeciwko zmianom w sądownictwie w Izraelu
- 8 stycznia: Szturm na Kongres Narodowy Brazylii[66].
- 15 stycznia: katastrofa lotnicza w Pokharze w Nepalu (72 ofiary)[67].
- 17 stycznia: Prezydent Wietnamu Nguyễn Xuân Phúc złożył rezygnację z pełnienia urzędu związku z aferą korupcyjną podczas pandemii Covid-19[68][69]
- 18 stycznia: Katastrofa śmigłowca w Browarach. Zginęło 21 osób w tym większość nie związana z lotem. Wśród ofiar szef MSW Ukrainy Denys Monastyrski i dwóch innych z kierownictwa Ministerstwa SW[70]
- 19 stycznia: Początek protestów przeciwko reformie systemu emerytalnego we Francji[71]
- 21 stycznia:
- Wojsko Erytrei opuściły tereny miasta Szyrie oraz teren Tigraju, które okupowały po zakończeniu wojny w Tigraju[72]
- Burkina Faso zażądało opuszczenia swojego terytoria przez Francuskie Siły Zbrojne[73]
- 24 stycznia: Wskazówki na zegarze zagłady przesunietę zostały na godzinę 23:58:30 - najbliższą jak na razie godzinę do północy[74].
- 26 stycznia: Siły Obronne Izraela zaatakowały obóz uchodźczy w Dżanin znajdujący się na Zachodnim Brzegu mordując 9 Palestyńczyków. Następnego dnia w akcie zemsty doszło do strzelaniny w Newe Ja’akow, w której zastrzelono 7 Żydów.
- 30 stycznia: Samobójczy atak bombowy w meczecie w Peszawarze w Pakistanie (84 ofiary razem z zamachowcem)[75]
Luty
edytuj- 3 lutego: Wypadek kolejowy w East Palestine
- 4 lutego: Samolot myśliwski sił powietrznych USA zestrzelił chiński balon szpiegowski[76].
- 6 lutego:Trzęsienie ziemi 7,8 w skali Richtera w środkowej Turcji i Syrii, w którym zginęło około 50 tys. osób[77][78].
- 20 lutego: Wizyta prezydenta Stanów Zjednoczonych Joego Bidena w Kijowie na Ukrainie[79]
- 28 lutego: W dolinie Tempe, leżącej w Grecji, doszło do katastrofy kolejowej (57 zabitych, 85 rannych)[80]
Marzec
edytuj- 10 marca: Upadek Banku Silicon Valley , doprowadził do kryzysu bankowości w USA
- 17 marca: Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania prezydenta Rosji Władimira Putina, oskarżając go o odpowiedzialność za zbrodnie wojenne popełnione na Ukrainie[81]
Kwiecień
edytuj- 4 kwietnia:
- Finlandia dołączyła do NATO.
- Donald Trump, były prezydent USA został aresztowany pod zarzutem fałszowania dokumentacji biznesowej, co jest pierwszym takim przypadkiem w historii USA[82]
- 9 kwietnia: Wybuch wojny w Amharze.
- 11 kwietnia: Masakra w Pazigyi dokonana przez rządowe Siły Lotnicze Mjanmy (165 ofiar)
- 14 kwietnia: Start sondy Jupiter Icy Moon Explorer należącej do ESA w celu przeprowadzenia badań nad księżycami Jowisza – Europy, Kallisto i Ganimedesa[83].
- 15 kwietnia:
- Rebelia RSF w Sudanie
- Swoje działalności zakończyły ostatnie trzy działające w Niemczech elektrownie atomowe[84]
- 20 kwietnia: Pierwszy lot rakiety Starship, zakończony częściowym sukcesem[85]
- 21 kwietnia: W lesie Shakahola kenijska policja odnalazła pierwsze ciała członków Międzynarodowego Kościoła Dobrej Nowiny, którzy popełnili zbiorowe samobójstwo przez zagłodzenie[86]; łączne samobójstwo popełniło 427 osób, a 613 jest zaginionych.
Maj
edytuj- 1 maja: Zakończono budowę zapory na granicy polsko-białoruskiej.
- 3 maja: Doszło do strzelaniny w szkole w Belgradzie (8 ofiar). Następnego dnia doszło do kolejnej strzelaniny w Serbii, w Mladenovacu (8 ofiar)
- 5 maja: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła koniec globalnego zagrożenia zdrowia związanego z chorobą COVID-19, który w 2020 roku wywołał pandemię[87][88]
- 6 maja: Koronacja Karola III na króla Wielkiej Brytanii.
- 11 maja: Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła koniec globalnego zagrożenia związanego z małpią ospą[89][90]
Czerwiec
edytuj- 2 czerwca: Katastrofa kolejowa w stanie Orisa, Indie (296 ofiar, 1200 rannych)[91].
- 4 czerwca: W Warszawie odbył się zorganizowany przez Koalicję Obywatelską „Marsz 4 czerwca”, w którym udział wzięło od 150 do 500 tysięcy osób[92]
- 6 czerwca: Wysadzona została zapora wodna Kachowskiej Elektrowni Wodnej w wyniku której woda z zbiorniku Kachowskiego zalała okoliczne tereny wzdłuż dolnego brzegu Dniepru, w tym Chersoń[93]
- 8 czerwca: Pierwszy raz w historii Stanów Zjednoczonych przed federalnym aktem oskarżenia postawiono byłego prezydenta, Donalda Trumpa[94]
- 18 czerwca: Implozja łodzi podwodnej Titan (zginęło 5 osób)[95]
- 23-24 czerwca: Bunt Grupy Wagnera.
