Lewiatan (organizacja)

Centralny Związek Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów (również Lewiatan) – organizacja zrzeszeń gospodarczych związanych z wielkim kapitałem powstała 15 grudnia 1919 roku[1], reprezentująca polski przemysł wobec władz państwowych i społeczeństwa w okresie międzywojennym. „Lewiatan” został założony przez Andrzeja Wierzbickiego jako kontynuacja Towarzystwa Przemysłowców Guberni Królestwa Polskiego i skupiał początkowo 29 zrzeszeń gospodarczych. Od 1932, po połączeniu z Naczelną Organizacją Zjednoczonego Przemysłu i Rolnictwa Zachodniej i Południowej Polski funkcjonował jako Centralny Związek Przemysłu Polskiego. „Lewiatan” dysponował dużym zapleczem medialnym, w skład którego wchodziły między innymi dziennik „Kurier Polski”, tygodnik (później dziennik) „Depesza”, oraz dwutygodnik „Przegląd Gospodarczy”.

Związek propagował koncepcje polityczne i społeczne ułatwiające funkcjonowanie przemysłu wśród których można wskazać obniżenie podatków i świadczeń socjalnych, zwiększenie pomocy władz państwowych dla przemysłu, a także osłabienie ochrony prawnej przysługującej robotnikom. Członkowie „Lewiatana” brali udział w licznych rządach okresu międzywojennego, a także zasiadali w sejmie, senacie i innych instytucjach państwowych[2].

Organizacja ta skupiała znanych przemysłowców i ekonomistów (działali m.in.: Alfred Falter, Andrzej Rotwand, Stanisław Karłowski, Stefan Laurysiewicz, Stefan Przanowski, Czesław Klarner, Antoni Olszewski, Edward Natanson, T. Popowskiego, Henryk Grohman, Leopold Wellisz).

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Centralny Związek Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-02-13].
  2. Andrzej Garlicki et al.: Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej: 1918-1939. Warszawa: Bellona, 1999. ISBN 83-214-1101-0.

Bibliografia

edytuj
  • Jan Kofman, Lewiatan a podstawowe zagadnienia ekonomiczno-społeczne Drugiej Rzeczypospolitej: z dziejów ideologii kół wielkokapitalistycznych w Polsce. Warszawa: PWN, 1986.