Latarnia Morska Jarosławiec

Latarnia Morska Jarosławieclatarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona we wsi Jarosławiec (gmina Postomino, powiat sławieński, województwo zachodniopomorskie)[2].

Latarnia Morska Jarosławiec
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1979 z 30.08.1993[1]
Ilustracja
Elewacja frontowa
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Miejscowość

Jarosławiec

Wysokość wieży

33,30 m

Wysokość światła

50,20 m n.p.m.

Zasięg światła

23,00 Mm

Charakterystyka światła

Błyskowe grupowe
Okres: 9,00 s
Blask: 0,45 s
Przerwa: 2,05 s
Blask: 0,45 s
Przerwa: 6,05 s

Data budowy

1838

Administrator

Urząd Morski w Szczecinie

Położenie na mapie gminy Postomino
Mapa konturowa gminy Postomino, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Jarosławiec, latarnia morska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Jarosławiec, latarnia morska”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Jarosławiec, latarnia morska”
Położenie na mapie powiatu sławieńskiego
Mapa konturowa powiatu sławieńskiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Jarosławiec, latarnia morska”
Ziemia54°32′30″N 16°32′41″E/54,541667 16,544722
10 lipca 2018

Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Darłowo (około 15 km na zachód), a Latarnią Morską Ustka.

Latarnia jest także jedną z jedenastu stacji brzegowych na polskim wybrzeżu systemu AIS-PL projektu HELCOM, który umożliwia automatyczne monitorowanie ruchu statków w strefie przybrzeżnej. Antena stacji w Jarosławcu ma wysokość 51 m[3].

Informacje ogólne

edytuj

Latarnia jest administrowana przez Urząd Morski w Szczecinie (przed 1 kwietnia 2020 roku przez Urząd Morski w Słupsku)[4].

Dane techniczne

edytuj
  • Położenie: 54°32′30″N 16°32′41″E
  • Wysokość wieży: 33,30 m
  • Wysokość światła: 50,20 m n.p.m.
  • Zasięg nominalny światła: 23 Mm (42,596 km)
  • Charakterystyka światła: Błyskowe grupowe
    • Blask: 0,45 s
    • Przerwa: 2,05 s
    • Blask: 0,45 s
    • Przerwa: 6,05 s
    • Okres: 9,00 s

Historia

edytuj

Pierwsze wzmianki o latarni pochodzą z 1818 roku, kiedy to pisano o konieczności jej budowy. 11 czerwca 1818 roku wystąpiono do Ministerstwa Żeglugi z wnioskiem o pozwolenie na budowę, ale na jarosławskiej latarni światło rozbłysło dopiero po 20 latach. Od początku budowy napotykano na wiele problemów. W lutym 1820 roku inspektor budowlany ze Słupska przedłożył pierwsze plany konstrukcyjne, które jednak nie zostały zrealizowane. Następne plany przedstawiono w maju 1827 roku, a w październiku zostały one przeanalizowane przez specjalna komisję przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Berlinie, w której składzie był mistrz pruskiego klasycyzmu budowlanego, budowniczy latarni w Arkonie, Fryderyk Schikel[5]. Budowę rozpoczęto w 1829 roku 380 metrów od brzegu. Roboty zlecono mistrzowi murarskiemu ze Sławna, Widekowskiemu, a stalową konstrukcję lampy wykonał mistrz kowalski Karol Winneg z Koszalina. „Lustrzane szyby do oszklenia kopuły dostarczyła manufaktura Schickler & Splittgerber, ta sama, która realizowała zamówienia dla latarń na Helu i w Nowym Porcie[5]. Budowę latarni ukończono w 1832 roku. Wieżę latarni zbudowano na planie koła, a przy jej wznoszeniu wykorzystano czerwoną i glazurowaną cegłę[6]. W 1902 roku latarnia została przebudowana[7].

Mimo iż po trzech latach latarnia już stała, to nie została ona uruchomiona. Była za niska. Od północnego zachodu zasłaniały ją drzewa i dachy domów, a od wschodu świerkowy las. Ze względu na sprzeciw mieszkańców wobec wycinki lasu i niemożności podwyższenia latarni ze względu na słabe mury w 1835 roku zdecydowano o budowie nowej latarni, która znajduje się obecnie w centrum miasta. Istniejącą powiększono i przeznaczono na mieszkanie dla latarników. Nowa okrągła wieża zbudowana z czerwonej cegły podzielona została gzymsami na cztery kondygnacje a jej całkowita wysokość wyniosła 33,3 metra. Pierwszy raz zapalono światła 1 lipca 1838 roku używając piętnastu lamp Arganda zasilanych olejem rzepakowym z parabolicznymi zwierciadłami, które przeniesiono ze starej latarni. Zasięg światła wyniósł 16 Mm z wysokości 50, 2 m n.p.m.[5][8] W 1878 wymieniono lampy Arganda na soczewkę Fresnela, a w 1912 roku włączono zasilanie elektryczne[9].

W czasie działań wojennych latarnia została uszkodzona i służbę nautyczną rozpoczęła w 1946 roku. W roku 1975 zmodernizowano urządzenia optyczne i zainstalowano nowoczesną lampę obrotową, AGA PRB-21, istniejącą do dziś, złożoną z czterech paneli po 6 żarówek o mocy 600 W każda, która daje światło na odległość 23 Mm[5][9].

W 1993 roku latarnia została wpisana do rejestru zabytków[1]. Latarnia jest dozorowana, udostępniona do zwiedzania, a z jej szczytu podziwiać można panoramę Jarosławca i okolicy[8][9].

W 1996 roku przeprowadzono generalny remont latarni z uzupełnieniem braków cegieł w gzymsach i ścianach oraz zabezpieczeniem latarni przed działaniem szkodliwych czynników, np.: wody, soli[5].

Do dnia 31 marca 2020 roku administratorem latarni był Urząd Morski w Słupsku, a od dnia 1 kwietnia 2020 roku zadanie to zostało przejęte przez Urząd Morski w Szczecinie[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 104 [dostęp 2024-07-01].
  2. Latarnia Morska Jarosławiec. [w:] Polskie latarnie morskie [on-line]. [dostęp 2021-04-07].
  3. Marek Dziewicki, Marcin Waraksa: Status AIS – PL. Urząd Morski w Gdyni.
  4. a b Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie zniesienia Urzędu Morskiego w Słupsku. [w:] Dz.U. 2020 poz. 91 [on-line]. [dostęp 2021-06-20].
  5. a b c d e Renata Baczyńska, Polskie latarnie morskie i ich związek z gospodarką turystyczną, Bydgoszcz 2010, s. 44–47 [dostęp 2021-04-05].
  6. Jarosławiec. www.jaroslawiec.com. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-26)].
  7. Wielka Encyklopedia PWN. Warszawa: 2002, s. 451. ISBN 83-01-13736-3. ISBN 83-01-13357-0.
  8. a b Latarnia morska. [w:] jaroslawiec.pl [on-line]. [dostęp 2021-04-0206].
  9. a b c Latarnia morska w Jarosławcu [online], stotom.wordpress.com [dostęp 2021-04-08].

Linki zewnętrzne

edytuj