- 27 czerwca: Początek zamieszek i protestów we Francji spowodowanych postrzeleniem Nahela Merzouka.
Lipiec
edytuj- 1 lipiec: Oficjalny koniec stanu zagrożenia epidemicznego związanego z COVID-19 na terenie Polski
- 26–28 lipca: Zamach stanu w Nigrze, w którym gwardia prezydencka obaliła prezydenta Mohameda Bazouma
Sierpień
edytuj- 1–6 sierpnia: 38. Światowe Dni Młodzieży w Lizbonie[96][97]
- 8–11 sierpnia: Wielki pożar lasu na Hawajach (100 ofiar)
- 19 sierpnia: Rosyjska sonda Łuna 25 rozbiła się o powierzchnie księżyca.
- 23 sierpnia:
- Katastrofa lotnicza samolotu, na którego pokładzie znajdowali się przywódcy grupy Wagnera Jewgienij Prigożyn oraz Dmitrij Utkin. Oprócz nich zmarło również 8 osób[98].
- Indyjska sonda Chandrayaan-3 wylądowała na Księżycu[99]
- 30 sierpnia: zamach stanu w Gabonie wyniku którego władzę utracił dotychczasowy prezydent Alego Bongo Ondimbę[100].
- 31 sierpnia:
- Pierwsza w historii podróż papieża katolickiego do Mongolii[101].
- Pożar bloku w Johannesburgu (77 ofiar)
Wrzesień
edytuj- 1 września: Ukraiński Kościół Prawosławny i Ukraiński Kościół Greckokatolicki przyjęły kalendarz nowojuliański[102].
- 4–12 września: Cyklon Daniel nawiedził Afrykę Północną i południowo-wschodnią Europę doprowadzając do zawalenia się dwóch tam w Dernie , przez co łącznie przez cyklon zginęło ok. 11,5 tys osób, a kolejne 10 tys zaginęło
- 8 wrzesień: Trzęsienie ziemi w Marrakeszu-Safi o magnitudzie 6,8 (2960 ofiar)[103].
- 10 września: Beatyfikacja rodziny Ulmów; pierwszy raz w historii doszło do błogosławieństwa całej rodziny, oraz nienarodzonego dziecka
- 19–20 września: Krótkotrwałe odmrożenie konfliktu w Górskim Karabachu, zakończone rozwiązaniem nieuznawanego państwa Górskiego Karabachu oraz masową migracją jego ludności do Armenii.
- 24 września: Kapsuła misji OSIRIS-REx z próbkami planetoidy Bennu wylądowała z powrotem na Ziemi, na poligonie wojskowym w stanie Utah[104].
Październik
edytuj- 1 października: W Warszawie odbył się zorganizowany przez Koalicję Obywatelską „Marsz Miliona Serc”, w którym udział wzięło od 100 tys, do 1 mln osób[105][106]
- 7 października:
- Początek wojny Izraela z Hamasem.
- Trzęsienie ziemi w Heracie o magnitudzie 6,3 (1482 ofiar)
- 15 października: Wybory parlamentarne[107] i referendum ogólnokrajowe w Polsce. W wyborach parlamentarnych najwięcej głosów zdobył komitet wyborczy Prawa i Sprawiedliwości 35,38%, jednak liczba uzyskanych mandatów (194) nie pozwoliło zdobyć większości umożliwiającej stworzenie samodzielnego rządu. Do Sejmu dostały się także komitety KO (30,70%), TD (14,40%), Lewica (8,61%) i KWiN (7,16%)[108][109]. Frekwencja w wyborach parlamentarnych wyniosła 74,38%[110], a w referendum 40,91%[111], co oznacza, że referendum jest niewiążące.
- 17 października: Doszło do ataku na szpital Al-Ahli Arab , w którym zginęło około 500 osób[112]
Listopad
edytuj- 9 listopada: Doszło do pierwszego w historii udanego przeszczepu ludzkiego oka[113]
- 10 listopada: Liderzy czterech partii Donald Tusk (PO), Szymon Hołownia (PL2050), Władysław Kosiniak-Kamysz (PSL) i Włodzimierz Czarzasty oraz Robert Biedroń (NL) zawarli porozumienie podpisując umowę koalicyjną umożliwiającą utworzenie rządu w X kadencji Sejmu[114]
- 13 listopada:
- Pierwsze posiedzenie Sejmu X kadencji i Senatu XI kadencji[115] podczas którego na stanowisko Marszałka Sejmu wybrano Szymona Hołownię (Polska 2050), a na Marszałka Senatu – Małgorzatę Kidawę-Błońską (KO)
- Prezydent Andrzej Duda przyjął dymisję Rady Ministrów i ponownie desygnował Mateusza Morawieckiego na stanowisko premiera RP[116]
- 24 listopada - 1 grudnia: Zawieszenie broni między Hamasem a Izraelem; strona Hamasu wymieniła zakładników porwanych 7 października na więźniów politycznych więzionych przez Izrael[117][118]
- 27 listopada: Zaprzysiężenie trzeciego rządu Mateusza Morawieckiego[119]
Grudzień
edytuj- 3 grudnia: Referendum w Wenezueli dotyczące przyłączenia terytoria Esequibo, które de facto należy do Gujany.
