Leszek Długosz
Leszek Marek Długosz (ur. 18 czerwca 1941 w Zaklikowie[1], zm. 23 marca 2024 w Krakowie[2]) – literat, kompozytor, pianista, aktor, jeden z najbardziej znanych polskich śpiewających poetów[3]. Kawaler Orderu Orła Białego.
 Leszek Długosz podczas występu (2010) | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 czerwca 1941 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 marca 2024 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność |
1964–2024 |
| Powiązania | |
| Odznaczenia | |
     
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujW 1964 ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1964–1966 studiował na Wydziale Aktorskim w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Zadebiutował w 1964 w teatrzyku piosenki Uniwersytetu Jagiellońskiego Hefajstos. W 1965 związał się z kabaretem literackim „Piwnica pod Baranami”, gdzie uchodził za jednego z najwybitniejszych artystów w zespole[4].
Pierwszy tomik poezji – Lekcje rytmiki wydał w 1973. Z Piwnicą rozstał się w 1978 i od tego czasu występował przeważnie samodzielnie. Rok później przebywał na stypendium artystycznym we Francji, ufundowanym przez rząd Francji. Zaowocowało ono wydaniem płyty w całości w języku francuskim. Wydał kilkanaście tomików poezji, m.in. Piwnica idzie do góry.
W 1981 skomponował muzykę do spektaklu Kurhanek Maryli w reżyserii Ewy Lassek (wyst. Teatr Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Krakowie)[5].
Z własnymi recitalami występował w Polsce i za granicą (m.in. w Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Kanadzie, Niemczech Zachodnich, Szwajcarii, Szwecji, Stanach Zjednoczonych, Włoszech).
Oprócz działalności estradowej i literackiej publikował felietony w „Czasie Krakowskim” i „Rzeczpospolitej”. Wraz z Krzysztofem Magowskim zrealizował w Telewizji Polskiej cykl poświęcony poezji – Literatura według Długosza. W 2007 w Radiu Kraków prowadził autorski program „Przyjemności niedzieli”. Od 2009 był członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). Wykładał w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Był stałym współpracownikiem wydawanego w Krakowie miesięcznika „Wpis”, którego każde wydanie zaczynało się jego autorskim wierszem.
W wyborach parlamentarnych przeprowadzonych w 2007 z ramienia Prawa i Sprawiedliwości kandydował do Senatu, lecz nie uzyskał mandatu[6]. W 2010 został członkiem Krakowskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przyspieszonych wyborach prezydenckich[7]. Był członkiem Kapituły Medalu „Niezłomnym w słowie”[8].
Od 1965 żonaty z Barbarą Hrynkiewicz, siostrą pierwszej żony Wiesława Dymnego. Miał dwóch synów[9][10].
Śmierć i pogrzeb
edytujLeszek Długosz zmarł 23 marca 2024 roku, po długiej chorobie nowotworowej. Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się 27 marca 2024 mszą w kościele św. Krzyża, którą odprawił abp Marek Jędraszewski. W ostatnim pożegnaniu uczestniczył prezydent Andrzej Duda, rodzina, przyjaciele oraz politycy, m.in. Ryszard Terlecki i Andrzej Adamczyk, a także prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Poetę żegnali też artyści, m.in. Olgierd Łukaszewicz i Andrzej Zieliński[11][12]. Spoczął przy nowej Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim przy ul. Jana Prandoty[2] (kwatera CIX-2-10)[13].
Najsłynniejsze utwory
edytuj- Berlin 1913 – sł. Julian Tuwim, muz. L. Długosz
- Dzień w kolorze śliwkowym – sł. i muz. L. Długosz
- Ja chciałbym być poetą – sł. Andrzej Bursa, muz. L. Długosz
- Jaka szkoda – sł. S. Baliński, muz. L. Długosz
- Nasze ognisko – sł. Andrzej Bursa, muz. L. Długosz
- Nie ma nas – sł. i muz. L. Długosz
- Pod Baranami też już dzisiaj inny czas – sł. i muz. L. Długosz
- Nocne rozmowy z Piotrem S. – sł. L. Długosz, muz. Zygmunt Konieczny, wyk. Anna Szałapak
Dyskografia
edytuj- LP 1980 – „Leszek Długosz” – wyd. Muza
- LP 1985 – „Leszek Długosz” – wyd. Muza
- LP 1986 – „La poussiére de l’été” – wyd. Muza
- LP 1988 – „Leszek Długosz” – wyd. Muza
- CD 1993 – „The Best of…” – wyd. Polskie Nagrania
- CD 1995 – „Leszek Długosz” – wyd. Quazar
- CD 1998 – „W Czarnolesie” – wyd. Quazar
- CD 2001 – „Także i ty – Złota kolekcja”
- CD 2003 – „Dusza na ramieniu” – wyd. WL (wraz z tomikiem poezji)
- CD 2011 – „Leszek Długosz 2011” – wyd. MEDIA ART
Filmografia
edytuj- 1971: Trzecia część nocy jako Ślepy, dowódca organizacji
- 1972: Skarb trzech łotrów jako student pomagający Maddockowi
- 1975: Trzecia granica jako partyzant
- 1978: Znaki zodiaku jako Adam
- 1987: Na srebrnym globie jako Tomasz
- 1994: Voyage en Pologne jako Vincent
- 2016: Smoleńsk jako mężczyzna dyskutujący na ul. Franciszkańskiej w Krakowie
Publikacje
edytujPoezje
edytuj- Lekcje rytmiki, 1973
- Na własną rękę, 1976
- Wywoływanie wilka z lasu, 1980
- Śpiewnik ilustrowany, 1984
- Pewnego dnia, pewnego dnia..., 1988
- Lekkie popołudnie, 1989
