Lejkówka dusząca

gatunek grzyba

Lejkówka dusząca (Clitocybe fragrans (With.) P. Kumm – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowcow (Agaricales)[1].

Lejkówka dusząca
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

incertae sedis

Rodzaj

lejkówka

Gatunek

lejkówka dusząca

Nazwa systematyczna
Clitocybe fragrans (With.) P. Kumm
Führ. Pilzk. (Zerbst): 121 (1871)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie (państwa)

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1792 r. Withering nadając mu nazwę Agaricus fragrans. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Clitocybe[1].

Synonimy[2]:

  • Agaricus fragrans With. 1792
  • Clitocybe deceptiva H.E. Bigelow 1982
  • Clitocybe depauperata (J.E. Lange) P.D. Orton 1960
  • Clitocybe fragrans var. depauperata J.E. Lange 1930
  • Clitocybe fragrans Sowerby 1795 var. fragrans
  • Lepista fragrans (With.) Harmaja 1976
  • Omphalia fragrans (With.) Gray 1821
  • Pseudolyophyllum fragrans (With.) Raithelh. 1978
  • Pseudolyophyllum fragrans (With.) Raithelh. 1978 var. fragrans

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1998 r.[3].

Morfologia edytuj

Kapelusz

Średnica 1,2–3,5 cm, u młodych owocników wypukły, potem rozprostowuje się i u starszych staje się płasko-lejkowaty, ale z niewielkim wklęśnięciem. Brzeg nierówny, pofalowany i nieco podwinięty, w stanie wilgotnym rowkowany. Kapelusz jest silnie higrofaniczny. W stanie wilgotnym ma barwę beżowoszarą, szarą, jasnobrązową, brązową, a nawet czerwonobruntną. W stanie suchym jest jaśniejszy – ma barwę od białawej do kremowej. Powierzchnia gładka, naga, w stanie wilgotnym tłustawo połyskująca[4]/

Blaszki

Gęste, wąskie, o szerokości do 3 mm, przyrośnięte lub nieco zbiegające. Ostrza gładkie,. Barwa biaława, płowokremowa lub nieco różowawa[4].

Trzon

Wysokość 2,5–6 cm, grubość 0,3–0,6 mm, walcowaty, przy podstawie nieco szerszy, często krzywy. Początkowo w środku jest watowaty, potem pusty. Powierzchnia gładka, pokryta drobnymi i połyskującymi włoskami. Ma barwę od białawej do bladokremowej i nieco brązowawej. Przy podstawie często występuje biała pilśniowata grzybnia[4].

Miąższ

W kapeluszu cienki, giętki i miękki, w trzonie włóknisty. Barwa od białawej do bladokremowej. Charakterystyczny jest silny zapach anyżu. Smak łagodny, nieco słodkawy[4].

Wysyp zarodników

O barwie od białej do jasnokremowej. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, hialinowe, nieamyloidalne, z odgiętym na jednym końcu dzióbkiem (rostrum). Rozmiar 6–9 × 3,5–5,5 μm[4].

Występowanie i siedlisko edytuj

Lejkówka dusząca jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie występuje od Hiszpanii po Islandię i Półwysep Skandynawski, gdzie sięga aż po 69 stopień szerokości geograficznej. W południowo-wschodniej części Europy nie występuje. Na półkuli południowej znana jest tylko w Nowej Zelandii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne jej stanowiska[3], nie jest jednak częsta[4].

Rośnie na ziemi w lasach iglastych, liściastych i mieszanych, na polanach i ich obrzeżach, szczególnie w pod drzewami iglastymi. Owocniki pojawiają się pojedynczo lub w luźnych grupach od lipca do października[3].

Przypisy edytuj

  1. a b c Species Fungorum. [dostęp 2020-05-13].
  2. Species Fungorum. [dostęp 2016-10-27]. (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Warmia i Mazury. Lejkówka dusząca. [dostęp 2016-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-29)].
  5. Discover Life Maps. [dostęp 2016-10-27].