- 10 grudnia: Zaprzysiężenie Javiera Milei'a na urząd Prezydenta Argentyny[120].
- 11 grudnia: Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki wygłosił w Sejmie exposé, po czym nie uzyskał poparcia większości. Tego samego dnia w drugim kroku konstytucyjnym na Prezesa Rady Ministrów wybrano Donalda Tuska
- 12 grudnia: Poseł Grzegorz Braun przy pomocy gaśnicy zgasił zapaloną w budynku Sejmu chanukiję[121]
- 13 grudnia: Ponowne zaprzysiężenie Donalda Tuska na Prezesa Rady Ministrów oraz jego nowego gabinetu.
- 19 grudnia: Sąd Najwyższy Stanu Kolorado orzekł, iż na podstawie 3. sekcji 14. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, Donald Trump nie może kandydować w prawyborach prezydenckich w tym stanie[122].
- 20 grudnia: Minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz dokonał odwołania dotychczasowych prezesów Zarządów Telewizji Polskiej, Polskiego Radia i Polskiej Agencji Prasowej i ich Rad Nadzorczych[123]. Środowiska związane z Prawem i Sprawiedliwości uznały te działania za sprzeczne w prawem i rozpoczęły okupację części siedzib mediów publicznych. Tego dnia o godzinie 11:18 kanał TVP INFO wstrzymał nadawanie, a następnie rozpoczął emisję sygnału innego kanału telewizyjnego, TVP 1[124].
- 21 grudnia: Strzelanina na Uniwersytecie Karola w Pradze.
Luty
edytuj- 16 lutego: Śmierć Aleksieja Nawalnego.
Marzec
edytuj- 15–17 marca: w wyborach prezydenckich w Rosji zwyciężył Władimir Putin (88,48% głosów), wybory te nie zostały uznane (przez władze wielu państw), za uczciwe, wolne ani demokratyczne[125].
Kwiecień
edytuj- 13-14 kwiecień: Iran przeprowadził atak powietrzny (z wykorzystaniem rakiet i dronów) na terytorium Izraela[126].
Maj
edytuj- 15 maja: Zamach na Roberta Ficę.
- 19 maja: W katastrofie prezydenckiego śmigłowca zginął prezydent Iranu Ebrahim Ra’isi i minister spraw zagranicznych Hosejn Amir Abdollahijan[127].
Lipiec
edytuj- 13 lipca: Zamach na Donalda Trumpa.
- 21 lipca: Prezydent USA Joe Biden ogłosił rezygnację ze startu w wyborach prezydenckich w 2024 roku przekazujące swe poparcie dotychczasowej wiceprezydentce USA Kamali Harris[128].
- 31 lipca: W Teheranie w zamachu bombowym dokonanym przez siły Izraelskie zginął przywódca Hamasu Isma’il Hanijja[129].
Sierpień
edytuj- 5 sierpnia: w wyniku masowych protestów, Sheikh Hasina ustąpiła z urzędu premiera Bangladeszu i udała się do Indii[130].
Wrzesień
edytuj- 12 września–obecnie: Powódź w Europie Środkowej.
- 15 września: doszło do drugiej próby zamachu na Donalda Trumpa. Niedoszły zamachowiec, Ryan Wesley Routh, próbował zastrzelić Trumpa podczas jego rozgrywki w golfa, lecz został zauważony przez agentów Secret Service i ostrzelany przez nich. Zamachowiec, który uprzednio zbiegł z miejsca, został następnie ujęty[131].
- 17–18 września: Eksplozje radiokomunikatorów Hezbollahu w Libanie i Syrii[132][133].
Spodziewane wydarzenia
edytujNajważniejsze wydarzenia w latach 2020–2029:
- Rok 2024:
- Rok 2025:
- Wybory prezydenckie w Polsce
- 2025/2026 to spodziewane wprowadzenie do sprzedaży dysków twardych o pojemności 100TB[134]
- Rok 2026:
- zakończenie budowy kościoła Sagrada Família w Barcelonie
- wystrzelenie obserwatorium kosmicznego PLATO
- Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026
- Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2026
- Rok 2028:
Przywódcy państw w III dekadzie XXI wieku
edytujW zestawieniach pominięto osoby tymczasowo sprawujące funkcje prezydenta i pełniące jej obowiązki, numeracja kolejnych przywódców według daty wstąpienia na urząd.
W wykazie uwzględniono przywódców 12 pierwszych państw na liście państw świata według PKB nominalnego (według danych MFW z 2021 roku) oraz Polski, Turcji, Iranu, Korei Północnej, Kuby i Izraela.
