Les Sables-d’Olonne

Les Sables-d’Olonne
	miasto i gmina
	Herb
Państwo	Francja
Region	Kraj Loary
Departament	Wandea
Okręg	Les Sables-d’Olonne
Kanton	Les Sables-d’Olonne
Kod INSEE	85194
Powierzchnia	86,07 km²
Wysokość	0–59 m n.p.m.
Populacja (01.01.2018); • liczba ludności	; 44 355
• gęstość	515 os./km²
Kod pocztowy	85100; 85180; 85340
	Położenie na mapie Wandei Les Sables-d’Olonne
	Położenie na mapie Francji Les Sables-d’Olonne
	Położenie na mapie Kraju Loary Les Sables-d’Olonne
	46°30′N 1°47′W/46,500000 -1,783333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Les Sables-d’Olonne (wymowa^ⓘ) – miasto i gmina we Francji, w regionie Kraj Loary, departamencie Wandea, okręgu Les Sables-d’Olonne oraz kantonie Les Sables-d’Olonne. Najbardziej znane z regat żeglarskich dookoła ziemi, bez zawijania do portu i bez pomocy z zewnątrz – Vendée Globe.

Do 31 grudnia 2018 gmina-miasto Les Sables-d’Olonne zajmowała powierzchnię 8,70 km², licząc 14 545 mieszkańców (dane z 2017 r.). 1 stycznia 2019 połączono trzy sąsiednie gminy: Château-d’Olonne, Olonne-sur-Mer oraz Les Sables-d’Olonne. Siedzibą nowej gminy zostało miasto Les Sables-d’Olonne, a nowa gmina przyjęła jego nazwę^[1]. W 2018 r. łączna liczba ich mieszkańców wynosiła 44 355^[2].

Miejscowość turystyczna i wypoczynkowa, położona bezpośrednio nad Oceanem Atlantyckim, główne centrum tzw. Świetlistego Wybrzeża (fr. Côte de Lumière). Ważny port morski (oceaniczny) oraz jachtowy, znaczący ośrodek rybołówstwa (port rybacki). Start i meta najtrudniejszych regat żeglarskich na świecie Vendée Globe (w Port Olona).

Części miasta

La Chaume – dzielnica historyczna i rybacka, zlokalizowana na półwyspie, oddzielonym od reszty miasta kanałem portowym, znajduje się tutaj marina żeglarska Port Olona, część Portu Sables-d’Olonne, a także osiedle hotelowe
La Rudelière – dzielnica z centrum rekreacyjno-sportowym, zlokalizowana między wybrzeżem Atlantyku, jeziorem de Tanche i Château-d’Olonne
La Roulière – dzielnica, zlokalizowana między La Chaume i Olonne-sur-Mer

Historia

1218 – założenie przez Savarego I de Mauléon osady Havre d’Olonne (pol. Zatoka Olońska), jako zaczątku przyszłych włości na terenach wzdłuż wybrzeża od La Chaume (ściernisko) do le Marais d’Olonne (bagna olońskie)
1472 – wydzielenie miasta Les Sables-d’Olonne z włości olońskich przez Ludwika XI
XVII wiek – port w Les Sables d’Olonne jest największym centrum połowu dorsza atlantyckiego we Francji, liczącym 14 000 mieszkańców
1753 – miejscowość La Chaume zostaje administracyjnie włączona w skład Les Sables d’Olonne
podczas rewolucji francuskiej miasto weszło w skład Republiki, będąc kilkakrotnie oblężone w czasie wojen wandejskich
24 lutego 1809 – bitwa morska (batalia pod Les Sables-d’Olonne) pomiędzy wojskami francuskimi i angielskimi
1825 – pojawienie się pierwszych turystów i infrastruktury, miasto staje się kurortem
29 grudnia 1866 – oddanie do użytku linii kolejowej, łączącej Les Sables-d’Olonne z La Roche-sur-Yon, Bressuire, Saumur i Tours (do 1971 obsługiwała ona pociąg ekspresowy do Paryża)
noc z 27 sierpnia na 28 sierpnia 1944 – ewakuacja okupacyjnych wojsk niemieckich z miasta
1 stycznia 1994 – utworzenie wraz z Château-d’Olonne i Olonne-sur-Mer Związku Gmin Olońskich (fr. Communauté de communes des Olonnes – CCO)
17 sierpnia 2018 – podjęcie przez władze Prefektury Wandei decyzji o połączeniu trzech gmin: Château-d’Olonne, Olonne-sur-Mer i Les Sables-d’Olonne w jedną gminę miejską Les Sables-d’Olonne
1 stycznia 2019 – faktyczne utworzenie nowej, wspólnej gminy Les Sables-d’Olonne

