Lech Paszkowski

polski pisarz, publicysta, historyk, mieszkający w Australii

Lech Krzysztof Paszkowski (ur. 18 lipca 1919 w Warszawie, zm. 24 kwietnia 2013 w Melbourne, Australia[1]) – polski pisarz, publicysta, autor prac historycznych.

Lech Paszkowski
Ilustracja
Imię i nazwisko

Lech Krzysztof Paszkowski

Data i miejsce urodzenia

18 lipca 1919
Warszawa

Data i miejsce śmierci

24 kwietnia 2013
Melbourne

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła
  • Polacy w Australii i Oceanii 1790-1940
  • Sir Paul Edmund Strzelecki: Reflections of his life
  • Na falach życia. Część I 1919-1939. Lata młodzieńcze
  • Na falach życia. Część II 1939-1948. Lata stracone
  • Na falach życia. Część III 1948-1958. Brzegi mórz dalekich

Życiorys edytuj

Syn Józefa Paszkowskiego (rzeźbiarza) i Janiny Bobińskiej (artystki malarki). Uczył się w gimnazjum Lorentza, a następnie w gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie i tu otrzymał maturę (1938). Uczył się w międzyczasie także w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni (na wydziale nawigacyjnym), lecz w związku ze złym stanem zdrowia, opuścił szkołę i okręt „Dar Pomorza”, na którym odbywał swą pierwszą żeglugę. Do Szkoły Morskiej powrócił przejściowo jeszcze w lipcu 1939. Debiutował w „Młodym Lesie” (w gimnazjum) i później w roczniku „Dom i Szkoła” (tu fragmenty dziennika z „Daru Pomorza”). W 1938 r. pracował w Junackich Hufcach Pracy przy budowie drogi na Gubałówce k. Zakopanego. W tym samym roku został powołany do wojska. Odbył służbę na kursie podchorążych rezerwy w Brześciu n. Bugiem. W sierpniu 1939. został przydzielony do 83. Pułku Strzelców Poleskich. Brał udział w bitwie nad górną Wartą, w obronie linii nad rzeką Widawką i pod Jeżowem k. Skierniewic (9 września 1939). 12 września 1939 we dworze Pilaszków, podczas walk ze zmotoryzowanym pułkiem gwardii SS-Leibstandarte „Adolf Hitler” w rejonie Święcice-Ołtarzew, dostał się do niewoli. Przebywał następnie na przymusowych robotach rolnych w Meklemburgii. W 1945 przebywał w Lubece, pracując w wojskowej komisji weryfikacyjnej płk. K. Ziemskiego. Następnie trafił do Kompanii Marynarzy przy Armii Ren, która miała zasilić polską marynarkę wojenną w Anglii. W obozie dipisów (displaced persons) pod Hamburgiem, przebywał przez 2 lata, ucząc języków obcych, języka polskiego i historii. Nie decydując się na powrót do Polski pod rządami komunistów, nawiązał kontakt ze swym wujem osiadłym w Australii. Wyjechał następnie do Marsylii, a stamtąd, 16 marca 1948. odpłynął na egipskim statku „Misr” do Australii, gdzie wylądował 28 kwietnia. Pracował początkowo jako robotnik w fabryce silników elektrycznych, potem w warsztatach mechanicznych, założonych przez polskich marynarzy („Diesel Equipment”, popularna wśród Polaków nazwa: „Zabuski i S-ka”). Od 1952 do 1984 r. pracował w laboratorium elektrotechnicznym Rady Miejskiej w Melbourne. Ukończył studium „Freelance Journalism” (wolnego dziennikarstwa), był także słuchaczem Royal Melbourne Technical College. W czasie urlopów pracował jako marynarz na żaglowcach i motorowcach, wożąc ładunki do Launceston, Devonport i innych portów.

W początkowym okresie pobytu w Australii Paszkowski pisał do: tygodnika „Echo” w Perth, brazylijskiego „Ludu”, „Tygodnika Katolickiego”, „Głosu Polskiego” i „Tygodnika Polskiego” – pism wydawanych w Melbourne oraz „Wiadomości Polskich”, wydawanych w Sydney. Ogłosił ponad 60 artykułów, szkiców i recenzji książek w londyńskich „Wiadomościach”. Opublikował także szereg artykułów biograficznych o australijskich Polakach osiadłych na stałe lub przebywających czasowo w tym kraju.