Prezydent | Partia | Okres | Premier | Okres | Partia | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
6. (14) | Andrzej Duda | PiS | od 6 sierpnia 2015 | 16. | Mateusz Morawiecki | 11 grudnia 2017 – 13 grudnia 2023 | PiS | ||
(13.) | Donald Tusk | od 13 grudnia 2023 | PO |
Prezydent | Okres | Kanclerz | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
12. | Frank-Walter Steinmeier | od 19 marca 2017 | Angela Merkel | 22 listopada 2005 – 8 grudnia 2021 | ||
Olaf Scholz | od 8 grudnia 2021 |
Przewodniczący | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
11. | Xi Jinping | od 14 marca 2013 | Li Keqiang | 15 marca 2013 – 11 marca 2023 | ||
Li Qiang | od 11 marca 2023 |
Cesarz | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
126. | Naruhito | od 1 maja 2019 | Shinzō Abe | 26 grudnia 2012 – 16 września 2020 | ||
Yoshihide Suga | 16 września 2020 – 4 października 2021 | |||||
Fumio Kishida | od 4 października 2021 |
Prezydent | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
8. | Emmanuel Macron | od 14 maja 2017 | Édouard Philippe | 15 maja 2017 – 3 lipca 2020 | ||
Jean Castex | 3 lipca 2020 – 16 maja 2022 | |||||
Élisabeth Borne | 16 maja 2022 – 9 stycznia 2024 | |||||
Gabriel Attal | od 9 stycznia 2024 |
Królowa | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
67. | Elżbieta II | 6 lutego 1952 – 8 września 2022 | Boris Johnson | 24 lipca 2019 – 6 września 2022 | ||
Liz Truss | 6 września 2022 – 25 października 2022 | |||||
68. | Karol III | od 8 września 2022 | ||||
Rishi Sunak | od 25 października 2022 |
Królowa | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
4. | Elżbieta II | od 6 lutego 1952 | Justin Trudeau | od 4 listopada 2015 | ||
5. | Karol III | od 8 września 2022 |
Królowa | Okres | Gubernator generalny | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
6. | Elżbieta II | od 6 lutego 1952 | David Hurley | od 1 lipca 2019 | ||
7. | Karol III | od 8 września 2022 |
Prezydent | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
14. | Ram Nath Kovind | od 25 lipca 2017 | Narendra Modi | od 26 maja 2014 |
Prezydent | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
12. | Sergio Mattarella | od 3 lutego 2015 | Giuseppe Conte | 1 czerwca 2018 – 13 lutego 2021 | ||
Mario Draghi | 13 lutego 2021 – 22 października 2022 | |||||
Giorgia Meloni | od 22 października 2022 |
Prezydent | Okres | ||
---|---|---|---|
12. | Recep Tayyip Erdoğan | od 28 sierpnia 2014 |
Najwyższy Przywódca | Okres | Prezydent | Okres | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2. | Ali Chamenei | od 4 czerwca 1989 | 7. | Hasan Rouhani | 3 sierpnia 2013 – 3 sierpnia 2021 | ||
8. | Ebrahim Ra’isi | od 3 sierpnia 2021 |
Wieczny Prezydent | Okres | Najwyższy Przywódca Korei Północnej | Okres | Premier | Okres | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kim Il Sung | od 28 grudnia 1972 | 3. | Kim Dzong Un | od 17 grudnia 2011 | 13. | Kim Jae-ryong | 11 kwietnia 2019 – 13 sierpnia 2020 | ||
14. | Kim Tok-hun | od 13 sierpnia 2020 |
Prezydent | Okres | Premier | Okres | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
12. | Mun Jae-in | 10 maja 2017 – 10 maja 2022 | 41. | Lee Nak-yeon | 31 maja 2017 – 14 stycznia 2020 | ||
42. | Chung Sye-kyun | 14 stycznia 2020 – 16 kwietnia 2021 | |||||
43. | Kim Boo-kyum | 14 maja 2021 – 21 maja 2022 | |||||
13. | Yoon Suk-yeol | od 10 maja 2022 | |||||
44. | Han Duck-soo | od 21 maja 2022 |
Prezydent | Okres | Premier | Okres | |||
---|---|---|---|---|---|---|
2. | Władimir Putin | od 7 maja 2012 | Dmitrij Miedwiediew | 8 maja 2012 – 15 stycznia 2020 | ||
Michaił Miszustin | od 16 stycznia 2020 |
Prezydent | Okres | Premier | Okres | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
15. | Miguel Díaz-Canel | od 10 października 2019 | 1. | Manuel Marrero Cruz | od 21 grudnia 2019 |
Prezydent USA | Okres sprawowania urzędu | Partia | Wiceprezydent USA | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
45. | Donald Trump | 20 stycznia 2017 – 20 stycznia 2021 | Partia Republikańska | 48. | Mike Pence | ||
46. | Joe Biden | od 20 stycznia 2021 | Partia Demokratyczna | 49. | Kamala Harris |
Prezydent | Okres | Premier | Okres | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
10. | Re’uwen Riwlin | 24 lipca 2014 – 7 lipca 2021 | 9. | Binjamin Netanjahu | 31 marca 2009 – 13 czerwca 2021 | ||
13. | Naftali Bennett | 13 czerwca 2021 – 1 lipca 2022 | |||||
11. | Jicchak Herzog | od 7 lipca 2021 | |||||
14. | Ja’ir Lapid | 1 lipca 2022 – 29 grudnia 2022 | |||||
(9) | Binjamin Netanjahu | od 29 grudnia 2022 |
Przywódcy chrześcijańscy
edytujLp. | Herb | Patriarcha | Zdjęcie | Świeckie imię i nazwisko | Miejsce urodzenia | Pontyfikat |
269. | Bartłomiej I | Dimitrios Archondonis Δημήτριος Αρχοντώνης |
Imroz, Turcja | 2 listopada 1991 |
Lp. | Herb | Papież Suweren Państwa Miasto Watykan |
Wizerunek | Łacińskie imię | Świeckie imię i nazwisko | Miejsce urodzenia | Pontyfikat |
266. / 8. | Franciszek | Franciscus | Jorge Mario Bergoglio | Buenos Aires, Argentyna | od 13 marca 2013 |
