Wikipedia

Leon Gołogórski

Leon Gołogórski[a] ps. „Filip” (ur. 21 lutego 1894 w Trydencie, zm. 13 maja 1956 w Wielkiej Brytanii) – polski przemysłowiec[2], magister prawa, oficer rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Leon Gołogórski
Filip
Data i miejsce urodzenia

21 lutego 1894
Trydent

Data śmierci

13 maja 1956

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Waleczności (Austro-Węgry)

Życiorys edytuj

Urodził się 21 lutego 1894 w Trydencie[3], w rodzinie Emila, generała porucznika Wojska Polskiego, i Marii z Artwińskich. Był starszym bratem Jerzego Mieczysława (1896–1939), kapitana artylerii Wojska Polskiego[4][5].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Ułanów Obrony Krajowej Nr 5. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1916[6][1].

8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 140. lokatą w korpusie oficerów rezerwy jazdy[7][8]. Posiadał przydział w rezerwie do 8 Pułku Ułanów w Krakowie[9][10][11]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. W dalszym ciągu posiadał przydział w rezerwie do 8 puł.[12]

12 września 1939 zgłosił się do Armii generała Przedrzymirskiego[13] i został jego oficerem do zleceń[14].

Od marca 1941 pod pseudonimem „Filip” działał w polsko-francuskiej siatce wywiadowczej „F-2”[15]. Kierował podsiecią gromadzącą informacje lotnicze i informacje z Włoch oraz współpracującą z Belgami[16]. W lutym 1942, po przekazaniu komórek ppor. Wincentemu Rozwadowskiemu ps. „Pascal”, został zwolniony z sieci[17]. 26 grudnia 1942 w Nicei został aresztowany przez funkcjonariuszy OVRA, działających pod nadzorem Abwehry[18]. Został osadzony w więzieniu Gestapo Neue Bremm w Saarbrücken i poddany torturom[19]. Jego męstwo uchroniło innych członków siatki, a inteligencja w gmatwaniu faktów utrudniła pracę Gestapo[18]. 29 stycznia 1944 został przeniesiony do obozu koncentracyjnego Mauthausen[3]. W 1945, po uwolnieniu z obozu, został oficerem łącznikowym Polskiej Misji Wojskowej we Francji do sztabu francuskiego[19].

Zmarł 13 maja 1956. Został pochowany na cmentarzu Brompton[19].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Ranglisten 1918 ↓, s. 413, 434.
  2. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 123, wg autora nosił imiona Leon Jerzy i był majorem.
  3. ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-11-25].
  4. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 123, wg autora był jedynym synem generała Emila Gołogórskiego.
  5. ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 109, wg autora brat rotmistrza był „starszym oficerem Oddziału II”.
  6. ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 133.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 697.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 619.
  9. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 80.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 616.
  11. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 558.
  12. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 118, 592.
  13. ↑ Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 296.
  14. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 338.
  15. ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 86.
  16. ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 105.
  17. ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 86, 109.
  18. ↑ a b Zamojski 1980 ↓, s. 109.
  19. ↑ a b c d Tadeusz Łaszczewski: Lubelszczyzna - 1939 r. Nazwiska osób na literę G–J. Janusz Stankiewicz. [dostęp 2023-10-25].
  20. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-25].

Uwagi edytuj

  1. ↑ W ewidencji cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej figurował jako „Leo Ritter von Gołogórski”[1].

Bibliografia edytuj

  • Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1916. Wiedeń: 1916.
  • Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
  • Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski: Armia „Modlin” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
  • Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
  • Jan Zamojski. Profesjonaliści i amatorzy. Szkic o dziejach polskiej służby wywiadowczej we Francji w latach 1940–1945 – „F-2”. „Dzieje Najnowsze”. 4, 1980. Warszawa: Instytut Historii PAN. ISSN 0419-8824. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leon_Gołogórski&oldid=71940982”