Leszek Dziomdziora
Leszek Dziomdziora, także Lech Dziomdziora[1] ps. „Cyryl”[2] (ur. 26 marca 1925 w Łodzi[3], zm. 23 czerwca 2013[2]) – ogrodnik i kapral Armii Krajowej[3].
 kapral
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 marca 1925 |
|---|---|
| Data śmierci |
23 czerwca 2013 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1944–1949 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys edytuj
Leszek Dziomdziora był synem ogrodnika[3] – Franciszka Dziomdziory[4], który założył w 1916 firmę ogrodniczą, przez co sam również został ogrodnikiem. Miał 3 braci i jedną siostrę. Przed II wojną światową uczył się w Gimnazjum Ojców Bernardynów w Łodzi[3]. Podczas II wojny światowej rodzina Dziomdziory została wyrzucona przez Niemców z domu w związku z czym podjęli oni decyzję o ucieczce do Francji przez Niemcy, Austrię i następnie Włochy. W trakcie ucieczki zostali aresztowani w Wiedniu za opuszczenie miejsca pracy. Po dwóch miesiącach został zwolniony z aresztu, następnie został aresztowany w Dreźnie, gdzie dokonał próby uwolnienia 8 oficerów polskich z więzienia. Uciekł z aresztu po 5 miesiącach, powrócił do Łodzi, a następnie do Piotrkowa Trybunalskiego gdzie mieszkał jego wysiedlony ojciec, i gdzie nawiązał współpracę z ONR. W Piotrkowie posługiwał się fałszywym dowodem na nazwisko „Cyryl Jarosz” i pracował w piekarni jako furman[3].
W Piotrkowie Trybunalskim uczestniczył również w akcjach pisania haseł i rozlepiania ulotek na budynkach, oraz rozdawania nielegalnych gazet. Wziął również udział w akcji rozbrojenia pracownika więzienia w Piotrkowie. Następnie w kwietniu 1944 Dziomdziora dostał zadanie dołączenia do Baudienstu, budującego tory kolejowe pomiędzy Tomaszowem Mazowieckim a Radomiem, w celu rozbicia obozu oraz przechwycenia danych wywiadowczych. Niemcy dowiedzieli się o działalności Dziomdziory, który uciekł pieszo do Tomaszowa Mazowieckiego, a następnie do Piotrkowa. W późniejszym okresie Dziomdziora dołączył do oddziału partyzanckiego „Grom” dowodzonego przez porucznika Aleksandra Arkuszyńskiego, ps. „Maj”, gdzie zajmował się m.in. likwidacją agentów współpracujących z Niemcami (osobiście zastrzelił Polaka pracującego w niemieckiej policji), niszczeniem „urządzeń służących do robienia desek na okopy”[3].
W lipcu 1944 w ramach akcji „Burza” został wcielony ze swym oddziałem do 25 Pułku Piechoty Armii Krajowej. W ramach akcji wykonał m.in. rozkaz zastrzelenia dyrektora zakładów lotniczych w Piotrkowie, Fichny, który wydał rozkaz zabicia szesnastu Żydów pracujących w fabryce. W ramach służby w 25 pp AK brał udział w wygranej bitwie pod Stefanowem. W AK służył do 1949[3]. Po wojnie działał w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Łódź[2].
Leszek Dziomdziora został pochowany 28 czerwca 2013 na cmentarzu katolickim w Piotrkowie Trybunalskim[5].
Ogrodnictwo edytuj
Leszek Dziomdziora odziedziczył po swoim ojcu Franciszku założone w 1916 gospodarstwo ogrodnicze. Był prekursorem uprawy niektórych gatunków roślin w Polsce, m.in. uprawianego przez niego od lat 70. XX w. anturium Andrego (Anthurium andreanum), a także anturium Scherzera (Anthurium scherzerianum) oraz strelicji. Leszek Dziomdziora był członkiem Klubu Producentów Anturium[4] oraz członkiem honorowym Związku Ogrodniczego w Łodzi[5]. Niektóre ze spotkań klubu organizowane były w jego gospodarstwie[4]. Dziomdziora był autorem książki „Róże pod szkłem” wydanej z Karolem Wiznerem w 1970[1].
W reportażu Małgorzaty Szejnert z 1973, pt. „Rozsypane drobiazgi zbierać cierpliwie”, Leszek Dziomdziora został wspomniany przez bohaterkę reportażu jako hodowca strelicji i anturium oraz „prywaciarz spod Łodzi, (…) budzący emocje bogacz, który ponoć lata prywatnym samolotem i lokuje pieniądze w obrazach Picassa”[6].
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[7][2],
- Krzyż Walecznych,
- Krzyż Armii Krajowej,
- Krzyż Partyzancki[2],
- Złoty Krzyż Zasługi (2-krotnie), za zasługi w działalności na rzecz Związku Ogrodniczego w Łodzi[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Karol Wizner, Lech Dziomdziora, Róże pod szkłem, wyd. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970 [dostęp 2022-03-22].
- ↑ a b c d e Leszek Dziomdziora: Nekrologi [online], www.nekrologi.net [dostęp 2022-03-22].
- ↑ a b c d e f g Archiwum Historii Mówionej – Leszek Dziomdziora [online], 1944.pl [dostęp 2022-03-22] (pol.).
- ↑ a b c Łodzianie promują kwiaty – uprawa, rozsada, nawożenie pomidorów, ogórków, papryki i innych warzyw [online], Pod Osłonami, 25 września 2013 [dostęp 2022-03-22].
- ↑ a b Dziennik Łódzki – Wiadomości Łódź, Wiadomości Łódzkie [online], Dzienniklodzki.pl [dostęp 2022-03-22] (pol.).
- ↑ Szczygieł, Mariusz, 1966-, 100/XX. Antologia polskiego reportażu XX wieku, ISBN 978-83-7536-723-2, OCLC 961474683 [dostęp 2022-03-22].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 lipca 2009 r. o nadaniu orderów [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-03-22].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadaniu odznaczeń z 14 listopada 1997 r. [online], 14 listopada 1997.