Lp. | Dalajlama | Wizerunek | Świeckie imię i nazwisko | Miejsce urodzenia | Pontyfikat |
14. | XIV Dalajlama | Tenzin Gjaco | Takcer, Tybet | od 22 lutego 1940 |
Przywódcy organizacji międzynarodowych
edytujPrzywódcy Unii Europejskiej
edytujPrzew. Komisji Europejskiej |
Kraj | Okres | Przew. Rady Europejskiej |
Kraj | Okres | Przew. Parlamentu Europejskiego |
Kraj | Okres |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ursula von der Leyen | Niemcy | od 1 grudnia 2019 | Charles Michel | Belgia | od 1 grudnia 2019 | David Sassoli | Włochy | 3 lipca 2019 – 11 stycznia 2022 |
Roberta Metsola | Malta | od 11 stycznia 2022 |
Lp. | Sekretarz generalny | Okres sprawowania urzędu |
---|---|---|
9. | António Guterres | od 1 stycznia 2017 |
Lp. | Sekretarz generalny | Okres sprawowania urzędu |
---|---|---|
13. | Jens Stoltenberg | od 1 października 2014 |
Nagrody
edytujLaureaci nagrody Człowiek Roku tygodnika „Time”
edytujRok | Osoba |
---|---|
2020 | Joe Biden |
Kamala Harris | |
2021 | Elon Musk |
2022 | Wołodymyr Zełenski |
2023 | Taylor Swift |
Imprezy sportowe
edytujKursywą zaznaczono przyszłe wydarzenia
Letnie IO | Zimowe IO | MŚ w piłce nożnej |
---|---|---|
Tokio 2020 | Pekin 2022 | Katar 2022 |
Paryż 2024 | Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2026 | Kanada, Stany Zjednoczone i Meksyk 2026 |
Los Angeles 2028 |
Przypisy
edytuj- ↑ Islamic State claims responsibility for Niger army base attack. Reuters, 2020-01-14. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Yemen war: Death toll in attack on military base rises to 111. BBC News, 2020-01-20. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Kobe Bryant nie żyje. Katastrofa helikoptera w Los Angeles. Rzeczpospolita, 2020-01-27. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Yemen war: Coalition ceasefire to help combat coronavirus begins. BBC News, 2020-04-09. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Parisa Hafezi, Phill Steward: Iran says it puts first military satellite into orbit, triggers U.S. condemnation. [w:] 2020-04-23 [on-line]. Reuters. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ سپاه پاسداران از 'پرتاب موفقیتآمیز' نخستین ماهواره نظامی ایران خبر داد. BBC News, 2020-04-22. [dostęp 2024-01-04]. (pers.).
- ↑ Komunikat Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 7 maja 2020 roku. pkw.gov.pl, 2020-05-07. [dostęp 2024-01-04].
- ↑ Mateusz Zielonka , "Blitzkrieg" wojsk rządowych w Libii. Klęska Haftara [ANALIZA] - Defence24 [online], www.defence24.pl, 4 czerwca 2020 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ Libia: NATO zaangażuje się przeciw Rosji? [online], Portal STRAJK, 8 czerwca 2020 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ Libya government regains full control of Tripoli, „BBC News”, 4 czerwca 2020 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ North Korea blows up liaison office as tensions rise with South. Aljazeera, 2020-06-16. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Maciej Nycz: Hagia Sophia znów będzie meczetem? Jest decyzja sądu i dekret Erdogana. RMF, 2020-07-10. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Barakah: UAE starts up Arab world's first nuclear plant. BBC News, 2024-08-02. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Bejrut. Wybuch w Libanie. Wzrosła liczba ofiar śmiertelnych – Wiadomości, wiadomosci.radiozet.pl, 1596 [dostęp 2020-08-05] (pol.).
- ↑ Putin: Rosja z pierwszą na świecie szczepionką przeciw COVID-19. Rzeczpospolita, 2020-08-11. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Przemysław Ciszak: Shinzo Abe składa rezygnację. Powodem stan zdrowia szefa japońskiego rządu. money.pl, 2020-08-28. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Serbia, Kosovo to open Israel embassies in Jerusalem. Reuters, 2020-09-15. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Venezuela: UN investigators accuse authorities of crimes against humanity. BBC News, 2024-09-16. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Krzysztof Kanawka: Pobranie próbek z Bennu. Kosmonauta.net, 2020-10-21. [dostęp 2024-01-04].
- ↑ Komunikat Trybunału Konstytucyjnego do sprawy pod sygn. K 1/20 [online] [dostęp 2020-10-22] .
- ↑ Aborcja w Polsce. Protesty w całym kraju po wyroku TK.. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ UN says Libya sides reach ‘permanent ceasefire’ deal. Aljazeera, 2020-10-23. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Falklands community invited to ‘Reclaim the Beach’ to celebrate completion of demining. Penguin News, 2020-10-23. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Tigray crisis: Ethiopia orders military response after army base seized. BBC News, 2020-11-04. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Łukasz Golowanow , Górski Karabach: 44. dzień wojny, rosyjski Mi-24 strącony. Aktualizacja: Armenia de facto skapitulowała [online], Konflikty.pl, 9 listopada 2020 [dostęp 2020-11-10] (pol.).
- ↑ Россия направила в Карабах почти две тысячи миротворцев [online], РИА Новости, 10 listopada 2020 (ros.).