Odbył dwie podróże morskie: dookoła świata i na Tahiti. W 1983 rozpoczął siedmiomiesięczną podróż dookoła świata na angielskim statku „Canberra”. Trasa podróży wiodła przez Auckland (Nowa Zelandia), Suvę (Fidżi), Honolulu, San Francisco, Los Angeles, Acapulco, Balboa, Port Everglades i Miami, Nowy Jork, Funchal do Southampton. W Anglii poszukiwał materiałów biograficznych do życiorysu Pawła Edmunda Strzeleckiego (Londyn, Oksford) i materiałów do wojny 1939 roku (w Instytucie Gen. W. Sikorskiego). Z tej podróży przesyłał do „Tygodnika Polskiego” w Melbourne reportaże, pisane na pokładzie „Canberry”, zatytułowane „Przez dwa oceany”. Na zakończenie podróży, pierwszy raz od zakończenia II wojny światowej, przebywał w Polsce.

Jego wyprawa na Tahiti na statku „Sea Princess” (1987) prowadziła z Sydney do Bay of Islands, Auckland, Suva, Vavau, Bora-Bora, Moorea i Papeete. Na tej trasie Paszkowski starał się odwiedzić miejsca, w których przebywał polski podróżnik Paweł Edmund Strzelecki.

Mieszkał w East Malvern (dzielnicy Melbourne), w australijskim stanie Wiktoria.

Twórczość edytuj

Książki edytuj

Inne teksty edytuj

Liczne artykuły naukowe (nadbitki), recenzje, szkice biograficzne, korespondencje, reportaże morskie i podróżnicze, wspomnienia i artykuły historyczne, publikowane w książkach naukowych, pracach zbiorowych, na łamach „Wiadomości” (Londyn), „Kultury” (Paryż) i innych czasopism emigracyjnych, m.in.:

Opracowania edytuj

  • H.P. G. Clews, Strzelecki’s Ascent of Mount Kościuszko 1840 (opracowanie redakcyjne i edytorskie, przedmowa; Australia Felix Literary Club, Brunswick 1973)
  • Dr Jan Danysz and the Writer, Naturalist axplorer (red. książki oraz autor rozdziału pt. John Lhotski as I see him; praca zbiorowa; A. F. Literary Cuisabdu lub, Melbourne 1977)
  • Ks. Józef Janus Jezuita (Wyd. OO. Jezuici, Melbourne 1982; redaktor i współautor wspomnienia)
  • Poles, [w:] The Australian People: An Encyclopedia of the Nation, its People and Their Origins (Sydney 1988)

Dla „Polskiego Słownika Biograficznego” opracował życiorysy: Modesta Maryańskiego, Władysława Noskowskiego, Lucjana Platera, Stefana Połotyńskiego, Edmunda Potockiego de Montalka, Zygmunta Przybyłkiewicza, Seweryna Rakowskiego, Józefa Sabatowskiego, Ignacego Sławeckiego, Leona Scharmacha i Pawła Edmunda Strzeleckiego. W „Australian Dictionary of Biography” (Melbourne University Press) zamieścił pięć biogramów wybitnych Polaków.

Przypisy edytuj

  1. Zmarł publicysta, historyk Polonii australijskiej Lech Paszkowski, Onet.pl, 25 kwietnia 2013 [zarchiwizowane z adresu 2013-04-28].

Bibliografia edytuj

  • Lech Paszkowski, [w:] Bolesław Klimaszewski, Ewa R. Nowakowska, Wojciech Wyskiel, Słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939-1980 (Wydawnictwo Interpress 1992, ISBN 83-223-2418-9)
  • Lech Paszkowski, [w:] Bibliography of Australian Multicultural Writers (wyd. Centre for Studies in Literary, Education, Humanities, Deakin University, Geelong 1992)
  • Krystyna Łopuszyńska, Lech Paszkowski-pisarz i historyk Polonii Australijskiej („Przegląd Polonijny”, Polska Akademia Nauk – Komitet Badania Polonii, r. XIX, z.4 (70), 1993)
  • Bogumiła Żongołłowicz, Nowy portret Pawła Edmunda Strzeleckiego („Nowy Dziennik”, Nowy Jork, 9 lutego 1994)
  • Wanda Szczygielska, O książce Lecha Paszkowskiego inaczej („Polish Kurier”, nr 128, lipiec 1998)
  • Bogumiła Żongołłowicz, Kronikarz z antypodów („Nowy Dziennik”, Nowy Jork, 2 sierpnia 1999)
  • Mieczysław Sprengel, Życie i poszukiwania naukowe Lecha Paszkowskiego w Australii („Kultura i Edukacja”, nr 1/2004)
  • Na australijskiej kanwie (tom II „Wiadomości” i Okolice, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 1996, s. 235-254)
  • Marynistyka i biografie (Archiwum Emigracji, Zeszyt (1-20) 7-8, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, 2006, s.384-394)
  • Bogumiła Żongołłowicz, Badacz Polonii australijskiej (Przegląd Polski, dodatek kulturalny Nowego Dziennika, czerwiec 2013, s. 8)