Demografia

Liczba mieszkańców dawnej gminy Les Sables-d’Olonne w poszczególnych latach:

1936 – 14 536
1954 – 17 761
1962 – 17 785
1968 – 18 093
1975 – 17 463
1982 – 16 100
1990 – 15 830
1999 – 15 532
2006 – 15 596
2011 – 14 165
2017 – 14 545

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Les Sables (Aérodrome des Sables-d'Olonne-Talmont(inne języki))
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	9,6	10,2	12,7	16,0	18,7	22,2	23,8	23,4	22,0	18,1	13,7	10,6	16,8
Średnie dobowe temperatury [°C]	7,0	7,1	9,2	12,0	14,8	18,2	19,8	19,3	17,6	14,6	10,7	7,8	13,2
Średnie temperatury w nocy [°C]	4,4	4,1	5,7	8,0	10,9	14,1	15,8	15,3	13,3	11,1	7,8	4,9	9,6
Opady [mm]	86,5	62,1	62,0	52,0	48,8	38,4	33,8	46,4	50,8	80,7	101	84,5	747
Średnia liczba dni deszczowych	13,9	11,1	10,7	8,5	7,9	7,1	6,0	7,8	6,3	11,1	13,1	12,8	116
Średnie usłonecznienie [h]	92	132	178	234	260	276	291	268	227	154	111	99	2324
Źródło: Météo-France^[3] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 27 m n.p.m.)

Phare de la Chaume(inne języki)

Promenada oraz plaża

Turystyka i rozrywka

plaże nad Atlantykiem: Wielka Plaża (miejska), Plaża Prezydencka, Plaża de Tanchet, Plaża Côte Sauvage, plaża naturystów w Sauveterre
nadoceaniczna promenada z bulwarem i ścieżkami rowerowymi (Le Remblai)
wybrzeże klifowe
Lac de Tanche – sztuczne słonowodne jezioro, utworzone na skutek oddzielenia groblą (Le Remblai) dawnej zatoki od oceanu. Obecnie centrum sportowo-rekreacyjne (głównie sportów wodnych)
pływalnia z wodą morską przy Le Remblai z jacuzzi i hammamem
kino multipleksowe Le Grand Palace z łączną widownią na 800 osób
ogród zoologiczny w dzielnicy La Rudelière (ponad 200 zwierząt)
centrum tenisowe w dzielnicy La Rudelière (park sportowy)
kasyna: Les Pins (w dzielnicy La Rudelière, urządzone w stylu luizjańskim, z wieczorami muzycznymi i minigolfem) oraz Les Atlantes (w Pałacu Kongresowym przy Le Remblai)

Zabytki

W centrum

kościół Najświętszej Marii Panny (L'église Notre-Dame de Bon-Port)
kaplica Najświętszej Marii Panny (La chapelle Notre-Dame de Bonne-Espérance)
muzeum opactwa Świętego Krzyża (Musée Sainte-Croix des Sables-d’Olonne)
układ urbanistyczny centrum i części nadbrzeżnej wraz z zabudową staromiejską
cmentarz z XIX wieku

W dzielnicy La Chaume

kościół farny wraz z wieżą d'Arundel
zamek Świętej Klary (Le Château Saint-Clair)
przeorstwo (dom zakonny) Świętego Mikołaja (Le prieuré Saint-Nicolas)
muzeum Muszli (Musée du Coquillage)
La Paracou – miejsce poznawania fauny i flory równi pływowej Atlantyku

Transport

Osobny artykuł: Gare des Sables-d’Olonne.

Osobny artykuł: Gare d’Olonne-sur-Mer.

Osobny artykuł: Tramwaje w Les Sables-d’Olonne.

Port

W skład Portów Sables-d’Olonne (Port des Sables-d’Olonne) wchodzą trzy porty różnych typów:

port handlowy wraz z terminalem cargo oraz port pasażerski (linia na wyspę L’Île-d’Yeu)
port jachtowy (żeglarski) – utworzona w 1979 marina Port Olona
port rybacki