- ↑ Przemysław Wańtuchowicz: Xbox Series X - oficjalna data premiery i cena. Eurogamer, 2020-09-09. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Key findings of the Brereton report into allegations of Australian war crimes in Afghanistan. The Guardian, 2020-11-19. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Tomasz Mleczko: PlayStation 5 - cena, data premiery, parametry i wszystko, co wiemy o nowej konsoli Sony. komputerświat, 2024-11-16. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Mohsen Fakhrizadeh, Iran's top nuclear scientist, assassinated near Tehran. BBC News, 2020-11-27. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Northeast Nigeria attack claimed at least 110 lives: UN. The Guardian, 2020-11-29. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Katarzyna Mazur: Portoryko: zawalił się słynny radioteleskop w Arecibo. NationalGeographic, 2020-12-02. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Brytyjczycy jako pierwsi zaaprobowali szczepionkę Pfizera. Jest bezpieczna. Businessinsider, 2020-12-02. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ FDA dopuści do obrotu szczepionkę Moderny. EMA przyspiesza prace [online], www.politykazdrowotna.com, 18 grudnia 2020 [dostęp 2021-01-09] .
- ↑ Zbigniew Wojtasiński , FDA dopuści do użycia szczepionkę przeciwko COVID-19 firmy Moderna [online], pulsmedycyny.pl, 18 grudnia 2020 [dostęp 2021-01-09] (pol.).
- ↑ Indonezja: 62 osoby były na pokładzie Boeinga 737, który rozbił się po starcie – rynki zagraniczne [online], wnp.pl [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ Impeachment po raz drugi. Trump przechodzi do historii [online], Onet Wiadomości, 13 stycznia 2021 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ Holandia. Rząd podał się do dymisji [online], onet.pl, 15 stycznia 2021 [dostęp 2024-01-04] .
- ↑ „Przybywam jako pielgrzym pokoju”. Franciszek jako pierwszy papież w historii odwiedza Irak. tvn24.pl, 5 marca 2021. [dostęp 2021-03-08].
- ↑ Nie żyje prezydent Czadu. Zginął w starciach z rebeliantami. Polskie Radio, 2021-04-20. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Indonezyjski okręt podwodny rozpadł się na trzy części. Cała załoga nie żyje. Wprost, 2021-04-25. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Bahtiyar Abdülkerimov: Death toll rises to 55 from Kyrgyz-Tajik border clashes. 2021-05-05. [dostęp 2024-01-04].
- ↑ Tigray rebels vow to drive out ‘enemies’ after retaking Mekelle. Aljazeera, 2024-06-29. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ The president of Haiti was assassinated at home [online], businessinsider.com, 7 lipca 2021 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Miliarder w samolocie o napędzie rakietowym "dotknął" kosmosu [online], dziennik.pl, 11 lipca 2021 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ Here’s how Jeff Bezos' spaceflight unfolded this morning [online], cnn.com, 20 lipca 2021 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Lex anty-TVN w Sejmie. "Jarosław Kaczyński tej większości ciągle jeszcze nie ma". 2021-08-11. [dostęp 2024-07-01]. (pol.).
- ↑ Highly polluting leaded petrol now eradicated from the world, says UN. BBC News, 2021-08-31. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ WHO endorses use of world’s first malaria vaccine in Africa [online], the Guardian, 6 października 2021 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Sebastian Kurz: Austrian leader resigns amid corruption inquiry. BBC News, 2021-10-09. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
- ↑ Radosław Kosarzycki: Zniszczony przez Rosjan satelita będzie zagrażał stacji kosmicznej przez dekady. Mogą oberwać też Starlinki. SpiderWeb, 2021-11-19. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Karol Żerbuń: Ludzka głupota dotarła w Kosmos. Temat kosmicznych śmieci powraca ze zdwojoną siłą. Benchmark, 2021-11-16. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Paulina Wójtowicz: Pierwszy człowiek z sercem świni nie żyje. Zmarł po dwóch miesiącach od przeszczepu. [dostęp 2022-12-28]. (pol.).
- ↑ Mamy zdjęcie supermasywnej czarnej dziury w Drodze Mlecznej!. Urania, 2022-06-12. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Dania i Kanada zakończyły „wojnę o whiskey”. Wyspa Hansa została podzielona na pół. [dostęp 2022-12-30]. (pol.).
- ↑ Krwawe protesty w Uzbekistanie. Zgineli cywile i funkcjonariusze organów bezpieczeństwa. PAP. [dostęp 2022-07-16]. (pol.).
- ↑ Ludwika Włodek: Karakałpakstan spłynął krwią. Co się dzieje w Uzbekistanie?. 2022-07-07. [dostęp 2022-07-16]. (pol.).
- ↑ Protestujący na Sri Lance wdarli się do pałacu prezydenckiego. Głowa państwa zapowiada dymisję. [dostęp 2022-12-30]. (pol.).
- ↑ Ethiopia: Government, Tigrayan forces agree to end two-year war [online], www.aljazeera.com [dostęp 2024-01-05] (ang.).
- ↑ Turcja uderzy na Kurdów w Syrii? Pokaz siły wobec Rosji i USA [online], MSN [dostęp 2022-12-01] (pol.).
- ↑ 1 stycznia 2023 r. Chorwacja wchodzi do strefy euro: ostatnie wymagane akty prawne przyjęte. 2022-07-12. [dostęp 2023-02-19]. (pol.).