- Gościnne pokoje muzyki, 1992
- Album krakowski, 1993
- Z tego co jest, 1995
- Po głosach, po śladach..., 1996
- Piwnica idzie do góry, 2000
- Leszek Długosz, 2001
- Dusza na ramieniu: wiersze i piosenki, 2003
- Na rynku usiąść w Kazimierzu..., 2004
- Podróżne, 2008
- Ono śliczne świętowanie, 2014
- Pamiętać, 2015
- Ta chwila, ten blask lata cały...: wiersze dawne i nowe, 2016
- Podwawelska kolęda [współautor: Adam Bujak], 2017
- Do szkiełka z Muzeum Czartoryskich, 2020
Opowiadania
edytuj- Korzenie nie znają granic, 2004
Wspomnienia
edytuj- Pod Baranami: ten szczęsny czas...: sceny i obrazy z „życia piwnicznego” w Krakowie w latach 60. i 70. XX wieku, 2013
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Orła Białego (2021)[14][15]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2016)[16][17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2008)[17][18]
- Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2021)[19][20]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2016)[21]
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)[21]
- Medal Ignacy Paderewski Arts and Music Award przyznany przez Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku[22]
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Nagroda Miasta Krakowa za osiągnięcia w dziedzinie piosenki poetyckiej (1982)
- Nagroda Krakowska Książka Miesiąca za wybór wierszy Z tego, co jest (1996)
- Tytuł Mistrza Mowy Polskiej VOX POPULI (nagroda publiczności) (2007)[5]
- Honorowy Złoty Mikrofon (2017)
- Nagroda „Artystyczna Gwiazda Hoborskiego” (2021)[22]
- Nagroda Mediów Publicznych w kategorii Idea (2022)[23]
- Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości (2022)[24]
- Nagroda Feniks Specjalny – Księga Życia XXIX Targów Wydawców Katolickich (pośmiertnie, 2024)[25]
Przypisy
edytuj- ↑ Leszek Długosz w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b Nie żyje Leszek Długosz. krakow.pl, 2024-03-27. [dostęp 2024-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-29)]. (pol.).
- ↑ Oficjalna strona Festiwalu Kraków 2000.
- ↑ Dziś Piotr Skrzynecki obchodziłby swoje imieniny [online], wydawnictwoliterackie.pl, 29 czerwca 2007 [dostęp 2020-08-21] [zarchiwizowane z adresu 2007-07-01].
- ↑ a b Leszek Długosz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Wybory 2007 [online], wybory2007.pkw.gov.pl [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Jarosław Kaczyński – Kandydat na Prezydenta RP, Komitet Wyborczy Jarosława Kaczyńskiego [online], jaroslawkaczynski.info [dostęp 2020-08-21].
- ↑ Medal Niezłomnym w Słowie [online], 13-grudnia.pl [dostęp 2012-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-02].
- ↑ Leszek Długosz: Byłem stary od początku [WYWIAD] [online], forsal.pl, 23 sierpnia 2020 [dostęp 2024-03-29] (pol.).
- ↑ https://instytutlukasiewicza.pl/wp-content/uploads/2021/06/80_JUBILEUSZOWA-OPOWIESC-O-LESZKU-DLUGOSZU.pdf.
- ↑ Małgorzata Krajewska: Pogrzeb Leszka Długosza w Krakowie. Poetę żegnali artyści i politycy. wiadomosci.radiozet.pl, 2024-03-27. [dostęp 2024-03-28].
- ↑ Katarzyna Jaraczewska: Pogrzeb Leszka Długosza. Barda Krakowa żegnały tłumy. ludzie.fakt.pl, 2024-03-27. [dostęp 2024-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-04-28)].
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2025-03-26].
- ↑ M.P. z 2022 r. poz. 167.
- ↑ Ordery z okazji Narodowego Święta Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2021. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 526.
- ↑ a b Odznaczenia państwowe dla zasłużonych pracownikom i twórców związanych z krakowskim wydawnictwem „Arcana”. prezydent.pl, 2016-06-08. [dostęp 2016-07-28].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 366.
- ↑ Leszek Długosz ma 80 lat [online], Instytut Gość Media, 18 czerwca 2021 [dostęp 2025-03-26].
- ↑ Wojciech Mucha, Pieśniarz Leszek Długosz z Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości. „To dla mnie zobowiązanie, by trwać przy wartościach” [online], Gazeta Krakowska, 18 czerwca 2021 [dostęp 2025-03-26].
- ↑ a b Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2025-03-26].
- ↑ a b Hieronim Sieński, Leszek Długosz – laureat nagrody „Artystyczna Gwiazda Hoborskiego” – wspomnienie [dostęp 2025-03-26].
- ↑ Leszek Długosz otrzymał Nagrodę Mediów Publicznych w kategorii Idea - Polskie Radio [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-03-26].
- ↑ Znamy laureatów Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. nck.pl, 2022-12-13. [dostęp 2023-04-13].
- ↑ XXIX Targi Wydawców Katolickich: A. Bujak z Nagrodą Główną „Feniks Złoty” [online], dzieje.pl [dostęp 2024-04-13] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Długosz Leszek, s. 41.
Linki zewnętrzne
edytuj- Oficjalna strona internetowa Leszka Długosza
- Leszek Długosz w bazie IMDb (ang.)
- Leszek Długosz w bazie filmpolski.pl
- Leszek Długosz – publikacje w bibliotece Polona