Lednica Niemiecka
Lednica Niemiecka – dawna kolonia józefińska, założona w 1784 na gruntach wsi Lednica Dolna, na południowo-wschodnim przedmieściu Wieliczki, wzdłuż obecnej ulicy Gdowskiej.
| część miasta Wieliczki | |
 Lednica Niemiecka na austriackiej mapie (1900) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Wieliczki |
20 marca 1934[1] |
Położenie na mapie Wieliczki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
Położenie na mapie gminy Wieliczka  | |
 49°58′47″N 20°04′40″E/49,979833 20,077806
| |
Historia edytuj
Po I rozbiorze Polski wytyczono nową drogę z Wieliczki do Gdowa, biegnącą przez zabudowania upaństwowionego browaru w Lednicy Dolnej. Po południowej stronie drogi powstała niemiecka kolonia, złożona z kilkunastu regularnie rozplanowanych działek, o granicach widocznych do dnia dzisiejszego. Nie zachowały się natomiast zabudowania budowane według schematu: murowane domy w układzie szczytowym, za nimi podwórze z zabudową gospodarczą, na końcu stodoła i ogród. W okresie późniejszym Lednica Niemiecka stanowiła samodzielną gminę o nazwie Lednica Niemiecka (Deutsch Lednica) galicyjskiego powiatu wielickiego. Według źródeł z końca XIX wieku również sąsiedzka Mierzączka była zamieszkała przez potomków kolonistów józefińskich. W 1797 Wieliczka wykupiła miejscowości dawnej żupy wielickiej, tj. Lednicę z Mierzączką. Mieszkańcami Lednicy Niemieckiej zostali koloniści wyznania luterańskiego, pochodzący z Nadrenii[2]. Zatrudnieni byli do pracy w kopalni soli[3].
W 1833 wierni rozpoczęli starania o wybudowanie w ich wsi budynku szkoły ewangelickiej. Placówka została uruchomiona w 1843, w jej siedzibie odbywały się również nabożeństwa. W ten sposób działalność rozpoczął zbór ewangelicko-augsburski w Wieliczce.
W związku z asymilacją członków zboru, w przeprowadzonym w 1890 na terenie Galicji spisie powszechnym wszyscy ledniccy ewangelicy zadeklarowali posługiwanie się językiem polskim[2]. W 1900 roku natomiast 98 ewangelików (z 248 mieszkańców) w Lednicy Niemieckiej również zadeklarowało język polski jako język potoczny[4].
W 1904 został otwarty nowy budynek szkoły[2]. Jednak w 1907 placówka została zamknięta w wyniku problemów finansowych w związku z utrzymaniem nauczyciela. Od tej pory w dawnej siedzibie szkoły odbywały się jedynie lekcje religii, które prowadził dojeżdżający tam ksiądz[3]. Szkoła stała się w 1910 instytucją publiczną[2]. Lekcje religii odbywały się tam do czasu wybuchu I wojny światowej, kiedy dojazdy księdza zostały uniemożliwione przez działania wojenne[3].
Administracyjnie w granice miasta Wieliczka Lednicę Dolną i Niemiecką włączono w 1934.
Przypisy edytuj
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 23, poz. 174
- ↑ a b c d Parafia Ewangelicko-Augsburska w Krakowie - Historia - Filiał w Wieliczce
- ↑ a b c Agnieszka Godfrejów: O Parafii/Filiały. Parafia ewangelicka w Krakowie. [dostęp 2018-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-26)].
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907. (niem.).