- ↑ Uzbekistan Aims For Full Transition To Latin-Based Alphabet By 2023. [dostęp 2022-06-05]. (ang.).
- ↑ „В Узбекистане в 2023 году узбекский алфавит в делопроизводстве переведут с кириллицы на латинскую графику”.. [dostęp 2022-06-05]. (ros.).
- ↑ Lula da Silva oficjalnie prezydentem Brazylii. Złożył prezydencką przysięgę. tvn24.pl. [dostęp 2023-01-01].
- ↑ Rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe Benedykta XVI – Vatican News [online], vaticannews.va, 5 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-05] (pol.).
- ↑ Brazil leaders condemn ‘terrorist acts’, vow to defend democracy [online], www.aljazeera.com [dostęp 2023-01-10] (ang.).
- ↑ Klapy/śmigła – pomylenie dźwigni mogło być przyczyną katastrofy w Nepalu | dlapilota.pl [online], dlapilota.pl [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Dr Michał Zaręba: Polityczne zawirowania w Wietnamie [ANALIZA] [online] [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Vietnam politics: Power shift as President Nguyen Xuan Phuc quits. bbc.com, 2023-01-17. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
- ↑ Ukraina: W katastrofie helikoptera w Browarach zginęło kierownictwo MSW Ukrainy. polsatnews.pl. [dostęp 2023-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ France: Over 1 million march against raising retirement age [online], AP NEWS, 19 stycznia 2023 [dostęp 2023-04-28] (ang.).
- ↑ Dawit Endeshaw: Eritrean troops seen leaving Ethiopian town of Shire. Reuters, 2023-01-22. [dostęp 2023-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-19)]. (ang.).
- ↑ Bate Felix: Burkina Faso military government demands departure of French troops. Reuters, 2023-01-22. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
- ↑ Gayle Spinazze , PRESS RELEASE: Doomsday Clock set at 90 seconds to midnight [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 24 stycznia 2023 [dostęp 2023-12-26] (ang.).
- ↑ Pakistan mosque blast: Police targeted in attack that kills 47. BBC News, 2023-01-30. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
- ↑ Chiński balon szpiegowski został zestrzelony przez samolot myśliwski. Rozkaz wydał prezydent Biden. www.pap.pl, 2023-02-04. [dostęp 2023-02-05].
- ↑ Kolejne trzęsienie ziemi w Turcji. „Co najmniej jedna ofiara”. Interia, 2023-03-01. [dostęp 2023-03-05]. (pol.).
- ↑ Trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii. Tragiczny bilans ofiar rośnie, ale zdarzają się jeszcze cuda. TVN24, 2023-02-18. [dostęp 2023-02-18]. (pol.).
- ↑ Joe Biden w Kijowie. Nieoczekiwana wizyta prezydenta USA. rmf24.pl. [dostęp 2023-02-20].
- ↑ Katastrofa kolejowa w Grecji. Premier Kyriakos: Przyczyną jest tragiczny, ludzki błąd [online], www.gazetaprawna.pl, 2 marca 2023 [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Nakaz aresztowania Władimira Putina. Wydał go Międzynarodowy Trybunał Karny. rmf24.pl. [dostęp 2023-03-17]. (pol.).
- ↑ USA. Były prezydent Donald Trump został aresztowany [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2023-04-30] (pol.).
- ↑ Juice: Space mission to Jupiter’s moons blasts off [online], BBC News [dostęp 2023-12-27] (ang.).
- ↑ Michał Kędzierski: Dokonało się: koniec atomu w Niemczech. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2023-04-21. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ SpaceX Starship: Elon Musk promises second launch within months, „BBC News”, 20 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-29] (ang.).
- ↑ Polsat News , 21 osób zmarło dla Jezusa. Policja wydobyła ciała [online], polsatnews.pl, 23 kwietnia 2023 [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Jennifer Rigby i inni, WHO declares end to COVID global health emergency, „Reuters”, 5 maja 2023 [dostęp 2023-05-05] (ang.).
- ↑ Statement on the fifteenth meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the coronavirus disease (COVID-19) pandemic [online], who.int, 5 maja 2023 [dostęp 2023-05-05] (ang.).
- ↑ WHO o małpiej ospie. Ogłoszono ważną decyzję [online], WP abcZdrowie [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Fifth Meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee on the Multi-Country Outbreak of mpox (monkeypox) [online], who.int, 11 maja 2023 [dostęp 2023-12-27] (ang.).
- ↑ Indie. 1450 zabitych i rannych w zderzeniu pociągów [online], TVN24, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-12-26] (pol.).
- ↑ Nieoficjalne dane o marszu. Trzaskowski: Martwi mnie to, zaniżone. polsatnews.pl, 2023-06-04. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ Explainer: What the Kakhovka Dam Catastrophe Means For the Ukraine-Russia War - The Moscow Times [online], themoscowtimes.com [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-06] .
- ↑ Rachel Treisman: These are the charges Trump was indicted on and what they mean. NPR, 2023-06-09. [dostęp 2023-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-12)].
- ↑ Canada is investigating why the Titanic-bound submersible imploded [online], AP News, 24 czerwca 2023 [dostęp 2023-09-30] (ang.).
- ↑ Koronawirus. Papież Franciszek odwołał Światowe Dni Młodzieży i Światowe Spotkania Rodzin. wp.pl. [dostęp 2020-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-24)].
- ↑ Lizbona: podano datę Światowych Dni Młodzieży. niedziela.pl. [dostęp 2021-10-04].
- ↑ Катастрофа самолета Евгения Пригожина: что известно [online], Forbes.ru, 23 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-30] (ros.).
- ↑ Chandrayaan-3 wylądował na Księżycu. Kto zrobił to wcześniej i co dalej? [online], www.benchmark.pl, 23 sierpnia 2023 [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Wojskowi oświadczyli, że przejmują władzę. Rozwiązują instytucje, zamykają granice, aresztowali prezydenta [online], TVN24, 30 sierpnia 2023 [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Papież poleciał do Mongolii. Długi lot Franciszka. tvn24.pl, 1 września 2023. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ W Ukrainie Boże Narodzenie dwa tygodnie wcześniej. To też skutek rosyjskiej agresji [online], oko.press [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Maroko: Już 2122 ofiary śmiertelne trzęsienia ziemi; blisko 2500 rannych. wnp.pl. [dostęp 2023-09-10].
- ↑ Sonda OSIRIS-REx przemianowana na OSIRIS-APEX. Nowa misja do kolejnej asteroidy. Dziennik Naukowy, 2023-09-27. [dostęp 2024-01-04]. (pol.).
- ↑ Kamila Cieślik: 60-100 tysięcy uczestników według policji? Te zdjęcia opowiadają zupełnie inną historię. Gazeta.pl, 2023-10-01. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ Kamil Nowak: Ile osób wzięło udział w Marszu Miliona Serc w Warszawie? Ratusz podał dane. Forsal, 2023-10-01. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 sierpnia 2023 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1564).
- ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2023. Wyniki wyborów do Sejmu RP. PKW. [dostęp 22023-12-27].
- ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2023. Wyniki wyborów do Senatu RP. PKW. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ Frekwencja w wyborach 2023 r. do Sejmu. PKW, 2023-10-17. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ Referendum Ogólnokrajowe w 2023 r. [online], referendum.gov.pl [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Magdalena Partyła: „Atak na bezprecedensową skalę”. Kilkaset osób zginęło w szpitalu w Gazie. [w:] Izrael w stanie wojny [on-line]. rmf24.pl, 2023-10-18. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ Barbara Kwiatkowska: Pierwszy w historii przeszczep oka. Pacjent z USA dostał nową twarz. Wirtualna Polska, 2023-11-10. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ Umowa koalicyjna podpisana. Liderzy KO, Trzeciej Drogi i Lewicy zawarli porozumienie. rp.pl, 10 listopada 2023. [dostęp 2023-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Pierwsze posiedzenia Sejmu i Senatu 13 listopada. prezydent.pl, 7 listopada 2023. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ Dymisja Rady Ministrów i desygnowanie Prezesa RM [online], prezydent.pl, 13 listopada 2023 [dostęp 2023-12-27] .
- ↑ Rozejm w Strefie Gazy. Pierwsi zakładnicy porwani przez Hamas wrócili do Izraela. TVN24, 2023-11-24. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ Paweł Aguff: Koniec rozejmu w Strefie Gazy, Izrael atakuje. Nowe ofiary. Dziennik.pl, 2023-12-01. [dostęp 2023-12-27]. (pol.).
- ↑ Uroczystość powołania przez Prezydenta RP nowego rządu [online], prezydent.pl, 27 listopada 2023 [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ "Barwny ptak" nowym prezydentem. Na zaprzysiężeniu będą Orban i Zełenski [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Patryk Michalski , Skandaliczna scena w Sejmie. Braun złapał za gaśnicę [online], wiadomosci.wp.pl, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-12] (pol.).
- ↑ Donald Trump stracił szansę na ubieganie się o prezydenturę? [online], www.gazetaprawna.pl, 20 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ Minister kultury odwołał prezesów TVP, Polskiego Radia i PAP. rp.pl. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ TVP Info przestało działać. Politycy PiS w siedzibie Telewizji Polskiej [online], www.rmf24.pl [dostęp 2023-12-27] (pol.).
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ Znaleziono śmigłowiec prezydenta Iranu. "Nie ma śladu życia" [online], www.rmf24.pl [dostęp 2024-05-20] (pol.).
- ↑ [3]
- ↑ [4]
- ↑ [5]
- ↑ [6]
- ↑ [7]
- ↑ [8]
- ↑ Bogdan Stech , Seagate zapowiada 100 TB dyski HDD dzięki technologii HAMR [online], PurePC.pl, 7 listopada 2018 [dostęp 2020-07-09] (pol.).
- ↑ Nobelprize.org: All Nobel Prizes in Physics. Nobel Media AB 2014. [dostęp 2014-10-07]. (ang.).
- ↑ Nobelprize.org: All Nobel Prizes in Chemistry. Nobel Media AB 2013. [dostęp 2013-09-21]. (ang.).
- ↑ Nobelprize.org: All Nobel Prizes in Physiology or Medicine. Nobel Media AB 2014. [dostęp 2014-10-07]. (ang.).
- ↑ Nobelprize.org: All Nobel Prizes in Literature. Nobel Media AB 2013. [dostęp 2013-09-21]. (ang.).
- ↑ Nobelprize.org: All Nobel Peace Prizes. Nobel Media AB 2013. [dostęp 2013-09-21]. (ang.).
- ↑ Nobelprize.org: All Prizes in Economic Sciences. Nobel Media AB 2013. [dostęp 2013-09-21]. (ang.).